Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978

Wojciech Kucharski

Tom 29 Nr 1 (2017)

ISSN:

1427-7476

eISSN:

2957-1723

Dział: Studia

Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978

Wojciech Kucharski

Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 29 Nr 1 (2017), strony: 50-71

Data publikacji: 2017-06-30

PDF

Abstrakt

After the Second World War, Communist Poland and the Holy See did not maintain official diplomatic relations for over a quarter of the century (1945–1974). Despite that complicated situation, there were several personal meetings between the Pope and the representatives of Communist Poland during the pontificated of Pius XII, John XXIII and Paul VI. These meetings seemingly confirm the definite rule of the Vatican’s diplomacy which does not refuse to talk with anyone and to conduct dialogue in any situation. The analysis of the circumstances and the courses of meetings between Communist politicians from Poland and the Pope allows us to draw the line that divides the period in question into two parts. Until 1965, the Pope held audiences with Catholic activists engaged in public Communist Poland, while after that date, there were also meetings with Communist politicians, including two foreign ministers and a First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. Throughout nearly the entire period, the primary goal of the relations between Poland and the Vatican, including meetings with the Pope, was to win the Holy See’s favour, particularly in opposition to the Primate, and create the propaganda image of religious freedom and good relations between the state and the Church in Poland. It is difficult to assess how the Holy See benefited from those meetings. The dialogue started in 1965, and it took an institutional form in 1974, but that did not affect the model of religious policy in Poland, and the strong position of the Church did not result from the dialogue between the Communists and the Vatican, but the unrelenting and principled policy of the Episcopate lead by the Primate. I have based the present article primarily on materials prepared by the Communist diplomatic service and stored in the Archives of the Ministry of Foreign Affairs and documents prepared by the Party and administration of the Communist Poland, particularly the Office for Religious, and stored at the Polish Central Archives of Modern Records. Diaries and memoirs also proved to be important – particularly those by Jerzy Zawieyski and Janusz Zabłocki.

Słowa kluczowe

dyplomacja komunistyczna • polityka zagraniczna PRL • Stolica Apostolska • Pius XII • Jan XXIII • Paweł VI • polityka wschodnia Watykanu • relacje państwo–Kościół Communist diplomacy • foreign policy of the Polish People’s Republic • Holy See • Pius XII • John XXIII • Paul VI • eastern policy of the Vatican • state-Church relations

Bibliografia

Araujo R.J., i Lucal J.A., Papal Diplomacy and the Quest for Peace. the United Nations from Pius XII to Paul VI, Philadelphia 2010.

Dudek A., i Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003.

Friszke A., Koło posłów „Znak” w Sejmie PRL 1957-1976, Warszawa 2002.

Grajewski A., „Nie drażnić bestii”. Konsekwentny unik Soboru, „Ethos”, 2012, t.25, nr 4 (100), s. 223–242.

Relacje między PRL a Stolicą Apostolską w latach 1958-1966 w kontekście watykańskiej „polityki wschodniej”. Zarys problematyki, [w:] Kościół i Prymas Stefan Wyszyński 1956-1966, red. A. Dziurok, W. J. Wysocki, Katowice-Kraków 2008

Miejsce i znaczenie PRL w watykańskiej polityce wschodniej w latach siedemdziesiątych, [w:] Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, red. K. Persak et al., Warszawa 2008

Jarząbek W., Polska wobec Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Plany i rzeczywistość 1964-1975, Warszawa 2008

Polska Rzeczpospolita Ludowa wobec polityki wschodniej Republiki Federalnej Niemiec w latach 1966-1976. Wymiar dwustronny i międzynarodowy, Warszawa 2011

Kucharski W., Próby nawiązania stosunków dyplomatycznych między PRL a Stolicą Apostolską w latach 1965-1974 w świetle depesz polskiej ambasady we Włoszech, „Dzieje Najnowsze”, 2013, t.XLV, nr 3, s. 103–124.

Stabilizacja polskiego Kościoła na Ziemiach Zachodnich i Północnych w świetle raportów polskich dyplomatów w Rzymie z lat 1945-1972, [w:] Droga do stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. W 40. rocznicę wydania konstytucji apostolskiej Pawła VI Episcoporum Poloniae coetus, red. W. Kucharski, Wrocław 2013, s. 121–136.

Stosunki dyplomatyczne między Polską a Stolicą Apostolską w latach 1945-1965 w świetle depesz polskiej ambasady we Włoszech, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 2014, t.69, nr 1, s. 103–120.

Pałyga E.J., Polsko-watykańskie stosunki dyplomatyczne: od zarania II Rzeczypospolitej do pontyfikatu papieża-Polaka, Warszawa 1988.

Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945-1948, Poznań 2009, t. 1

Pyka G., Polityka w twórczości Ksawerego Pruszyńskiego. Wybrane zagadnienia, Katowice 1981.

Rajecki R., Stolica Apostolska wobec rozbrojenia, Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, Warszawa 1989.

Skrzypek A., Dyplomatyczne dzieje PRL w latach 1956-1989, Pułtusk-Warszawa 2010

Skubiszewski K., Konkordat z 10 II 1925 r. Zagadnienia prawnomiędzynarodowe, [w:] Kościół w II Rzeczypospolitej, red. Z. Zieliński, S. Wilk, Lublin 1980.

Olejarz T., Podmiotowość Stolicy Apostolskiej w stosunkach międzynarodowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia”, vol XVI (2009), NR 1, s. 74-93.

Stehle H., Tajna dyplomacja Watykanu: papiestwo wobec komunizmu (1917-1991), tłum. M. Struczyński i R. Drecki, Warszawa 1993.

Wolny J., i Zawadzki R.M., Księga Sapieżyńska, Kraków 1982, t. 1.

Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2007, Poznań 2009.

Dyplomacja polska wobec Watykanu w latach 1945-1989, [w:] Historia dyplomacji polskiej, red. W. Materski i W. Michowicz, Warszawa 2010, t. VI 1944/1945-1989, s. 894–928.

Żaryn J., Kościół a władza w Polsce, 1945-1950, Warszawa 1997.

Żaryn J. Stolica apostolska wobec Polski i Polaków w latach 1944-1958: w świetle materiałów ambasady RP przy Watykanie : wybór dokumentów, Warszawa 199„Katolicy koncesjonowani” a recepcja Orędzia biskupów w Polsce, [w:] Idem, Kościół Naród Człowiek czyli opowieść optymistyczna o Polakach w XX wieku, Warszawa 2012

Inne teksty tego samego autora

Wojciech Kucharski, Jak powstało orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich z 18 listopada 1965 roku , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 34 Nr 2 (2019)

Jak cytować

Kucharski, W. (2017). Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978. Pamięć I Sprawiedliwość, 29(1), 50–71. Pobrano z https://czasopisma.ipn.gov.pl/index.php/pis/article/view/141

Statystyki

Liczba pobrań PDF

Download data is not yet available.