Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Polacy na Łotwie w okresie okupacji sowieckiej w latach 1940–1941: represje
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 35 Nr 1 (2020), strony: 346-367
Data publikacji: 2020-06-30
https://doi.org/10.48261/pis203515
PDF
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie położenia mniejszości polskiej na Łotwie w czasie okupacji tego państwa przez Związek Sowiecki od czerwca 1940 do czerwca 1941 r. Nakreślono sytuację ogólną Polaków i represje przeciwko nim skierowane, zwracając uwagę na ich charakter i rezultat. Szczególną uwagę poświęcono represjom, które spotkały dwóch Polaków – oficerów Armii Łotwy: Piotra Gaidamowicza i Jana Olszańskiego. Do liczby strat narodu polskiego poniesionych z powodu represji sowieckich powinniśmy dodać 220–260 Polaków Łotwy aresztowanych, rozstrzelanych oraz zesłanych i z różnych powodów niebędących w stanie już nigdy wrócić do ojczyzny, przede wszystkim ze względu na działalność patriotyczną w polskich organizacjach oraz w służbie na rzecz przyjaznego Polsce państwa łotewskiego. Polacy byli jedyną mniejszością narodową Łotwy, której przedstawiciele tworzyli swoje własne grupy oporu przeciwko okupacji sowieckiej, a w dotyczących ich aktach oskarżenia przygotowywanych przez sowiecki aparat represji szczególną rolę odgrywał właśnie czynnik narodowy polski.
Słowa kluczowe
Łotwa • mniejszość polska • okupacja sowiecka w latach 1940–1941 • sprzeciw • represje sowieckie Latvia • Polish minority • Soviet occupation 1940–1941 • resistance • Soviet repressions
Bibliografia
Aizvestie. 1941.gada 14. jūnijs, red. E. Pelkaus, Rīga 2001.
Datubāze par 1940. gadā padomju represīvo orgānu arestētajiem Latvijas iedzīvotājie, https://www.lvi.lu.lv/lv/okupnoddatubazes.htm#junokt1940
Kriminālnoziedznieki uzrauga politiskos. Kādi apstākļi valdīja čekas pagrabos un centrālcietumā, „Tēvija”, 19 VIII 1941.
Latvijas pilsoņu martiroloģijs Vjatlagā 1938–1956 (2567 Vjatlaga mocekļu īsbiogrāfijas), red. H. Strods, V. Veremejevs, Rīga 2006.
Latvijas statistiskā gada grāmata. 1933, Rīga 1934.
No NKVD līdz KGB. Politiskās prāvas Latvijā 1940–1986. Noziegumos pret padomju valsti apsūdzēto Latvijas iedzīvotāju rādītājs, Rīga 1999.
These names accuse, Stockholm 1982.
Byczkowski J., Polacy na Łotwie w latach 1939–1990 [w:] Polacy na Łotwie, red. E. Walewander, Lublin 1993.
Chlebowski C., Cztery z tysiąca, Warszawa 1981.
Głowacki A., Przejęcie przez NKWD polskich internowanych na Łotwie, „Dzieje Najnowsze” 1992, nr 4.
Ihnatowicz Z., Przyczynek do dziejów oświaty polskiej na ziemi łotewskiej, „Polak na Łotwie” 1991, nr 2.
Izpostītā zeme. PSRS okupācijas armijas nodarītie zaudējumi Latvijas kultūrvidei, red. J. Riekstiņš, Rīga 1995.
Jēkabsons Ē., Internowanie żołnierzy polskich na Łotwie 1939–1940 [w:] Internowanie żołnierzy polskich w latach II wojny światowej, red. T. Dubicki, T. Panecki, Tarnowskie Góry 2004.
Jēkabsons Ē., Poļi Latvijā, Rīga 1996.
Jēkabsons Ē., Skład narodowościowy mieszkańców 6 gmin powiatu iłłuksztańskiego w XIX–XX w. jako główny powód sporu terytorialnego między Łotwą a Polską w okresie międzywojennym [w:] Granice i pogranicza. Historia codzienności i doświadczeń, red. M. Liedke, J. Sadowska, J. Trynkowski, t. 1, Białystok 1999.
Jēkabsons Ē., Uchodźcy wojskowi i cywilni z Polski na Łotwie 1939–1940, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 1995, t. 30.
Krāslavas Sv. Ludvika baznīcas 250 gadu vēstures notikumos ieskatoties, „Krāslavas Vēstis”, 26 VI 2017, http://www.kraslavasvestis.lv/zinas/article/3/kraslavas-svludvika-baznicas-250-gadu-vestures-notikumos-ieskatoties.html
Kronlīns J., 379 dienas mūsu jaunatnes un skolu likteņos boļševiku varas gadā, Rīga 1944.
Kronlins J., Boļševiku valdīšanas gada skolu dzīve skaitļos, „Izglītības Mēnešraksts” 1942, nr 1.
Liberys N., Polacy na Łotwie w okresie drugiej wojny światowej, „Niepodległość” (Nowy Jork–Londyn) 1985, t. 18.
Łossowski P., Łotwa nasz sąsiad, Warszawa 1991.
Pētersons R., Ardievu, Padomju Armija! Padomju armijas ienākšanu Latvijā laikabiedri vērtē atšķirīgi. Dažas atmiņa, „Diena”, 27 VIII 1994.
Polacy na Łotwie, red. E. Walewander, Lublin 1993.
Zālīte I., Dimante S., Četrdesmito gadu deportācijas. Struktūranalīze, „Latvijas Vēsture” 1998, nr 2.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Ēriks Jēkabsons, Udział Polaków w narodowym ruchu oporu na Łotwie w latach 1944–1950 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 42 Nr 2 (2023)
