Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Judicial Repression against Trade Union Activists and Political Opposition in the Middle-East Region of Solidarity during Martial Law
Marcin Dąbrowski
https://orcid.org/0000-0001-9658-8491
Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Lublinie
Remembrance and Justice, Vol. 43 No. 1 (2024), pages: 101-114
Publication date: 2024-08-09
https://doi.org/10.48261/PIS244306
PDF (Język Polski)
Abstract
This article focuses on political trials against activists of Solidarity trade union and the political opposition that occurred in the Central and Eastern regions of Solidarity during martial law. According to preserved court and prosecutor’s records, at least 73 political trials took place in this area. The first trials took place in the last ten days of December 1981. The last three trials ended in August 1983. Fifty court cases (seventy percent) were resolved before common courts; the remaining 23 cases were heard before military courts. In all, 147 people were accused, 120 of whom were convicted. Of those convicted, twenty-two percent received prison sentences of one year or more, while fifteen percent received sentences of imprisonment or restriction of liberty of less than one year, forty-six percent received suspended prison sentences, and eight percent were fined. The greatest intensity of the trials discussed, at the stage of court hearings, took place in January, February and May 1982. One-third of the cases concerned the organization of 1981 December strikes against the imposition of martial law, and over half (fifty-five percent) were related to the broadly understood resistance and underground activities undertaken in the following months.
Keywords
Solidarność • stan wojenny w Polsce • represje komunistyczne • polityczne procesy sądowe w komunistycznej Polsce • Region Środkowo-Wschodni • Lubelszczyzna Solidarity • martial law in Poland • communist repression • political court trials in communist Poland • Middle-East Region • Lublin region
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 754/220, Akta Izby Karnej Sądu Najwyższego w sprawie Jan Zbigniew Szczygieł i Edward Owczarski;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 1357/9, Akta w sprawie przeciwko Adamczyk Andrzej;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 1357/36, Akta w sprawie Pietruszewski Stanisław, Kępski Józef i Graniczka Leszek;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 1357/37, Akta w sprawie Pietruszewski Stanisław, Kępski Józef i Graniczka Leszek;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 1357/38, Akta w sprawie Pietruszewski Stanisław, Kępski Józef i Graniczka Leszek;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 1357/284, Akta przeciwko Sobański Janusz, Opozda Piotr, Wach Cezary Józef;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 1357/426, 427, 428, 429, 430, Akta w sprawie Komsta Halina, Kaproń Franciszek, Szczygieł Jan, Owczarski Edward, Miłczak Teresa
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu, 023/276, Akta kontrolne śledztwa w sprawie przeciwko Wojciechowi Marciniakowi;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 023/278, t. 1–3, Sprawa operacyjnego rozpracowania kryptonim „Powiew” / Adam Cichocki /Akta śledztwa przeciwko Cecylii Sawie;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 23/403, Akta tymczasowo aresztowanego – skazanego. Saniewski Jerzy;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 026/104, Akta śledztwa przeciwko Januszowi Sobańskiemu;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 0218/33, Sprawa operacyjnego rozpracowania kryptonim „Dublerzy” / Akta kontrolne śledztwa przeciwko Januszowi Sobańskiemu i innym, t. 1–3;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 0218/33, t. 4, Akta kontrolne śledztwa przeciwko Andrzejowi Olszewskiemu;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu, 0220/275, Akta śledcze w sprawie działalności nielegalnej organizacji o nazwie Komitet Obrony Narodowej NSZZ „S” w Puławach prowadzone przeciwko: Halina Komsta i inni;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 0220/372, Akta śledcze przeciwko: Bogdan Wójcicki;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 94/153, Akta nadzoru w sprawie przeciwko: Lipiec Wiesław, Michałkiewicz Krzysztof, Kudelska Bożena i Smyk Sławomir;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 94/158, Akta nadzoru w sprawie przeciwko Adamczyk Andrzej;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 94/517, Akta nadzoru przeciwko: Sobański Janusz, Opozda Piotr, Wach Cezary;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 94/527, Akta nadzoru w sprawie przeciwko Miszczak Zygmunt Marek i Olszewski Andrzej;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 97/1313, Akta przeciwko Hariasz Krzysztof;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 97/1314, Akta przeciwko Hariasz Krzysztof;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 98/280, Akta w sprawie przeciwko Dąbrówka Tadeusz;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 109/681, t. 1–4, Akta przeciwko Olszewski Andrzej;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 225/3, Akta w sprawie karnej Michała Stanisława Wrońskiego;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 225/7, t. 1–2, Akta śledztwa w sprawie [działalności] nielegalnej [organizacji] o nazwie „Solidarność Polski Walczącej” / Akta w sprawie karnej Tadeusza Smagały i 3 innych;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 225/8, t. 1–3, Akta w sprawie karnej Zenona Benickiego i 2 innych;
Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie, Lu 225/11, Akta w sprawie karnej Wojciecha Adama Marciniaka.
Elektroniczny inwentarz archiwalny akt spraw karnych z okresu stanu wojennego (strona internetowa IPN: Polskie miesiące/Grudzień 1981/Represje/Sprawy karne) (Sprawy karne – Polskie miesiące (ipn.gov.pl)) (dostęp 7 III 2024 r).
Choma-Jusińska M., Cichocki Adam [w:] Encyklopedia Solidarności (Cichocki Adam – Biogramy –Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Choma-Jusińska M., Opozda Piotr Wiesław [w:] Encyklopedia Solidarności (Opozda Piotr Wiesław –Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Choma-Jusińska M., Sobański Janusz [w:] Encyklopedia Solidarności (Sobański Janusz – Biogramy –Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.)
Dąbrowski M., Benicki Zenon Antoni [w:] Encyklopedia Solidarności (Benicki Zenon Antoni – Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Graniczka Leszek Edward [w:] Encyklopedia Solidarności (Graniczka Leszek Edward – Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Kępski Józef Stanisław [w:] Encyklopedia Solidarności (Kępski Józef Stanisław – Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Komitet Obrony Narodowej „Solidarność” Ziemia Puławska [w:] Encyklopedia Solidarności (Komitet Obrony Narodowej „Solidarność” Ziemia Puławska – Hasła rzeczowe –Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Komsta Halina Zofia [w:] Encyklopedia Solidarności (Komsta Halina Zofia – Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., NSZZ „Solidarność” Region Środkowo-Wschodni [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 5: Polska środkowo-wschodnia, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Dąbrowski M., NSZZ „Solidarność” Region Środkowo-Wschodni w latach 1980–1981, Lublin 2014.
Dąbrowski M., NSZZ „Solidarność” Ziemia Puławska w latach 1980–1989, Lublin 2016.
Dąbrowski M., Okoń Jan [w:] Encyklopedia Solidarności (Okoń Jan – Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Pietruszewski Stanisław [w:] Encyklopedia Solidarności (Pietruszewski Stanisław –Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Saniewski Jerzy [w:] Encyklopedia Solidarności (Saniewski Jerzy – Biogramy –Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Wroński Michał Stanisław [w:] Encyklopedia Solidarności (Wroński Michał Stanisław – Biogramy – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik w Świdniku [w:] Encyklopedia Solidarności (Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik – Hasła rzeczowe – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
Dąbrowski M., Zakład Karny w Hrubieszowie (oddział dla więźniów politycznych) [w:] Encyklopedia Solidarności (Zakład Karny w Hrubieszowie (oddział dla więźniów politycznych) – Hasła rzeczowe – Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 6 III 2024 r.).
„Kontynuowali działalność związkową…”. Sądzeni z powodów politycznych w województwie gdańskim (1981–1983), oprac. A. Kazański, Gdańsk 2012.
Kazański A., Adamczyk Andrzej [w:] Encyklopedia Solidarności (Adamczyk Andrzej – Biogramy –Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)) (dostęp 5 III 2024 r.).
License
Copyright (c) 2024 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
