Nierozerwalne więzi. Dyskusje w organizacji partyjnej Departamentu III MSW w okresie rozliczeń po stalinizmie i czystek antysemickich w 1968 r.
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, N. 13 (2024), pages: 446-475
Publication date: 2024-12-23
https://doi.org/10.48261/2299.890X.13.2024.16
Abstract
Służba Bezpieczeństwa była policją polityczną okresu PRL, a gros jej funkcjonariuszy należało do partii komunistycznej. U zarania SB – po przesileniu politycznym w październiku 1956 r. – byli oni też bezpośrednimi spadkobiercami dorobku stalinowskiego Urzędu Bezpieczeństwa. Przez kilka następnych lat na forum organizacji partyjnej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, a zwłaszcza w III Departamencie MSW, toczyły się walki frakcyjne między dogmatykami i zwolennikami zmian w resorcie. Były to najbardziej emocjonujące zebrania organizacji partyjnych – po odgórnym ucięciu sporów przez władze ministerstwa w organizacji zapanowała rutyna, której rytm wyznaczały szkolenia, referaty, sprawozdania. Kolejne ożywienie organizacji partyjnej nastąpiło dopiero podczas czystek antysemickich w latach 1967–1968, gdy się okazało, że dogmatycy nie zostali do końca spacyfikowani, a sytuacja znowu sprzyja rozgrywkom personalnym, w których niemałe znaczenie miała żarliwość deklaracji ideologicznych.
Riferimenti bibliografici
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1954–1990, 01790/58, 01790/60, 01790/61, 01790/63, 01790/65, 01790/70, 01790/71, 01790/72, 01790/73, 01790/75.
Uchwała IX Plenum KC PZPR o sytuacji i najważniejszych zadaniach partii, „Nowe Drogi” 1957, nr 6.
Dziuba A., Czas przełomu. Destalinizacja, rok 1956 i koniec odwilży w województwie stalinogrodzkim/katowickim (1953–1961), t. 3: „Nowa linia” na czasy po odwilży (1957–1961), Katowice–Warszawa 2023.
Dudek A., Paczkowski A., Polska [w:] Czekiści. Organy bezpieczeństwa w europejskich krajach bloku sowieckiego 1944–1989, Warszawa 2010.
Eisler J., Marzec 1968, Warszawa 1991.
Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.
Kolář P., Poststalinizm. Ideologia i utopia epoki, tłum. J. Górny, Warszawa 2022.
Kutkowski A., Polskie rehabilitacje. Wybrane zagadnienia polityki karnej władz PRL w latach 1953–1957, Lublin–Radom 2021.
Leksykon bezpieki 1944–1956. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa, t. 1–3, red. W. Bagieński, M. Dźwigał, Warszawa 2020–2022.
Lesiakowski K., Mieczysław Moczar „Mietek”. Biografia polityczna, Warszawa 1998.
Lewickyj B., Terror i rewolucja, Paryż 1965.
Madej M., SB uprzejmie donosi… Służba Bezpieczeństwa jako filtr zasileń informacyjnych systemu politycznego PRL w latach 1956–1970. Przykład województwa wrocławskiego, Wrocław 2014.
Maksimiuk D., Problem rehabilitacji w latach 1956–1957, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2009, t. 8.
Oblicza Marca 1968, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2004.
Osęka P., Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele. Obraz wroga w propagandzie marca 1968, Warszawa 1999.
Osęka P., Zaremba M., Wojna po wojnie, czyli polskie reperkusje wojny sześciodniowej, „Polska 1944/45–1989. Studia i materiały” 1999, t. 4.
Paczkowski A., PZPR a aparat bezpieczeństwa. Zarys problemu [w:] PZPR jako machina władzy, red. D. Stola, K. Persak, Warszawa 2012.
Piotrowski M., Ludzie bezpieki w walce z narodem i Kościołem, Lublin 2000.
Rokicki K., Listy i skargi na działalność MSW w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w analizach Biura Skarg i Listów MSW, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 12.
Siemiątkowski S., Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Warszawa 2009.
Spałek R., Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948–1956, Warszawa 2014.
Stola D., Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968, Warszawa 2000.
Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014.
Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007.
Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, red. K. Rokicki, R. Spałek, Warszawa 2011.
„Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944–1956, red. K. Krajewski, T. Łabuszewski, Warszawa 2005.
Licenza
Copyright (c) 2024 Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja

Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
PDF (Język Polski)
