Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Katyń Józefa Mackiewicza – dzieje zaświadczone, doświadczone, badane i strzeżone
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 41 Nr 1 (2023), strony: 351-363
Data publikacji: 2023-10-10
https://doi.org/10.48261/pis234116
PDF
Abstrakt
Artykuł rekonstruuje najważniejsze role, które pełnił w sprawie Zbrodni Katyńskiej Józef Mackiewicz (1902–1985) – jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy i publicystów. Spotkanie autora Buntu rojstów z losami polskich oficerów rozstrzelanych przez sowieckie NKWD w Katyniu rozpoczęło się wiosną 1943 r. od roli świadka ekshumacji zwłok pomordowanych. Jednak wymiar świadectwa, udokumentowany wstrząsającymi raportami pisarza, to dopiero początek kolejnych ról, pełnionych przez niego w sprawie katyńskiej. Był bowiem także dokumentalistą i badaczem tej zbrodni oraz pisarzem starającym się w sposób obrazowy i emocjonalny przedstawić to wydarzenie (pierwsza autorska monografia o Katyniu). Do końca życia pozostał także strażnikiem prawdy o nim, aktywnie uczestnicząc w dyskusjach na temat nowych dowodów zbrodni i komentując wszelkie działania (zwłaszcza sowieckie), będące próbą fałszowania faktów historycznych. Autor artykułu pokazuje systematycznie wszystkie te role i zwraca uwagę, że wpisane są one w rdzeń całej twórczości Mackiewicza – spotykamy je także w powieściach, reportażach czy publicystyce pisarza.
Słowa kluczowe
Katyń • Józef Mackiewicz • historia • literatura • prawda Katyń • Katyn • Józef Mackiewicz • history • literature • truth
Bibliografia
Bałżewska K., Przestrzenie totalitarnego zniewolenia. Doświadczenie wojny i okupacji w twórczości Józefa Mackiewicza, Warszawa 2020.
Barcz A., Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice 2016.
Bolecki W., Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu. Zarys monograficzny, wyd. 2 poprawione i poszerzone, Kraków 2007.
Jedlicki J., Dzieje doświadczone i dzieje zaświadczone [w:] Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Z. Stefanowska, J. Sławiński, Warszawa 1978.
Mackiewicz J., Fakty, przyroda i ludzie, Londyn 1984.
Mackiewicz J., Gest rycerskiej tradycji, Londyn 2020.
Mackiewicz J., Katyn – ungesühntes Verbrechen, Zürich 1949.
Mackiewicz J., Najstarsi tego nie pamiętają ludzie, Londyn 2021.
Mackiewicz J., Nudis verbis, Londyn 2017.
Mackiewicz J., Sprawa mordu katyńskiego. Ta książka była pierwsza, Londyn 2018.
Mackiewicz J., Toporska B., Chmielowiec M., Chmielowcowa I., Listy, Londyn 2020.
Mackiewicz J., Toporska B., Jankowski P., Listy, Londyn 2017.
Mackiewicz J., Toporska B., Kowalewski J., Listy, Londyn 2020.
Mackiewicz J., Toporska B., Listy do i od Redakcji „Kultury”, Londyn 2015.
Mackiewicz J., Toporska B., Listy do Redaktorów „Wiadomości”, Londyn 2010.
Mackiewicz J., Toporska B., Pawlikowski M.K., Listy, Londyn 2022.
Mackiewicz J., Toporska B., Sakowski J., Listy, Londyn 2019.
Mackiewicz J., Toporska B., Wielka niewiadoma. Listy do i od różnych osób, Londyn 2022.
Mackiewicz J., The Katyn Wood Murders, Londyn 1951.
Mackiewicz J., Wielkie tabu i drobne fałszerstwa, Londyn 2015.
Mackiewicz J., Wieszać czy nie wieszać?, Londyn 2015.
Mackiewicz J., Wrzaski i bomby, Londyn 2021.
Miłosz Cz., Koniec Wielkiego Xięstwa (o Józefie Mackiewiczu), „Kultura” 1989 (Paryż), nr 5.
Mord w lesie katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską Komisją Maddena w latach 1951–1952, t. 2, wstęp, wybór i oprac. W. Wasilewski, przeł. W.J. Popowski, Warszawa 2018.
Przewoźnik A., Adamska J., Katyń. Zbrodnia. Prawda. Pamięć, Warszawa 2010.
Swianiewicz S., W cieniu Katynia, Warszawa 1990.
Urban T., Katyń. Zbrodnia i walka propagandowa wielkich mocarstw, przeł. E. Zeigler-Brodnicka, Warszawa 2019.
Wolsza T., „To, co widziałem, przekracza swą grozą najśmielsze fantazje”. Wojenne i powojenne losy Polaków wizytujących Katyń w 1943 roku, Warszawa 2015.
Zamorski K., Autor pierwszej książki o Katyniu [w:] Nad twórczością Józefa Mackiewicza, red. M. Zybura, Warszawa 1990.
Zawodny J.K., Katyń, Lublin 1989.
Zemla M., Zbrodnia katyńska w świetle prac Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki (1951–1952), Warszawa 2020.
Zybura M., Józef Mackiewicz jako świadek i monografista zbrodni katyńskiej w powojennych Niemczech [w:] Józef Mackiewicz (1902–1985). Świadek krótkiego stulecia, red. K. Ruchniewicz, M. Zybura, Łomianki 2013.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
