Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
“The Communist International” in the rhythm of the cancan. Basic unit of the Polish United Workers’ Party at the Silesian Operetta (1952–1966)
Bogusław Tracz
https://orcid.org/0000-0002-0896-1602
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach
Komunizm: system-ludzie-dokumentacja, No. 11 (2022), pages: 224-260
Publication date: 2023-06-26
https://doi.org/10.48261/2299.890X.11.2022.07
PDF (Język Polski)
Abstract
Established in 1952, the Silesian Operetta in Gliwice, functioning as a branch of the Silesian Opera in Bytom in the years 1952–1955, was one of the leading operetta scenes in the Polish People’s Republic. Due to its location in the city, situated in the most industrialised and urbanised region of the country, from the very beginning of its operation, activities in line with the cultural policy priorities of the communist state played an equally important role alongside the promotion of musical culture. That compliance was primarily supervised by the company unit of the PZPR, which claimed the right to interfere both in the programme assumptions and artistic repertoire, as well as in personnel policy and filling the managerial positions. The article is an attempt to reconstruct the role and importance of the basic unit of the party in the Silesian Operetta in the 1950s and the first half of the 1960s, based on the archival materials stored in the State Archives in Katowice. The formation and functioning of this party authority during the twelve consecutive years of the operation of the Silesian Operetta was reconstructed. The author, in addition to reconstructing the facts, tries to answer how and to what extent the communist party controlled and influenced the activities of the Operetta and whether it subjected it to the political and ideological assumptions of the party.
References
'10 lat Państwowej Operetki Śląskiej w Gliwicach 1952–1962', Gliwice 1962.
'15 lat Państwowej Operetki Śląskiej w Gliwicach', Katowice 1967.
Edward Szyksznia, „Almanach Sceny Polskiej” 1980–1981.
Fazan M., Państwowa Operetka Śląska w Gliwicach 1952–1977. Zarys kronikarsko--dokumentacyjny, „Zeszyty Gliwickie” 1978, t. 14.
Fazan M., Włodzimierz Józef Stahl 1904–1977, „Rocznik Katowicki” 1980, t. 8.
Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, red. L. Becela, Warszawa 1989.
Kula M., PZPR jako reżyser życia teatralnego w latach sześćdziesiątych, Toruń 2016.
Kurpierz T., Stalinizm i odwilż (1953–1955) [w:] A. Dziuba, T. Kurpierz, J. Neja, Rok 1956 – zwrot czy kontynuacja? Województwo stalinogrodzkie/katowickie w latach 1953–1961 (w druku).
Linert A., Stanisław Ptak śpiewak i aktor (1927–2002) [w:] B. Ptak, Stanisław Ptak. Jego... listy, jego... miłość, ich... twórczość, Katowice 2007.
Mikołajczyk J., Operetka przy Nowym Świecie. Historia teatru muzycznego w Gliwicach w latach 1952–2015, Gliwice 2016.
Od pierwszej „Halki”. Opera Śląska w latach 1945–1985, red. T. Kijonka, Bytom 1986.
Opera Śląska 1945–1955, red. Z. Hierowski, Stalinogród [Katowice] 1956.
Opera Śląska 1945–1970, red. T. Kijonka, Katowice 1970.
Opera Śląska w dwudziestoleciu, red. Z. Keller, Bytom 1964.
Osęka P., Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.
Państwowa Operetka Śląska w Gliwicach odznaczona złotą odznaką zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego oraz odznaką 25-lecia Gliwic, red. S. Horak, Gliwice 1972.
Ptak B., Stanisław Ptak. Jego... listy, jego... miłość, ich... twórczość, Katowice 2007.
Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, t. 1, red. Z. Raszewski i in., Warszawa 1973.
Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, t. 2, red. Z. Wilski i in., Warszawa 1994.
Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. 3: M–Ż, red. B. Berger i in., Warszawa 2016.
Snoch B., Górnośląski leksykon biograficzny. Suplement do wydania drugiego, Katowice 2006.
Szyksznian D. „Sarenka”, Jak dopalał się ogień biwaku, Szczecin 2009.
Topol S., Włodzimierz Stahl 4 X 1904–9 V 1977. Nauczyciel, działacz społeczno-kulturalny, Katowice 1987.
Tracz B., Początek i koniec wojny w Gleiwitz [w:] „Zwłoki nie zostały dotąd zidentyfikowane”. Górnośląsko-zagłębiowskie epizody z lat II wojny światowej, red. G. Bębnik, Katowice 2009.
Tracz B., Rok ostatni – rok pierwszy. Gliwice 1945, Gliwice 2004.
Wacławek J., Podstawowa organizacja partyjna, jej rola i zdania, Warszawa 1969.
Wroński M., 45 lat Operetki Śląskiej, „Zeszyty Gliwickie” 1997, t. 26.
Wroński M., Stanisław Tokarski (1926–1996), „Zeszyty Gliwickie” 1997, t. 25.
License
Copyright (c) 2023 Komunizm: system-ludzie-dokumentacja
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
