Język Polski
English
Szczecin Security Service Department IV Correspondence Logs in the Years 1972–1989 (1990) as an Information Source on Actions Against Churches, Religious Associations, and Other Religious Groups and Churches
Tomasz Błaszak
https://orcid.org/0000-0002-6309-1566
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, No. 16 (2023), pages: 99–116
Publication date: 2023-12-29
https://doi.org/10.48261/PAIPN231606
PDF (Język Polski)
Abstract
Correspondence logs hide extremely interesting contents. These somewhat forgotten books contain information – as an indirect source –about documents that once passed through a registry office. Delving into the meanderings of their changing structure, form, and content makes it possible to understand the phenomena and actions taken by officers, as well as the ways in which the documentation that is the product of their actions came into being and accumulated.
The article is an attempt to answer the question of the role of the Department IV correspondence logs of the Szczecin Security Service and their value as a source of micro-level information. In doing so, the intent is to draw attention to the registry aids and to the recipient, signal their useful- ness in the study of the history of churches, religious associations and other religious groups and denominations, as well as Department IV of the local SB itself. Of particular importance here is the possibility of partially filling in the ‘blank spots’ caused by the scale of the document destruction in the final stage of the repressive apparatus.
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie: 0012/132, t. 1–8; 0012/229, t. 1–7; 0012/292, t. 1–8; 0012/373, t. 20, 26–29; 0012/374, t. 28; 0019/50; 0019/5941; 0019/5977; 0019/6198; 0062/30; 0062/34; 0062/38; 427/54; 495/91.
Błaszak T., Kancelaria komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej i wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych w świetle resortowych aktów prawnych, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2021, t. 14.
Błaszak T., Wydział IV KW MO/WUSW w Szczecinie w latach 1962–1989 (struktura, kadry, działalność) [w:] Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej w latach 1945–1989, red. T. Ceynowa, P. Knap, Szczecin 2010.
Cisłowska S., Cykl życiowy dokumentu w strukturach Służby Bezpieczeństwa PRL na podstawie instrukcji kancelaryjnych, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2020, nr 4.
Cisłowska S., System kancelaryjny prowadzenia akt tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa w Polsce (1975–1990), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2017, nr 1.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997.
Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962–1989. Wybór dokumentów, red. A. Dziurok, F. Musiał, Kraków–Katowice 2017.
Kołodziej B., Śp. ks. mgr Józef Kosobudzki, https://www.chrystusowcy.pl/schematyzm?kaplan_id=jkosobucki (dostęp 30 XI 2023 r.).
Komaniecka M., Dzienniki korespondencyjne, rejestracyjne, archiwalne i koordynacyjne aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej jako źródło historyczne, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2006, nr 2.
Komaniecka M., Pod obserwacją i na podsłuchu. Rzeczowe środki pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa w województwie krakowskim w latach 1945–1990, Kraków 2014.
Krupska Z., Zarządzanie dokumentacją aktową w naczelnych organach bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w latach 1944–1990 [w:] W kręgu „teczek”. Z badań nad zasobem i funkcjami archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, red. J. Bednarek, P. Perzyna, Łódź–Toruń 2006.
Marecki J., Kościół katolicki w PRL. Między bullą Episcoporum Poloniae coetus a wyborem kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 3: 1972–1978, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin–Warszawa 2018.
Marek Ł., Wydział IV SB KW MO/WUSW w Katowicach (1962–1989). Struktura, kierownictwo, zakres działania, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2006, nr 1.
Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.
Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), Kraków 2015.
Piotrowski P., Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 1.
Prelekcja podkomisarza dr. Marka Łuczaka „Nie tylko relikwiarz – zaginione dzieła sztuki na Pomorzu Zachodnim”, Szczecin 2017, https://pomorzezachodnie.travel/Artykuly/a,3501/Prelekcja%20podkomisarza%20dr %20Marka%20%C5%81uczaka%20%E2%80%9ENie%20tylko%20relikwiarz%20%E2%80%93%20zaginione%20dzie%C5%82a%20sztuki%20na%20Pomorzu%20Zachodnim%E2%80%9D,%20Szczecin%202017 (dostęp 26 X 2022 r.).
Siedziako M., Zmarł o. Hubert Czuma, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/77719,Zmarl-o-Hubert-Czuma.html (dostęp 8 IX 2022 r.).
Stanuch Z., Największa diecezja Europy. Konsekwencje powstania rozległej gorzowskiej administracji apostolskiej i geneza jej podziału, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2021, nr 1.
Stanuch Z., Pod ścisłym nadzorem władz. Najważniejsze wydarzenia religijne na Pomorzu Zachodnim w latach 1979–1990 [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 4: 1979–1989/1990, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin–Warszawa 2019.
Stanuch Z., Wybrane przykłady źródeł do dziejów diecezji szczecińsko-kamieńskiej w zasobie archiwalnym Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2020, t. 13.
Śmierzchalski-Wachocz D., Państwowe i kościelne przeobrażenia administracyjne na Środkowym Nadodrzu w latach 1945–1992 [w:] Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu w latach 1945–1956, Poznań 2012.
Wejman G., Bazylika katedralna w Szczecinie, „Colloquia Theologica Ottoniana” 2010, nr 1.
Wejman G., Droga diecezji szczecińsko-kamieńskiej do archidiecezji i metropolii szczecińsko-kamieńskiej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2021, nr 1.
Wejman G., Organizacja Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim w latach 1956–1972 [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 2: 1956–1972, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin–Warszawa 2017.
License
Copyright (c) 2023 Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl
Most read articles by the same author(s)
- Tomasz Błaszak, Kancelaria komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej i wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych w świetle resortowych aktów prawnych , Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej: No. 14 (2021)
