Język Polski
English
Major Wojska Polskiego, pułkownik Armii URL Sergiusz Nahnybida (1898–1987): karty biografii
Maryna Palijenko
https://orcid.org/0000-0002-9098-1142
Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki
Ihor Sribnyak
https://orcid.org/0000-0001-9750-4958
Kijowski Uniwersytet im. Borysa Hrinczenki
Andrij Rukkas
https://orcid.org/0000-0002-6481-6194
Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki
Krystyna Marczyk
Instytut Pamięci Narodowej
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 15 (2022), strony: 183–202
Data publikacji: 2023-07-03
https://doi.org/10.48261/PAIPN221509
PDF
Abstrakt
Artykuł omawia główne etapy życia i działalności mjr. Wojska Polskiego, płk. Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej Sergiusza Nahnybidy. Na początku I wojny światowej zgłosił się on do służby w Cesarskiej Armii Rosyjskiej. Lata 1919–1920 miały dla niego przełomowe znaczenie, gdyż w tym okresie włącza się w walkę z bolszewikami, początkowo w partyzantce, a następnie w Chersońskiej Dywizji Strzelców Armii URL. W okresie międzywojennym znalazł się w obozie dla internowa- nych żołnierzy ukraińskich w Polsce, by następnie rozpocząć karierę w WP. Po wybuchu II wojny światowej Nahnybidzie udało się wyjechać do Rumunii, a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuował służbę w WP. Po rozwiązaniu polskich wojsk w Europie pozostał na Wyspach Brytyj- skich. Przez cały okres pobytu w Anglii utrzymywał kontakt z czołowymi przedstawicielami rządu URL na wychodźstwie oraz został uhonorowany wieloma polskimi i ukraińskimi odznaczeniami. Okoliczności życia i służby wojskowej Sergiusza Nahnybidy uświadamiają nam, iż część ukraińskich emigrantów zdołała w stosunkowo krótkim czasie przystosować się do życia w Polsce, co więcej – stać się częścią polskiego społeczeństwa. Jednocześnie zachowali oni swoją tożsamość narodową i byli świadomymi zadań stawianych przed nimi przez Centrum Państwowe URL na wychodźstwie.
Słowa kluczowe
Sergiusz Nahnybida • oficer kontraktowy • oficer • służba wojskowa • Wojsko Polskie • rząd URL na emigracji • URL • Ukraińska Republika Ludowa Sergiusz Nahnybida • officer • contract officer • military service • Polish Army • UPR government in exile • Ukrainian People's Republic • UPR
Bibliografia
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, Sprzymierzona Armia Ukraińska: I.380.2.191.
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, II Oddział Sztabu Głównego: I.303.1.216.
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, Biuro Personalne MSWojsk.: I.300.18.548.
Centralnyj derżawnyj archiw wyszczych orhaniw włady ta uprawlinnia Ukrajiny (Centralne Archiwum Państwowe Wyższych Organów Władzy i Administracji Ukrainy), f. 1075, op. 2, spr. 68; f. 1075, op. 2, spr. 467; f. 1075, op. 2, spr. 473; f. 1075, op. 2, spr. 923; f. 1456, op. 1, spr. 2; f. 3172, op. 1, spr. 48; f. 3795, op. 1, spr. 1601; f. 5235, op. 1, spr. 1584.
National Reprographic Centre for Documentation in Canada (Krajowe Centrum Reprograficzne ds. Dokumentacji w Kanadzie), File 1–12.
Shevchenko Library and Archive in London (Biblioteka i Archiwum Szewczenki w Londynie), F1/AUGB Doc. Book 1, 1945–1946 Minutes.
Ukrajinśka Biblioteka imeni Symona Petlury w Paryżi (Ukraińska Biblioteka imienia Symona Petlury w Paryżu), Archiwum Sergiusza i Iwana Nahnybidów: f. 30; f. 30.1; f. 30.2; f. 30.2.1; f. 30.14.
„Ukrajinśke prawosławne słowo” 1987, nr 3.
„Promiń”, 1 VIII 1921.
Wiertinskij A., Dorogoj dlinnoju… (Stichi i piesni, rasskazy, zarisowki, razmyszlenija, pis’ma), Moskwa 1991.
Bruski J.J., Petlurowcy. Centrum Państwowe Ukraińskiej Republiki Ludowej na wychodźstwie (1919–1924), Kraków 2000.
Kolanczuk O., Ukrajinśka wijśkowa emihracija u Polszczi 1920–1939 rr., Lwiw 2000. Kolańczuk A., Іnternowanі żołnіerze Armіі UNR w Kalіszu 1920–1939, Kalіsz–Przemyśl–Lwów 1995.
Kraweć R., Nahnybida Serhij, „Ukrajinci w Społuczenomu Korolistwi”, Internet-encykłopedija, 2008, http://www.ukrainiansintheuk.info/ukr/02/nahnybida-u.htm
Partacz C., Pozycija polśkoho emihracijnoho uriadu ta polśkych politycznych partij na teritoriji Polszczi stosowno ukrajinśkoho pytannia, „Ukrajina–Polszcza: ważki pytannia” 2006, t. 10.
Pawlak J., Dzieje Bazy Lotniczej nr 3 we wrześniu 1939 r., „Przegląd Wojsk Lotniczych i Wojsk OPK” 1991, nr 12.
Pawlak J., Płonące bazy – wrzesień 1939 r., Warszawa 2004.
Porucznyk Serhij Nahnybida, komendant sztabu 13-oji bryhady 5-oji Chersonśkoji strilećkoji dywiziji Armiji UNR, foto poczatku 1920-ch rokiw, „Za Derżawniśt’” 1939, cz. 9.
Rewućkyj W., Kyjanyn, ale jakyj?, „Wisti kombatanta” 1997, nr 5–6.
Rukkas A., Płany emihracijnoho uriadu UNR szczodo widridżennia ukrajinśkoji wijśkowoji awiacji (1928–1939 rr.), „Wijśkowo-istorycznyj almanach” 2006, cz. 1.
Rukkas A., Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku, Warszawa 2020.
Rukkas A., Uczast’ ukrajinciw – kontraktnych oficeriw polśkoji armiji u weresnewij kampaniji 1939 r., „Kyjiwśka starowyna” 2003, cz. 3.
Tynczenko J., Oficerśkyj korpus Armiji Ukrajinśkoji Narodnoji Respubliky (1917–1921), kn. 2, Kyjiw 2011.
Widijszły u wicznist’, „Surmacz” 1987, nr 1–4 (90–93).
Wiszka E., Emigracja ukraińska w Polsce 1920–1939, Toruń 2004.
Inne teksty tego samego autora
- Wasyl Jabłonśkyj, Krystyna Marczyk, Kwestia uregulowania relacji polsko-ukraińskich w polityce Centrum Państwowego URL na wychodźstwie w latach 1948–1990 , Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej: Nr 15 (2022)
- Maryna Palijenko, Ihor Sribniak, Życie codzienne internowanych żołnierzy Armii URL w Kaliszu w latach 1921–1924 (według materiałów z archiwów polskich i ukraińskich) , Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej: Nr 13 (2020)
