Pokaż  Nr 15 (2022)

Nr 15 (2022)

ISSN:
1899-1254

eISSN:
2957-1731
Dział: Dokumenty

Konstanty Zygfryd Hanff i jego Mały zdrajca

Norbert Wójtowicz

https://orcid.org/0000-0002-3762-6002

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu

Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 15 (2022), strony: 307–352

Data publikacji: 2022-12-30

https://doi.org/10.48261/PAIPN221514

Abstrakt

Rozpowszechniona w latach osiemdziesiątych XX w. w środowisku peerelowskich urzędników USA broszura Mały zdrajca. Podręcznik dla funkcjonariuszy powstała z inicjatywy emigranta Konstantego Zygfryda Hanffa i kierowanej przez niego antykomunistycznej Organizacji „Wolna Polska”. Początkowo próbował on wiązać swoją działalność z Konfederacją Polski Niepodległej, a później wspierał Solidarność Walczącą. Hanff duży nacisk kładł na aktywność publicystyczną, ale równocześnie lubował się w prowokacjach i próbach prowadzenia akcji dywersyjnych wśród urzędników peerelowskiej dyplomacji i proreżimowej emigracji. Publikowane tu opracowanie Mały zdrajca stanowi przykład jednego z takich działań.


Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie: 001043/40/J; 003171/18, t. 1–4; 01304/1; 01304/2; 01746/4; 01917/82; 02011/233/J; 02202/24, t. 1–5; 02203/100; 1268/2866; 1357/76; 3077/299–302.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie: 009/6461, t. 1–6; 00100/452/J.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu: 024/1; 038/4854; 400/1783.

Archiwum Organizacji i Redakcji „Wolna Polska” w Poznaniu (materiały nieuporządkowane).

Archiwum Organizacji Monarchistów Polskich we Wrocławiu (materiały nieuporządkowane).

Bagieński W., Agent „Regina” i afera z lodówkami, czyli wpadka trójmiejskiej SolidarnościWalczącej [w:] Solidarność Walcząca 1982–1990. Studia i szkice, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2019.

Bagieński W., Wydział XI Departamentu I MSW i kierunki działania wywiadu w walce z opozycją w latach 80. [w:] W. Bagieński, S. Cenckiewicz, P. Woyciechowski, Konfidenci, Warszawa 2015.

„Bo mnie tylko wolność interesuje…”. Wywiad rzeka z Marianem Gołębiewskim (Nowy Jork, listopad 1988 – czerwiec 1989). Wywiad przeprowadził D. Balcerzyk, wstęp i oprac. J. Dudek, Lublin 2011.

Cenckiewicz S., Posłowie. U kresu ostatniego etapu. Emigracyjna działalność polityczna Tadeusza Katelbacha [w:] T. Katelbach, Spowiedź pokolenia, Gdańsk 2001.

Cenckiewicz S., Tadeusz Katelbach. Biografia polityczna (1897–1977), Warszawa 2005.

Cenckiewicz S., „Trylogia” o emigracji, „Orzeł Biały” (Londyn) 2000, nr 1576/LX.

Cenckiewicz S., Woyciechowski P., Petelickiego życie skrywane, „Uważam Rze” 2012, nr 26.

Central Intelligence Agency’s Freedom of Information Act Electronic Reading Room, http://www.foia.cia.gov (dostęp 3 X 2022 r.).

Central Intelligence Agency’s Freedom of Information Act Electronic Reading Room, https://www.cia.gov/library/readingroom (dostęp 3 X 2022 r.).

Charney D.L., Irvin J.A., The Psychology of Espionage, „AFIO’s. The Intelligencer Journal of U.S. Intelligence Studies” 2016, t. 22, nr 1.

Dudek J., Marian Gołębiewski (1911–1996). Żołnierz, opozycjonista, emigrant, Lublin 2016.

Dudek J., Wstęp [w:] „Bo mnie tylko wolność interesuje…”. Wywiad rzeka z Marianem Gołębiewskim (Nowy Jork, listopad 1988 – czerwiec 1989). Wywiad przeprowadził D. Balcerzyk, wstęp i oprac. J. Dudek, Lublin 2011.

„Dziennik Bałtycki” (grudzień 2000 – styczeń 2001).

Forum internetowe Solidarności Walczącej, http://swkatowice.mojeforum.net/post–vp30600.html?highlight=#30600 (dostęp 13 XI 2019 r.).

Gottlieb C., The CIA’s Nazi Friends, „TBR News”, 7 I 2012, http://www.tbrnews.org/?p=552 (dostęp 30 III 2021 r.).

Grzesik-Grzenicki J., Hanff K.Z., Rutkowski Z., Niesamowita historia jednego życia. Minister rządu emigracyjnego R.P. – ujawnia!, Poznań 1999.

Hanff K.Z., Fantasmagorie, reminiscencje i idee fix. Poezje 1948–1959, Poznań 1998.

Hanff K.Z., Rewizja historii. Wybór publicystyki z „Wolnej Polski”, t. 1, Poznań 1995.

Hanff K.Z., Szkice o Ameryce i o trującej żywności, Poznań 1997.

Hanff K.Z., Rutkowski Z., Dekonspiracja nowego porządku świata, Poznań 2004.

Hanff K.Z., Rutkowski Z., Symbole naszych wrogów, Poznań 2002.

Hanff K.Z., Rutkowski Z., Żydostwo i masoneria w przełomie dziejowym, Poznań 2000.

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie: A48 Z.IV.94; A.65 15; A.65 21.

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce: Kolekcja „Archiwum St. Gierata”, Zespół 45.

Król M., W drodze przez życie, Poznań 2009.

Komunikat Rządu RP w sprawie samozwańczego „prezydenta” Juliusza Sokolnickiego (18 IV 1977 r.) [w:] M.C. Sokołowski, Dzieje Prezydentury Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, Warszawa 2007.

Lewandowski M., Prześladowani, wyszydzani, zapomniani… Niepokonani, t. 1: ROPCiO i KPN w Krakowie 1977–1981, Kraków 2011.

Lewandowski M., Gawlikowski M., Gaz na ulicach. KPN w Krakowie. Stan wojenny 1981–1982, Kraków 2011.

[List K.Z. Hanffa do Redakcji], „Solidarność Walcząca” 1992, nr 7–8.

Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej, Warszawa 1999.

Machcewicz P., „Monachijska menażeria”. Walka z Radiem Wolna Europa 1950–1989, Warszawa 2007.

Mania A., Détente i polityka Stanów Zjednoczonych wobec Europy Wschodniej styczeń 1969–styczeń 1981, Kraków 2003.

Matouš M., Spiknutí proti Polsku, Praha 1982.

Moczulski L., Lustracja. Rzecz o teraźniejszości i przeszłości, Warszawa 2001.

Mord w Katyniu. Dokumenty, tłum. K.Z. Hanff, New York 1984.

Mroczkowski J., Sprawa Franciszka Walusia i nie tylko. Największy skandal polityczny XX wieku, Chicago 1993.

Muttergé J., Dokąd zmierza Polska?, Praga 1981.

„Nasz Dziennik” (grudzień 2000 – styczeń 2001).

Notatka informacyjna z 21 VIII 1987 r. na temat treści instrukcji dla podziemnego ruchu oporu nagranej na kasety magnetofonowe przekazane kierownictwu Solidarności Walczącej przez Andrzeja Wirgę [w:] Ł. Kamiński, W. Sawicki, G. Waligóra, Solidarność Walcząca, t. 1: W oczach SB, Warszawa 2007.

Nowina-Sokolnicki J., Na marginesie sprawy Jana Nowaka-Jeziorańskiego o ambasadorze Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandrze Ostoi-Starzewskim, Poznań 2002.

Organizacja Bojowa Wolna Polska, „Dziennik Polski (The Polish Daily News)”, 29–30 X 1976.

Oświadczenie dra Szygowskiego, „Dziennik Polski (The Polish Daily News)”, 10–11 IX 1976.

Oświadczenie Rządu RP na Uchodźstwie w sprawie działalności Juliusza Sokolnickiego (19 I 1987), „Tydzień Polski”, 31 I 1987.

Oświadczenie Rządu RP w sprawie Juliusza Sokolnickiego (17 XI 1982 r.) [w:] M.C. Sokołowski, Dzieje Prezydentury Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, Warszawa 2007.

Pałasiński J., Czy władze PRL inspirowały sowieckie działania przeciwko papieżowi?, „Wprost” 1999, nr 46.

Parakal P.V., Secret Wars of CIA, New Delhi–Bangalore–Jalandhar 1984. Pleskot P., Bułhak W., Szpiedzy PRL-u, Kraków 2014.

Problematyka rozpracowywania na odcinku antysocjalistycznych ośrodków dywersji ideologicznej [w:] Instrukcje i przepisy wywiadu cywilnego PRL z lat 1953–1990, wstęp i oprac. W. Bagieński, Warszawa 2020.

Pudysz Z., Konfederacja Polski Niepodległej przeciwko narodowi, państwu i jego sojuszom, Warszawa 1983.

Raczkowski M., „Najważniejszy” agent w SW, „Dolnośląska Solidarność” (Wrocław) 2008, nr 5.

Reniak M., KPN. Kulisy, fakty, dokumenty, Warszawa 1982.

Rutkowski Z., Prezydent i Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, Poznań 2001.

Sołżenicyn ostrzega… Przyjacielskie rady Sołżenicyna, tłum. K.Z. Hanff, Winnipeg 1978.

Śmierć w Katyniu. Tak mordowano naszych oficerów, tłum. K.Z. Hanff, New York [b.d.].

Toksykotechnika i konserwacja. Prospekt-oferta Stowarzyszenia Wynalazców Polskich Zakładu Usług i Doświadczalnictwa w Krakowie, red. K. Hanff, Kraków 1959.

Wójtowicz N., Juliusz Sokolnicki – ofiara demnatio memoriae [w:] Juliusz Nowina-Sokolnicki (1920–2009). Przyczynek do historii, red. A. Szkoda, Warszawa 2012.

Wójtowicz N., Kryptonim „Mikron”. Bezpieka wobec Juliusza Sokolnickiego, Poznań 2015.

Wójtowicz N., Problem odzyskania niepodległości w wypowiedziach alternatywnego prezydenta RP Juliusza Nowiny-Sokolnickiego [w:] Rola emigracji polskiej w odzyskaniu niepodległości 1918 roku, red. W. Gliński, Warszawa 2018.

Wójtowicz N., Współpraca Grupy Logistycznego Wsparcia Podziemia ze Stuttgartu z opozycją niepodległościową w kraju (1983–1989) [w:] Polacy w Niemczech. Przeszłość–Teraźniejszość–Przyszłość, red. Z.T. Klimaszewski, Białystok 2012.

Wójtowicz N., Współpraca „Grupy Logistycznego Wsparcia Podziemia” w Stuttgarcie z opozycją niepodległościową w Polsce (1983–1989), „Przegląd Polsko-Polonijny” 2012, nr 4, z. 1.

Wójtowicz N., Współpraca Organizacji „Wolna Polska” i Grupy Logistycznego Wsparcia Podziemia ze Stuttgartu z Solidarnością Walczącą, Wrocław 2017.

Zacharski M., Lata 70. Walka tajnych służb w Ameryce, cz. II: Szpieg PRL w ONZ, „Do Rzeczy” 2016, nr 4.

Zacharski M., Lata 70. Z tajnych archiwów wywiadu. Lista Hanffa, „Do Rzeczy” 2016, nr 3.

Zacharski M., Walka tajnych służb w Ameryce, cz. III: Prawda o Hanffie, „Do Rzeczy” 2016, nr 5.

                            Pokaż  Nr 15 (2022)

Nr 15 (2022)

ISSN:
1899-1254
eISSN:
2957-1731

Data publikacji:
2022-12-30

Dział: Dokumenty