okładka

Vol. 32 No 2 (2018)

ISSN:
1427-7476

Section: Materiały i dokumenty

Statut Biura Specjalnego MBP

Robert Spałek

Instytut Pamięci Narodowej

Pamięć i Sprawiedliwość, Vol. 32 No 2 (2018), pages: 520-529

Publication date: 2018-12-30

Résumé

W Polsce między 1948 r. a 1956 r. doszło do czystek partyjnych w elitach komunistycznych (PPR–PZPR). Poszukiwania „wrogów wewnętrznych” prowadziła specjalna tajna komórka MBP, początkowo zwana grupą specjalną (1948), następnie Biurem Specjalnym (1950), w końcu Departamentem X MBP (1951–1954). Całość prac tych komórek nadzorował z polecenia kierownictwa PZPR gen. Roman Romkowski (wiceminister MBP). We wstępie artykułu nakreślono krótko historię powstania Biura Specjalnego, wskazano osoby decydujące o lokalnym zasięgu i przebiegu poszukiwań „wrogów wewnętrznych” (m.in. Bolesława Bieruta, Jakuba Bermana, Romana Romkowskego) oraz wspomniano o reprezentatywnych dla całego zagadnienia komunistach (m.in. Władysławie Gomułce, Marianie Spychalskim, Włodzimierzu Lechowiczu, Leonie Gecowie, Hermannie Fieldzie), którzy byli aresztowani, więzieni i przesłuchi wani pod fałszywymi zarzutami zdrady, współpracy z obcymi wywiadami, dążenia do przewrotu ustrojowego w Polsce Ludowej. Publikowany w dalszej części dokument ukazuje moment przemiany niesformalizowanej, tajnej grupy specjalnej MBP, działającej pod kierownictwem płk. Józefa Różańskiego, w sformalizowaną, wyposażoną w etaty, choć nadal niejawną jednostkę – Biuro Specjalne, zarządzaną przez płk. Anatola Fejgina. Struktura ta funkcjonowała niespełna dwa lata, ponieważ rozrastający się terror autoagresywny wymagał kolejnej reorganizacji tajnej struktury. Nowo powołany Departament X MBP objął swoim zasięgiem cały kraj.

Paczkowski A., Utworzenie X Departamentu MBP, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 2003, z. 145.

Spałek R., Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w partii komunistycznej w Polsce w latach 1948–1956, Warszawa–Poznań 2014.

Topyło J., Departament X MBP w latach 1949–1954. Geneza – struktura organizacyjna – metody pracy, Toruń 2006.

Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice

Spałek, R. (2018). Statut Biura Specjalnego MBP. Pamięć I Sprawiedliwość, 32(2), 520–529. Consulté à l’adresse https://czasopisma.ipn.gov.pl/index.php/pis/article/view/80

Statistics

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Share it

Share |
okładka

Vol. 32 No 2 (2018)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2018-12-08

Dział: Materiały i dokumenty