Język Polski
English
Kancelaria komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej i wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych w świetle resortowych aktów prawnych
Tomasz Błaszak
https://orcid.org/0000-0002-6309-1566
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 14 (2021), strony: 37-56
Data publikacji: 2023-04-04
https://doi.org/10.48261/PAIPN211403
PDF
Abstrakt
Rzetelna ocena dokumentu źródłowego wymaga poznania jego przeszłości, m.in. procesu powstawania czy przemieszczania się pomiędzy osobami lub jednostkami administracji mającymi wpływ na jego formę i treść. W tym celu należy przyjrzeć się początkowej fazie cyklu „życia” dokumentu. Niniejszy artykuł omawia zasady funkcjonowania kancelarii komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej i wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych, a także ich prawnych poprzedników w całym okresie działalności. W pierwszej części tekstu zebrano i przeanalizowano resortowe akty prawne regulujące funkcjonowanie kancelarii, pracę z dokumentami zarówno jawnymi, jak i klauzulowanymi oraz ich obieg w urzędach. Mowa tu o instrukcjach kancelaryjnych oraz normatywach dotyczących postępowania z dokumentami stanowiącymi w ówczesnym okresie tajemnicę państwową i służbową. Następnie prześledzono zagadnienia związane z systemem kancelaryjnym, obiegiem dokumentów oraz sposobem ich ewidencjonowania i znakowania. Artykuł jest również próbą odpowiedzi na pytania, czy kancelaria na przestrzeni lat ewoluowała, czy była sprawna i jak spełniała powierzoną jej rolę, a także czy do czasu ujednolicenia przepisów w 1975 r. występowały różnice w pracy kancelarii obu pionów: bezpieczeństwa i milicji.
Słowa kluczowe
kancelaria • obieg pism • organy bezpieczeństwa • milicja • akty prawne registry office • circulation of documents • security organs • militia • legislation
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku 045/718
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku 0046/142, t. 20; 0046/230, t. 2; 0046/231, t. 2; 0046/307, t. 3
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach 0103/13; 0103/20, t. 1
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi 0050/77, t. 8
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie 008/18; 008/19; 0012/132, t. 5; 0012/302, t. 17; 0012/372, t. 23; 0012/373, t. 26; 0012/374, t. 9; 0012/375, t. 152; 46/12, t. 4
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie 00342/27; 01225/238; 01225/363; 01254/368; 01258/20; 01258/121
Chmielewska A., Akta Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku w zasobie białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu [w:] Opracowanie i konserwacja zasobu archiwalnego. Materiały z konferencji archiwalnej w białostockim Oddziale IPN – Białowieża, 22–23 października 2003 r., red. E. Korneluk, Białystok 2005
Cisłowska S., System kancelaryjny prowadzenia akt tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa w Polsce (1975–1990), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2017, nr 1
Komaniecka M., Dzienniki korespondencyjne, rejestracyjne, archiwalne i koordynacyjne aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej jako źródło historyczne, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2006, nr 2
Krupska Z., Zarządzanie dokumentacją aktową w naczelnych organach bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w latach 1944–1990 [w:] W kręgu „teczek”. Z badań nad zasobem i funkcjami archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, red. J. Bednarek, P. Perzyna, Łódź–Toruń 2006
Wojciulik A., Obieg dokumentów oraz ich archiwizacja w UBP województwa białostockiego w latach 1944–1956. (Zarys problemu) [w:] W kręgu „teczek”. Z badań nad zasobem i funkcjami archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, red. J. Bednarek, P. Perzyna, Łódź–Toruń 2006
