"Ten ton mnie w uchu źle brzmi..." - tematyka żydowska na forum Komitetu Centralnego PZPR w "polskim roku 1956"

Bożena Szynok

Vol. 27 No. 1 (2016)

ISSN:

1427-7476

Section: Studia

"This tone sound bad in my ear" - Jewish issues at the Polish United Worker's Party's Central Committee in the "Polish year 1956"

Bożena Szynok

Uniwersytet Wrocławski

Remembrance and Justice, Vol. 27 No. 1 (2016), pages: 140-167

Publication date: 2016-03-30

PDF (Język Polski)

Abstract

Artykuł „Ten ton mnie w uchu źle brzmi…..” – tematyka żydowska na forum Komitetu Centralnego PZPR w „polskim roku 1956” omawia najważniejsze spotkania partyjne, na których omawiana była tytułowa problematyka. Kwestia żydowska wielokrotnie pojawiała się w czasie partyjnych, „odwilżowych” debat, od marcowego, VI plenum KC PZPR, stopniowo w coraz większym stopniu pojawiała się w czasie kolejnych partyjnych dyskusji (VII i VIII plenum). Była obecna w wewnątrzpartyjnych sporach, zajmowano się nią z powodu antysemityzmu, emigracji do Izraela, repatriacji Żydów, obywateli polskich z ZSRR, rozliczeń ze stalinizmem, kolejnego konfliktu na Bliskim Wschodzie, relacji z Izraelem. Osobne miejsce w tej problematyce zajmowała „ulica żydowska” i działania towarzyszy pracujących tylko „na tym odcinku”, mających inne, aniżeli polscy towarzysze, problemy. Tematyka żydowska była marginesem w dyskusji zdominowanej przez ważne wydarzenia polityczne 1956 r. Mimo jednak ograniczonej obecności, była ona traktowana jako odrębny problem, w wypowiedziach zajmowała miejsce niezależne od innych znaczących spraw. Obok nowych, „odwilżowych” opinii dotyczących tematyki żydowskiej autorka przypomina stanowisko partii (PPR/PZPR) wobec kwestii żydowskiej do połowy lat 50., pokazuje jaki był „spadek”’ po latach apogeum stalinizmu. W artykule przypomniana została również postawa radzieckich towarzyszy, w tym przywódcy KPZR, Nikity Chruszczowa, wobec tematyki żydowskiej.

Keywords

Żydzi 1956 plena VI, VII i VIII odwilż polski październik '56 Jews 1956 the 6th, 7th, 8th plenum "thaw" Polish October 1956

References

VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR 19-21 X 1956 r., „Nowe Drogi”, nr 10(88), październik 1956.

G. Berendt, Życie żydowskie w Polsce w latach 1950-1956, Gdańsk 2006, s.291-335. Idem, Wpływ liberalizacji politycznej roku 1956 na sytuację Żydów [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944-2000, pod red. F. Tycha i M. Adamczyk –Garbowskiej, Lublin 2011, s. 359-385.

Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, Dokumenty do dziejów PRL, opracowali A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.

P. Ceranka, Historia pewnego artykułu, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2(10), 2006.

Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, marzec- listopad ‘56 . opracowanie, wybór i przygotowanie do druku M. Jabłonowski, W. Janowski, A. Skrzypek, W. Władyka, Warszawa 2009.

W. Jedlicki, Chamy i Żydy, „Kultura” 1962, nr 12(182), s. 3-41.

P. Machcewicz, Polski rok 1956, Warszawa 1993.

K. Persak, Struktura i skład centralnych instancji decyzyjnych KC PZPR, [w:] Centrum władzy w Polsce, 1948-1970, pod red A. Paczkowskiego, Warszawa 2003.

Proces Romana Romkowskiego, Józefa Różańskiego i Anatola Fejgina w 1957 r., Warszawa 2011, t. 1 i 2.

Protokoły VI i VII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z 1956 r., opracowanie W. Władyka, W. Janowski, Warszawa 2007.

Przeciw antysemityzmowi 1936-2009, wybór, wstęp i opracowanie Adam Michnik, Kraków 2010, t. 2.

Z. Rykowski, W. Władyka, Polska próba Październik 1956, Kraków 1989.

A. Sobór- Świderska, Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009.

B. Szaynok, Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944-1968, Warszawa 2007.

M. Szumiło, Roman Zambrowski 1909-1977, Warszawa 2014.

K. Szwagrzyk, Kierownictwo Departamentu X MBP przed sądami PRL [w:] Departament X MBP. Wzorce – struktury – działanie, pod red. K. Rokickiego, Warszawa 2007.

T. Torańska, Oni, Warszawa 2004. Eadem, Aneks, Warszawa 2015.

A. Werblan, Po śmierci Bieruta. Zapiski autobiograficzne, „Polityka”, 1991, nr 24.

M. Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.

Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, marzec –listopad ’56, oprac., wybór i przygotowanie do druku: M. Jabłonowski, W. Janowski, A. Skrzypek, W. Władyka, Warszawa 2009.

M. Żukowski, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Gdańsku w okresie Października 1956 r. i wyborów do Sejmu w 1957 r. [w:] Wybory i referenda w PRL, pod red. S. Ligarskiego i M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 180.

Citation rules

Szynok, B. (2016). "This tone sound bad in my ear" - Jewish issues at the Polish United Worker’s Party’s Central Committee in the "Polish year 1956". Remembrance and Justice, 27(1), 140–167. Retrieved from https://czasopisma.ipn.gov.pl/index.php/pis/article/view/193

Statistics

Downloads

Download data is not yet available.

Share it

Vol. 27 No. 1 (2016)

ISSN:

1427-7476

Data publikacji:
2016-06-30

Dział: Studia