Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
Sierpień ’80 jako katalizator organizacyjnego i ideologicznego kryzysu Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej, ze szczególnym uwzględnieniem południowej części Polski
Bogusław Wójcik
https://orcid.org/0000-0001-8886-9787
Instytut Pamięci Narodowej, Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie
Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja, No 13 (2024), pages: 494-516
Publication date: 2024-12-23
https://doi.org/10.48261/2299.890X.13.2024.18
PDF (Język Polski)
Résumé
Rok 1980 zatrzymał ofensywę światopoglądową Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej (TKKŚ) i zmusił jego działaczy do przejścia do obrony status quo. Od wybuchu strajków robotniczych i podpisania Porozumień Sierpniowych aż do wprowadzenia stanu wojennego stowarzyszenie to nie miało racji bytu w większości zakładów pracy, ograniczyło także swoją działalność w szkołach. Wielu szeregowych działaczy, poddając się nastrojom społecznym, wycofywało się z dotychczasowej działalności, pozostali włączali się w wewnętrzną dyskusję dotyczącą przyszłości TKKŚ, jego miejsca w społeczeństwie, programu, struktury i metod działania. Jednak zmiany w myśleniu, związane z rewolucją Solidarności, uświadamiały im niską skuteczność prób odrodzenia dawnej „świetności” stowarzyszenia. W nowej rzeczywistości politycznej nie dało się ukryć ideologicznego charakteru propagowanych przez TKKŚ poglądów ani stopnia instrumentalizacji jego działaczy przez decydentów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Références
Archiwum Akt Nowych, Towarzystwo Kultury Świeckiej, Zarząd Główny, 2778.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1954–1990, 1585/22515, 01790/670, 0236/407.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, Urząd Wojewódzki w Gdańsku 1973–1990, 299/38.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Katowicach 1983–1990, 030/230.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Kielcach, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Kielcach 1983–1990, 014/1890.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983–1990, 038/60.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Komitet Krakowski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 2382.
Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Tarnowie, Urząd Wojewódzki w Tarnowie, 354.
Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Komitet Wojewódzki PZPR we Wrocławiu, 1199.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Komitet Miejski PZPR w Rudzie Śląskiej, 1843.
Archiwum Państwowe w Kielcach, Urząd Miejski w Kielcach, 1406; Urząd Miasta i Gminy w Jędrzejowie, 2051.
Archiwum Państwowe w Lesznie, Komitet Wojewódzki PZPR w Lesznie, 468.
Archiwum Państwowe w Opolu, Urząd Gminy w Cisku, 1225; Urząd Miasta i Gminy w Nysie, 1844; Urząd Wojewódzki w Opolu, 2026.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zarząd Wojewódzki Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej w Poznaniu, 2087; Komitet Wojewódzki PZPR w Poznaniu, 2183.
Archiwum Państwowe w Przemyślu, Komitet Wojewódzki PZPR w Przemyślu, 1194.
Archiwum Państwowe w Rzeszowie Oddział w Sanoku, Komitet Wojewódzki PZPR w Sanoku, 710.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1977 r. w sprawie uznania stowarzyszenia „Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej” za stowarzyszenie wyższej użyteczności, DzU 1977, nr 34, poz. 149.
Kuczyński J., O nowy program działania. Laicyzm, humanizm, racjonalizm, „Argumenty” 1980, nr 47.
Nowicki A., List otwarty do wszystkich ateistów i wolnomyślicieli w Polsce, „Argumenty” 1980, nr 45.
Mysłek W., Szanse jutra, „Argumenty” 1980, nr 35.
Poradnik dla kół TKKŚ, red. A. Bednarz, L. Jagiellak, A. Wegenke, Warszawa 1978.
U progu kampanii przedzjazdowej TKKŚ, „Argumenty” 1980, nr 28.
Bäcker R., Wystąpienie [w:] Realny socjalizm – „Solidarność” – kapitalizm. Wokół myśli politycznej Leszka Nowaka, red. K. Brzechczyn, Poznań 2013.
Garton Ash T., Polska rewolucja. „Solidarność” 1980–1982, Warszawa 1989.
Holzer J., Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000.
Nowak L., Polska droga od socjalizmu. Pisma polityczne 1980–1989, wybór i oprac. K. Brzechczyn, Poznań 2011.
Sebestyen V., Rewolucja 1989. Jak doszło do upadku komunizmu, tłum. B. Długajczyk, Wrocław 2009.
Staniszkis J., Wystąpienie [w:] Realny socjalizm – „Solidarność” – kapitalizm. Wokół myśli politycznej Leszka Nowaka, red. K. Brzechczyn, Poznań 2013.
Wójcik B., „Być pomocnikiem partii”. Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej w służbie PZPR i ideologii marksistowsko-leninowskiej, Warszawa–Rzeszów 2023.
Licence
(c) Tous droits réservés Komunizm: System - Ludzie - Dokumentacja 2024
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International.
