Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
August 1980 as a Catalyst for the Organisational and Ideological Crisis of Society for the Promotion of Secular Culture with Particular Reference to the South of Poland
Bogusław Wójcik
https://orcid.org/0000-0001-8886-9787
Instytut Pamięci Narodowej, Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie
Komunizm: system-ludzie-dokumentacja, No. 13 (2024), pages: 494-516
Publication date: 2024-12-23
https://doi.org/10.48261/2299.890X.13.2024.18
PDF (Język Polski)
Abstract
The year 1980 stopped the worldview offensive of the Society for the Promotion of Secular Culture (Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej, TKKŚ), and forced its activists to move to the defence of the status quo. From the outbreak of the workers’ strikes and the signing of the August 1980 Agreements until the imposition of 1981 Martial Law, the association ceased to act in most workplaces and also limited its activities in schools. Many rank-and-file activists, succumbing to the public mood, withdrew from their previous activities, while others became involved in the internal discussion on the future of the TKKŚ, its place in society, its programme, structure and methods of operation. However, the changes in thinking associated with the Solidarity revolution made them realise the low effectiveness of their attempts to revive the association’s former “glory”. In the new political reality, it was impossible to hide the ideological nature of the views propagated by the TKKŚ or the degree of instrumentalisation of its activists by the decision-makers of the Polish United Workers’ Party.
References
Archiwum Akt Nowych, Towarzystwo Kultury Świeckiej, Zarząd Główny, 2778.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1954–1990, 1585/22515, 01790/670, 0236/407.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, Urząd Wojewódzki w Gdańsku 1973–1990, 299/38.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Katowicach 1983–1990, 030/230.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Kielcach, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Kielcach 1983–1990, 014/1890.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie 1983–1990, 038/60.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Komitet Krakowski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 2382.
Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Tarnowie, Urząd Wojewódzki w Tarnowie, 354.
Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Komitet Wojewódzki PZPR we Wrocławiu, 1199.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Komitet Miejski PZPR w Rudzie Śląskiej, 1843.
Archiwum Państwowe w Kielcach, Urząd Miejski w Kielcach, 1406; Urząd Miasta i Gminy w Jędrzejowie, 2051.
Archiwum Państwowe w Lesznie, Komitet Wojewódzki PZPR w Lesznie, 468.
Archiwum Państwowe w Opolu, Urząd Gminy w Cisku, 1225; Urząd Miasta i Gminy w Nysie, 1844; Urząd Wojewódzki w Opolu, 2026.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zarząd Wojewódzki Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej w Poznaniu, 2087; Komitet Wojewódzki PZPR w Poznaniu, 2183.
Archiwum Państwowe w Przemyślu, Komitet Wojewódzki PZPR w Przemyślu, 1194.
Archiwum Państwowe w Rzeszowie Oddział w Sanoku, Komitet Wojewódzki PZPR w Sanoku, 710.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1977 r. w sprawie uznania stowarzyszenia „Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej” za stowarzyszenie wyższej użyteczności, DzU 1977, nr 34, poz. 149.
Kuczyński J., O nowy program działania. Laicyzm, humanizm, racjonalizm, „Argumenty” 1980, nr 47.
Nowicki A., List otwarty do wszystkich ateistów i wolnomyślicieli w Polsce, „Argumenty” 1980, nr 45.
Mysłek W., Szanse jutra, „Argumenty” 1980, nr 35.
Poradnik dla kół TKKŚ, red. A. Bednarz, L. Jagiellak, A. Wegenke, Warszawa 1978.
U progu kampanii przedzjazdowej TKKŚ, „Argumenty” 1980, nr 28.
Bäcker R., Wystąpienie [w:] Realny socjalizm – „Solidarność” – kapitalizm. Wokół myśli politycznej Leszka Nowaka, red. K. Brzechczyn, Poznań 2013.
Garton Ash T., Polska rewolucja. „Solidarność” 1980–1982, Warszawa 1989.
Holzer J., Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000.
Nowak L., Polska droga od socjalizmu. Pisma polityczne 1980–1989, wybór i oprac. K. Brzechczyn, Poznań 2011.
Sebestyen V., Rewolucja 1989. Jak doszło do upadku komunizmu, tłum. B. Długajczyk, Wrocław 2009.
Staniszkis J., Wystąpienie [w:] Realny socjalizm – „Solidarność” – kapitalizm. Wokół myśli politycznej Leszka Nowaka, red. K. Brzechczyn, Poznań 2013.
Wójcik B., „Być pomocnikiem partii”. Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej w służbie PZPR i ideologii marksistowsko-leninowskiej, Warszawa–Rzeszów 2023.
License
Copyright (c) 2024 Komunizm: system-ludzie-dokumentacja
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
