Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
The Catholic Church in the Polish People’s Republic in 1980–1981 According to the Documents of the Authorities of the German Democratic Republic
Remembrance and Justice, Vol. 37 No. 1 (2021), pages: 435-454
Publication date: 2021-06-30
https://doi.org/10.48261/pis213720
PDF (Język Polski)
Abstract
During the August 1980 strikes and the Solidarity revolution, the authorities of the German Democratic Republic closely observed the Polish Catholic Church with concern. Erich Honecker’s government was afraid that the leadership of a weakened Polish United Workers’ Party would be inclined towards far-reaching compromises with the clergy. However, it lacked effective tools in order to do anything to stop this. In the documents of the Communist Party, diplomatic corps, and secret services of the German Democratic Republic of 1980-1981, the Polish Episcopate appears to be an experienced player that makes use of every weakness of the ruling communists, supports Solidarity, and at the same time makes instrumental use of that social movement in order to best secure its interests.
Keywords
Kościół • PRL • NRD • Solidarność Church • Polish People’s Republic • German Democratic Republic • Solidarity
References
„Hart und kompromißlos durchgreifen”. Die SED contra Polen 1980/81: Geheimakten der SED-Führung über die Unterdrückung der polnischen Demokratiebewegung, red. M. Kubina, M. Wilke, współpr. R. Gutsche, Berlin 1995.
Jaruzelski W., Stan Wojenny. Dlaczego…, Warszawa 1992.
Jaskułowski T. i in., Raporty polskie Stasi 1981-1989, t. 1: W przededniu stanu wojennego. Czerwiecgrudzień 1981, Szczecin-Warszawa 2020.
Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980-1982, wybór i oprac. Ł. Kamiński, t. 1: Sierpień 1980 - marzec 1981, Warszawa 2006, t. 2: Kwiecień 1981 - grudzień 1982, Warszawa 2007.
Raina P., Kościół w Polsce 1981-1984, Londyn 1985.
Raina P., Teczka Stasi księdza prałata Henryka Jankowskiego, Pelplin 2002.
Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), wyd. 2, Kraków 2006.
Gańczak F., Agentura Stasi w PRL w czasach pierwszej „Solidarności”. Wstęp do dyskusji, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2017, nr 2 (30).
Gańczak F., Pierwsza i druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w dokumentach władz NRD [w:] Papieskie pielgrzymki w PRL, red. W. Polak, J. Kufel, P. Ruchlewski, Gdańsk 2019.
Gańczak F., Polski nie oddamy. Władze NRD wobec wydarzeń w PRL 1980-1981, Warszawa 2017.
Grajewski A., Kościół katolicki w PRL i NRD. Podobieństwa i różnice [w:] Przyjaźń nakazana? Stosunki między NRD i Polską w latach 1949-1990, wyd. 2, red. B. Kerski i in., Wrocław 2009.
Jaskułowski T., Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974-1990, Warszawa 2014.
Kobus A., Niemiecka Republika Demokratyczna wobec polskiego kryzysu lat 1980-1981. Reakcja ośrodków decyzyjnych, kościołów i struktur dysydenckich, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” 2012, t. 13.
Kochanowski J., Czujne, bratnie ucho, „Polityka” 2002, nr 16 (2346).
Kubina M., Wilke M., Współodpowiedzialność w Niemczech lub „kamyczki mozaikowe”. Polska 1980/81, „Wiadomości Historyczne”, I-II 1996, nr 1.
Łatka R., Episkopat Polski wobec stosunków państwo-Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970-1989, Warszawa 2019.
Michalski K., Działalność Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski 1980- 1989, Warszawa 2012.
Ruszkowski J., Kościół ewangelicki w NRD. Geneza i rozwój aktywności opozycyjnej w latach 1971- 1989, Poznań 1995.
Schäfer B., Grenzüberschreitende Kirchenpolitik. Die Kooperation von Staatsorganen der DDR und der VR Polen von den fünfziger Jahren bis 1989 [w:] W. Borodziej, J. Kochanowski, B. Schäfer, Grenzen der Freundscha.ft Zur Kooperation der Sicherheitsorgane der DDR und der Volksrepublik Polen zwischen 1956 und 1989, Dresden 2000.
Tantzscher M., „Die Feinde des Sozialismus haben alle auf einem Sofa Platz”. Die geheimdienstlichen Beziehungen der DDR zur Volksrepublik Polen, „Deutschland Archiv” 2001, nr 2.
Zechenter A., Kalesony czyli braterska pomoc [w:] W służbie komuny, red. F. Musiał, J. Szarek, Kraków 2008.
Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003.
License
Copyright (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Filip Gańczak, The Stasi agentry within the People’s Republic of Poland during early Solidarity. Introduction to the discussion , Remembrance and Justice: Vol. 30 No. 2 (2017)
- Filip Gańczak, The Power Struggle within the Polish United Workers’ Party in 1981 in the East German Government and Party Archives , Remembrance and Justice: Vol. 24 No. 2 (2014)
- Filip Gańczak, Bezdroża stanu wojennego. Rozmowa Jerzego Urbana z dyplomatą wschodnioniemieckim w maju 1982 roku , Remembrance and Justice: Vol. 31 No. 1 (2018)
