Język Polski
English
Armia Czerwona w powiecie szubińskim (w województwie pomorskim) w 1945 roku
Remigiusz Ławniczak
https://orcid.org/0000-0002-7640-9238
Instytut Pamięci Narodowej, Delegatura w Bydgoszczy
Biogramhistoryk archiwista, pracownik bydgoskiej Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, doktorant w Szkole Doktorskiej UKW w Bydgoszczy. Zainteresowania badawcze: działalność Armii Czerwonej oraz nastroje społeczne w województwie pomorskim w latach 1945–1950. Redaktor pracy zbiorowej Wąbrzeźno i powiat wąbrzeski w latach 1945–1956. Szkice z dziejów politycznych (Wąbrzeźno 2021)
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, Nr 19 (2021), strony: 552-579
Data publikacji: 2023-03-29
https://doi.org/10.48261/ARPRL211913
PDF
Abstrakt
Artykuł opisuje działalność wojsk sowieckich w powiecie szubińskim w województwie pomorskim w 1945 r. oraz nastroje społeczne i stosunek mieszkańców do czerwonoarmistów. Wejście Armii Czerwonej na teren powiatu w styczniu 1945 r. oznaczało zakończenie okrutnej niemieckiej okupacji, zostało więc przyjęte przez miejscową ludność z radością. Od pierwszych chwil wojsko sowieckie było dominującą siłą w życiu polityczno-społeczno-gospodarczym regionu. Uczestniczyło w powoływaniu lokalnych władz, utrudniało prace nad odbudową, rozpoczęło systemową grabież majątku prywatnego i państwowego oraz deportacje do obozów pracy w ZSRS. Czerwonoarmiści dopuszczali się masowych przestępstw – od kradzieży i dewastacji, przez gwałty i pobicia, aż po zabójstwa. Ich działalność spowodowała ogólną niechęć i strach społeczeństwa przed sowieckim wojskiem. Powszechnie uważano, że Armia Czerwona okupuje Polskę, i oczekiwano opuszczenia przez nią naszego kraju.
Słowa kluczowe
Armia Czerwona • 1945 rok • przestępstwa • nastroje społeczne • województwo pomorskie Red Army • 1945 • crime • public sentiment • Pomeranian Voivodeship
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN)
Archiwum IPN w Warszawie (AIPN)
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy (APB)
Oddziałowe Archiwum IPN w Bydgoszczy (AIPN By)
Oddziałowe Archiwum IPN w Olsztynie (AIPN Ol)
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945, t. 5: Październik 1944 – lipiec 1945, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991
Rok 1945. Województwo Pomorskie. Sprawozdania pełnomocników rządu i wojewody, red. R. Kozłowski, Warszawa 1997
„Pałuki”, 1993, 1996, 2001
„Pogłos Barcina”, 1994, 1997, 2002
Armia Czerwona/Radziecka w Polsce w latach 1944–1993. Studia i szkice, red. K. Filip, M. Golon, Borne Sulinowo–Bydgoszcz–Gdańsk 2014
Ciżmowska A., Życie polityczne w czasach Polski Ludowej [w:] Dzieje Kcyni i okolic, red. W.Jastrzębski, Kcynia 1993
Godek J., Z lilijką na sercu [w:] M. Damazyn, Bydgoszczan portret własny, t. 2, Bydgoszcz 2016
Golon M., Polityka radzieckich władz wojskowych i policyjnych na Pomorzu Nadwiślańskim w latach 1945–1947, Toruń 2001
Kurowski A., Józef Ulatowski (1899–1986), „Duch i Czas” 2012, t. 8
Łabuszewski T., Wojna domowa czy nowa okupacja? [w:] Sprzeczne narracje. Z historii powojennej Polski 1944–1989, red. R. Spałek, Warszawa 2020
Łukaszewska B., W Polsce Ludowej (1945–1970) [w:] Dzieje Szubina, red. M. Biskup, Warszawa–Poznań 1974
Młot M.B., „Hitlerowski obóz dla jeńców wojennych w Szubinie (1939–1945)”, praca dyplomowa napisana pod kierunkiem dr. W. Jastrzębskiego, Bydgoszcz 1973, mps.
Pocztówki znad krawędzi przeszłości – dialog pokoleń, red. K. Czechowska, Szubin 2009
Pocztówki znad krawędzi przeszłości – dialog pokoleń, cz. 2, red. K. Czechowska, Szubin 2010
Pocztówki znad krawędzi przeszłości – dialog pokoleń, cz. 3, red. K. Czechowska, Szubin 2012
Pod czerwoną gwiazdą. Aspekty sowieckiej obecności w Europie Środkowo-Wschodniej w 1945 roku, red. S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice–
Warszawa 2017
Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Pomorzu i Kujawach (luty–grudzień 1945), red. B. Binaszewska, P. Rybarczyk, wstęp P. Rybarczyk, wybór i oprac. K. Bartosik i in., Warszawa–Bydgoszcz–Gdańsk 2010
Szudrowicz A., Kcynia. Szkice z historii miasta i okolic, Kcynia 1996
W objęciach Wielkiego Brata. Sowieci w Polsce 1944–1993, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2009
Wywiad z Krystyną Prybińską, Miastowice, 21 II 2012 r. [w:] Z archiwum pamięci – obraz Kcyni we wspomnieniach mieszkańców, Kcynia 2012
Czesław Ososko – zesłaniec, żołnierz, http://dzwiekowearchiwum.kcynia.pl/articles/84a7c874c903ad5c1306fa296b88bff5.html, dostęp 24 XI 2020 r.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
