okladka

V. 39 N. 1 (2022)

ISSN:
1427-7476

Section: Studia

Siergieja Mielgunowa emigracyjne spotkania z Polską

Łukasz Dryblak

https://orcid.org/0000-0002-7459-5700

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Pamięć i Sprawiedliwość, V. 39 N. 1 (2022), pages: 291-312

Publication date: 2022-12-30

https://doi.org/10.48261/pis223914

Abstract

Artykuł prezentuje sylwetkę wybitnego rosyjskiego historyka i działacza politycznego Siergieja Mielgunowa, na tle jego zainteresowań Polską i kontaktów z Polakami po jego wyjeździe z ZSRS. Ten mało znany wątek z historii stosunków polsko-rosyjskich na emigracji można traktować jako reprezentatywne studium przypadku obrazujące trudności, które napotykali polscy emigranci, próbując nawiązać dialog z przedstawicielami emigracji rosyjskiej. Z drugiej strony stanowi on również przykład współpracy polsko-rosyjskiej w obszarze propagandy antysowieckiej. Rosyjski historyk utrzymywał na emigracji kontakt z kilkunastoma Polakami, stałe relacje (do śmierci) miał jednak tylko z Ryszardem Wragą, z którym łączyła go przyjaźń. Przykład Mielgunowa dobrze pokazuje również, jak różne znaczenia Polacy i Rosjanie przypisywali hasłu demokratycznej Rosji. Kiedy większość demokratów rosyjskich, tak jak Mielgunow, chciała połączyć ustrój demokratyczny z imperialną pozycją swojego kraju, Polacy uważali, że tylko deimperializacja Rosji może przynieść jej demokrację i wolności przynależne ludziom Zachodu.

Archiwum Instytut Literackiego Kultura w Maisons Laffitte, Papiery osobiste Jerzego Giedroycia

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, IPN BU 01419/81/D

Biblioteka Polska w Paryżu, Akta Władysława Pelca

London School of Economics, Melgunov Collection

„Kultura”, 1949–1951.

„Wiadomości”, 1948–1949.

„Борба за Россию”, 1926.

„Борба за Россию”, 1948.

„Возрождение”, 1951.

„За Россию”, 1948.

„За свободу России”, 1948.

„Независимая мысль”, 1947.

„Независимое слово”, 1946.

„Независимый голос”, 1947.

„Россия и эмиграция”, 1947.

„Российкий демократ”, 1948.

„Русская Мысль”, 1951–1953.

„Свободная мысль”, 1946, 1947.

„Свободное слово”, 1946.

„Свободный голос”, 1946.

Giedroyc J., Autobiografia na cztery ręce, oprac. K. Pomian, Warszawa 1994.

Giedroyc J., Emigracja ukraińska. Listy 1950–1982, oprac. B. Berdychowska, Warszawa 2004.

Mielgunow S.P., Czerwony terror w Rosji 1918–1923, tłum. T. Zawadzki, Warszawa 2016.

Sosin G., Sparks of Liberty: An Insider’s Memoir of Radio Liberty, University Park 1999.

Wraga R., Russian emigration after thirty years exile [w:] Russian emigre politics, red. G. Fisher, New York 1951, s. 17–32.

Zdziechowski M., W obliczu końca, Warszawa 1999.

Zdziechowski M., Widmo przyszłości, Warszawa 1999.

Деникин A., Очерки русской смуты, Берлин 1926.

Мельгунов С., Воспоминания и дневники, t. 2, Париж 1964.

Мельгунов С., Легенда о сепаратном мире, Париж 1957.

Мельгунов С., Чайковский в годы гражданской войны, Париж 1929.

Bączkowski W., Jerzy Niezbrzycki (R. Wraga) 1902–1968, „Niepodległość” 1990, s. 99–124.

Cenckiewicz S., Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991 (wprowadzenie do syntezy), Poznań 2011.

Dryblak Ł., Czy tylko prometeizm? Polityka państwa polskiego wobec wybranych kół emigracji rosyjskiej w latach 1926–1935, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2016, z. 1.

Jackowska A.M., Sowiety na ławie oskarżonych. Polskie uczestnictwo w propagandowej zimnej wojnie we Francji w latach 1947–1952, Warszawa 2018.

„Kultura” i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności, t. 2, wybór i oprac. P. Mitzner, Paryż–Kraków 2016.

Mitzner P., Trudna przyjaźń: Dmitrij Fiłosofow – Maria Dąbrowska – Stanisław Stempowski, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 2012, z. 1.

Nowak A., Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015.

Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (od kwietnia 1920 roku), Kraków 2001.

Piątkowski L., Kwestia polska w publicystyce rosyjskiej doby powstania styczniowego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 1993, z. 5.

Pipes R., Rewolucja rosyjska, tłum. T. Szafar, Warszawa 1994.

Werth N., Przemoc, represje i terror w Związku Sowieckim [w:] Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, Dębogóra 2017.

Арифуллин Ф., Общественно-политические взгляды С.П. Мельгунова 1900‒1956 гг., Брянск 2018, mps, http://istsovet-brgu.ru/wp-content/info/2018/2018-Arifullin-Dissert.pdf

Базанов П., Братство Русской Правды – самая загадочная организация Русского Зарубежья, Москва 2013.

Макаревич Э., Заговор профессоров. От Ленина до Брежнева, Москва 2017.

Полуказакова И.А., С.П. Мельгунов в годы гражданской войны, „Вестник ВГУ” 2011, nr 1.

Емельянов Ю., С.П. Мельгунов: В России и эмиграции, Москва 1998.

Licenza

Copyright (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość

Creative Commons License

Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non commerciale - Non opere derivate 4.0 Internazionale.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

okladka

V. 39 N. 1 (2022)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2022-12-07

Dział: Studia