Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Rola czynnika zewnętrznego w stworzeniu reżimu komunistycznego w Bułgarii – wrzesień 1944–1948
Evgenia Kalinova
https://orcid.org/0000-0002-3439-420X
Sofia University “St. Kliment Ohridski”
Iskra Baeva
https://orcid.org/0000-0002-4750-3081
Sofia University “St. Kliment Ohridski”
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 36 Nr 2 (2020), strony: 37-51
Data publikacji: 2020-12-31
https://doi.org/10.48261/PIS203603
PDF (English)
Abstrakt
Celem badawczym niniejszego artykułu jest zbadanie miejsca, jakie Bułgaria zajmowała w polityce ZSRR, USA oraz Wielkiej Brytanii we wczesnych latach powojennych (1944–1948), a także udzielenie odpowiedzi na główne pytanie badawcze, jakim jest rola czynnika zewnętrznego w dojściu Bułgarskiej Partii Komunistycznej do władzy i sięgnięciu przez nią po rolę czołowej siły politycznej. Przyjęta metoda badawcza opiera się na badaniu z jednej strony dokumentów archiwalnych i związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy polityką sowiecką i amerykańską, a z drugiej strony działań partii komunistycznej, co pozwala prześledzić interesy geopolityczne ZSRR i USA, a także miejsce, jakie miała w nich Bułgaria. Artykuł omawia sowieckie wsparcie dla Bułgarskiej Partii Komunistycznej w kontekście moskiewskiej strategii wobec USA, a także zmiany zachodzące w latach 1946–1948 w wyniku zimnej wojny. Artykuł przedstawia rolę amerykańskiej dyplomacji w wyłonieniu się opozycji antykomunistycznej w Bułgarii oraz jej uzależnienie od wsparcia uzyskiwanego z USA, a także od polityki Waszyngtonu wobec ZSRR. Wyniki badania podkreślają, w jaki sposób konfrontacja sowiecko-amerykańska rzutowała na procesy polityki krajowej w Bułgarii, a także jak z góry zaciążyła na zwycięstwie Partii Komunistycznej nad przeciwnikami.
Bibliografia
Berlinskata konferentsiya 17 yuli – 2 avgust 1945 g. Sbornik dokumenti (Sofia, 1987).
Bulgaria – nepriznatiyat protivnik na Tretiya raih. Sbornik dokumenti (Sofia, 1995).
Bulgaria – svoenravniyat suyuznik na Tretiya raih. Sbornik dokumenti (Sofia, 1992).
Churchil U., Vtorata svetovna voina. Memoari, vol. 5: Obruchut se zatyaga (Sofia, 1995).
Churchil U., Vtorata svetovna voina. Memoari, vol. 6: Triumf i tragediya (Sofia, 1995).
Dimitrov G., Dnevnik (9 mart 1933 – 6 fevruari 1949) (Sofia, 1997).
Filov B., Dnevnik (Sofia, 1990).
Informatsionnoe soveshtanie predstavitelei nekotoryh kompartii v Polshe v kontse sentyabrya 1947 goda (Moskva, 1948).
Moskovskata konferentsiya na ministrite na vunshnite raboti na SSSR, SASHT i Velikobritaniya 19–30 oktomvri 1943 g. Sbornik dokumenti (Sofia, 1984).
Politicheska istoriya na suvremenna Bulgaria. Sbornik dokumenti, vol. 1: 1944–1947 (Sofia, 2016).
Politicheska istoriya na suvremenna Bulgaria. Sbornik dokumenti, vol. 2: 1948–1953 (Sofia, 2018).
Primirieto mezhdu SSSR, Velikobritaniya, SASHT i Bulgaria (yanuari–oktomvri 1944 g.). Dokumenti (Sofia, 2014).
Suyuznata kontrolna komisiya v Bulgaria (noemvri 1944 – dekemvri 1947 g.). Dokumenti – Purva chast (Sofia, 2018).
Teheranskata konferentsiya 28 noemvri – 1 dekemvri 1943 g. Sbornik dokumenti (Sofia, 1984).
Vostochnaya Evropa v dokumentah rossiiskih arhivov 1944–1953, vol. 1: 1944–1948 (Moskva, 1997).
Adibekov G., “Kominform i Bolgariya” [in:] Bulgaria v sferata na suvetskite interesi (Bulgaro-ruski nauchni diskusii) (Sofia, 1998).
Anikeev A., “Sovetsko-yugoslavskii konflikt 1948 goda i borba s ‘titoizmom’ v stranah ‘narodnoi demokratii’ ” [in:] Bulgaria v sferata na savetskite interesi (Bulgaro-ruski nauchni diskusii) (Sofia, 1998).
Baev Y., “Bulgaria i grazhdanskata voina v Gurtsiya (1944–1949)”, Voennoistoricheski sbornik 1992, no. 2–3.
Baeva I., “BRP(k) i drugite v Kominformbyuro” [in:] Bulgariya v sferata na suvetskite interesi (Bulgaro-ruski nauchni diskusii) (Sofia, 1998).
Baeva I., Kalinova E., Sledvoennoto desetiletie na bulgarskata vunshna politika (1944–1955) (Sofia, 2013).
Daskalov G., Bulgaria i Gurtsiya. Ot razriv kum pomirenie 1944–1964 (Sofia, 2004).
Daskalov G., Bulgaro-yugoslavski politicheski otnosheniya 1944–1945 (Sofia, 1989).
Dimitrov V., Stalin’s Cold War. Soviet Foreign Policy, Democracy and Communism in Bulgaria, 1941–1948 (Palgrave Macmillan, 2008).
Foskolo M., Georgi Dimitrov: edna kriticheska biografiya (Sofia, 2013).
Gunev G., Ilchev I., Uinstun Churchil i Balkanite (Sofia, 1989).
Isusov M., Georgi Dimitrov. Zhiznen put i politicheski idei (Sofia, 2004).
Isusov M., Stalin i Bulgaria (Sofia, 1991).
Kalinova E., Baeva I., “Realniyat oblik na antinatsistkata suprotiva v Bulgaria”, Novo vreme 2017, no. 1–2.
Kalinova E., “Bulgaria, pobeditelite i mirniyat dogovor sled Vtorata svetovna voina” [in:] Nova Bulgaria i mirut sled Vtorata svetovna voina (Sofia, 2018).
Kalinova E., “Kimon Georgiev i mirniyat dogovor na Bulgaria sled Vtorata svetovna voina” [in:] Godishnik na Regionalen istoricheski muzei – Pazardzhik, vol. 4 (Pazardzhik, 2013).
Kalinova E., “Myastoto i rolyata na Otechestveniya front v godinite na ‘narodnata demokratsiya’ (1944–1947)” [in:] Istoriya na Otechestveniya front/suyuz v Bulgaria, vol. 1 (Sofia, 2012).
Kalinova E., “‘Narodnata demokratsiya – nachaloto i krayat na edna ideya”, Novo vreme 2016, no. 3–4.
Kalinova E., Pobeditelite i Bulgaria (1939–1945) (Sofia, 2004).
Kalinova E., “Pobeditelite i bulgarskiyat voenen prinos sreshtu Germania prez Vtorata svetovna voina” [in:] Vtorata svetovna voina, Bulgaria i sledvoenniyat svyat (Sofia, 2005).
Kalinova E., “SASHT i razhdaneto na bulgarskata opozitsiya sled Vtorata svetovna voina – ‘sluchayat’ Meinard Barns i Nikola Petkov”, Istoricheski pregled 2015, no. 5–6.
Kalinova E., “Vuznikvane na Otechestveniya front v godinite na Vtorata svetovna voina” [in:] Istoriya na Otechestveniya front/suyuz v Bulgaria, vol. 1 (Sofia, 2012).
Kandilarov E., “Otechestveniyat front – ot koalitsiya kum edinna obshtestveno-politicheska organizatsiya” [in:] Istoriya na Otechestveniya front/suyuz, vol. 1 (Sofia, 2012).
Lalkov M., Ot nadezhda kum razocharovanie. Ideyata za federatsiyata v Balkanskiya yugoiztok (1944–1948 g.) (Sofia, 1993).
Lalkov M., Yugoslaviya (1918–1992). Dramatichniyat put na edna durzhavna ideya (Sofia, 1999).
Meshkova P., Sharlanov D., Bulgarskata gilotina. Tainite mehanizmi na narodniya sud (Sofia, 1994).
Minchev M., Purvoto pravitelstvo na OF (Sofia, 1988).
Minchev M., Vtoroto pravitelstvo na Otechestveniya front (Veliko Turnovo, 2001).
Nikova G., “Nachalo na zapadnoevropeiskata integratsiya”, Istoricheski pregled 1990, no. 6.
Nikova G., “Planut Marshal, evropeiskite sili i Bulgaria”, Istoricheski pregled 1993, no. 4–5.
Ognyanov L., Durzhavno-politicheskata sistema na Bulgaria 1944–1948 (Sofia, 1993).
Ognyanov L., Politicheskata sistema v Bulgaria 1949–1956 (Sofia, 2008).
Pintev S., “Bulgaria na tristrannite suyuzni konferentsii v kraya na 1943 godina (Moskva i Teheran)”, Istoricheski pregled 1996, no. 2.
Pintev S., Bulgaria v britanskata diplomatsiya 1944–1947 godina (Sofia, 1998).
Semerdzhiev P., Sudebniyat protses sreshtu Nikola Petkov 1947 g. (Sofia, 1990).
Sharlanov D., Tiraniyata. Zhertvi i palachi (Sofia, 1997).
Spasov L., Bulgaria i SSSR 1917–1944 g. (Politiko-diplomaticheski otnosheniya) (Veliko Turnovo, 2008).
Stankova M., Georgi Dimitrov: A Biography (London, 2010).
Stoyanova P., Iliev E., Politicheski opasni litsa. Vudvoryavaniya, trudova mobilizatsiya, izselvaniya v Bulgariya sled 1944 g. (Sofia, 1991).
Toshkova V., “Bulgaria v evropeiskata suprotiva prez Vtorata svetovna voina” [in:] Izsledvaniya po istoriya na sotsializma v Bulgaria 1891–1944 (Sofia, 2008).
Toshkova V., “Dvupolyusniyat svyat i negovite simvoli” [in:] Problemut Iztok-Zapad. Prevuplushteniya v novo i nai-novo vreme (Sofia, 2005).
Toshkova V., “Primirieto s Bulgaria – 28 oktomvri 1944 g.”, Izvestiya na durzhavnite arhivi 1994, no. 68.
Toshkova V., SASHT i Bulgaria 1919–1989. Politicheski otnosheniya (Sofia, 2007).
Toshkova V., “SSSR v proektite na SASHT za sledvoennoto ustroistvo na Iztochna Evropa (1941–1947)” [in:] Bulgaria i Rusiya prez XX vek. Bulgaro-ruski nauchni diskusii (Sofia, 2000).
Tsvetkov Z., Sudut nad opozitsionnite lideri (Sofia, 1991).
Ulunyan A., “Grazhdanskaya voina v Gretsii i Bolgaria: mirnyi i nemirnyi put (1946–1949)” [in:] Bulgaria v sferata na savetskite interesi (Bulgaro-ruski nauchni diskusii) (Sofia, 1998).
Vasev S., Hristov K., Bulgaria na mirnata konferentsiya Parizh 1946 (Sofia, 2017).
Vasilev V.A., “Suvetskata politika v Bulgaria po dokumenti na Foriin ofis (oktomvri 1944 – noemvri 1945)” [in:] Bulgaria i Rusiya prez XX vek. Bulgaro-ruski nauchni diskusii (Sofia, 2000).
Vezenkov A., 9 septemvri 1944 g. (Sofia, 2014).
Volokitina T., “Perspektivy razvitiya Bolgarii posle Vtoroy mirovoy voyny. Vzglyad iz Moskvy (novyye dokumenty rossiyskikh arkhivov)” [in:] Bulgaria i Rusiya prez XX vek. Bulgaro-ruski nauchni diskusii (Sofia, 2000).
Volokitina T., “Smena strategicheskogo kursa Moskvy v Vostochnoy Evrope v kontse 40-kh godov v kontekste mezhdunarodnoy situatsii” [in:] Stalinizmut v Iztochna Evropa sled kraya na Vtorata svetovna voyna (Sofia, 2005).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
