Wydarzenia Marca 1968 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Działania władz państwowych i aparatu bezpieczeństwa wobec środowisk studenckich
Pamięć i Sprawiedliwość, Vol. 35 No 1 (2020), pages: 82-113
Publication date: 2020-06-30
Résumé
Celem artykułu jest zrekonstruowanie wydarzeń Marca ’68 w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Problematyka ta nie doczekała się całościowego opracowania, a wykorzystanie nowo odkrytych źródeł archiwalnych pozwoliło ustalić wiele nowych faktów. Pogłębiona analiza umożliwiła zrozumienie genezy i przebiegu protestów studenckich w Toruniu w 1968 r. Szczegółowej charakterystyce poddano działania władz państwowych i aparatu bezpieczeństwa wobec toruńskiego środowiska akademickiego. W artykule opisano również działania ówczesnych władz UMK wobec protestujących studentów. W studium wykorzystano metodę krytycznej analizy źródeł historycznych. W porównaniu z innymi ośrodkami akademickimi w kraju protesty toruńskich studentów charakteryzowały się ograniczonym zasięgiem. W wyniku przeprowadzonych badań otrzymano najpełniejszy jak dotąd opis wydarzeń Marca ’68 w Toruniu.
Références
Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Protokoły posiedzeń Senatu UMK z lat 1967/68 – R-29/17
Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Sekretariat Ogólny, SU-1/8, Korespondencja poufna spraw ogólnych, 1968
Kalendarz współczesny 1987.
Marzec 1968 na Politechnice Gdańskiej w dokumentach, wstęp, wybór i oprac. P. Abryszeński, D. Gucewicz, Gdańsk–Warszawa 2018.
Marzec 1968 w Wielkopolsce, red. K. Białecki, S. Jankowiak, F. Leśniak, J. Miłosz, A. Skupień, Poznań 2005.
Marzec 1968. Trzydzieści lat później, t. 2: Aneks źródłowy. Dzień po dniu w raportach SB oraz Wydziału Organizacyjnego KC PZPR w opracowaniu M. Zaremby, Warszawa 1998.
Marzec ’68 w Łodzi, red. S.M. Nowinowski, współpraca A. Czyżewski, M. Zapolska-Downar, P. Spodenkiewicz, M. Przybosz, G. Nawrot, Łódź 2010.
Między tragedią a podłością, wstęp, wybór, oprac. G. Sołtysiak, J. Stępień, b.m.w., 1998.
Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, oprac. H. Duczkowska-Moraczewska i in., koncepcja i redakcja S. Kalembka, Toruń 2006.
Salmonowicz S., „Życie jak osioł ucieka…” Wspomnienia, Bydgoszcz–Gdańsk 2014.
Słowem i pałką. Wojsko wobec polskiego Marca ’68 w dokumentach, wstęp i oprac. E.J. Nalepa, Piotrków Trybunalski 2018.
Andrzejewski M., Marzec 1968 w Trójmieście, Warszawa–Gdańsk 2008.
Bajkow B., Wydarzenia marcowe ’68 na Politechnice Gdańskiej [w:] Marzec 1968 w Gdańsku, red. M. Nurek, współpraca A. Wałek, K. Błaszkowska, Gdańsk 2018.
Bereszyński Z., Marzec ’68 na Śląsku Opolskim – w cieniu studenckiego protestu, „Studia Śląskie” 2013, t. 73.
Bereszyński Z., Marzec’ 68 w województwie opolskim, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2018, nr 2.
Białkowski M., Akademia wolności. Duszpasterstwo Akademickie Jezuitów w czasach o. Władysława Wołoszyna (1963–1988) [w:] Loyola u Kopernika. Jezuici w Toruniu w latach 1945–2015, red. K. Dorosz SJ, W. Rozynkowski, Warszawa 2016.
Boćkowski D., Marzec 1968 r. w Białymstoku w świetle materiałów operacyjnych Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej, „Dzieje Najnowsze” 2008, nr 1.
Choma-Jusińska M., Lublin [w:] Oblicza Marca 1968, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2004.
Czaczkowska E., Marzec ’68 w dokumentach Konferencji Episkopatu Polski [w:] Stefan Wyszyński wobec oporu społecznego i opozycji 1945–1981, red. E. Czaczkowska, Warszawa 2018.
Dwilewicz Ł., Polska polityka gospodarcza a rok 1968 [w:] Wokół Marca ’68 na Dolnym Śląsku. Materiały pokonferencyjne, red. J. Hytrek-Hryciuk, W. Trębacz, Wrocław 2008.
Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.
Friszke A., Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków 2010.
Friszke A., Trudny egzamin. Koło Posłów Znak w okresie Marca 68 [w:] Marzec 1968. Trzydzieści lat później, t. 1: Referaty, red. M. Kula, P. Osęka, M. Zaremba, Warszawa 1998.
Golon M., Marzec 1968 r. w Toruniu w świetle materiałów Służby Bezpieczeństwa, „Dzieje Najnowsze” 2008, nr 1.
Jankowiak S., Wielkopolska [w:] Oblicza Marca 1968, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2004.
Kardela P., Olsztyński Marzec ’68 i działania Służby Bezpieczeństwa, „Dzieje Najnowsze” 2008, nr 1.
Kowalczyk A., Związek Młodzieży Socjalistycznej [w:] Uniwersytet Mikołaja Kopernika. 1966–1980, t. 2, red. J. Bełkot, Toruń 1992.
Kozłowski R., Październik ’56 w regionie kujawsko-pomorskim w świetle niepublikowanych źródeł PZPR, Włocławek 2004.
Kozłowski R., Uwarunkowania polityczne działalności Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w latach 1945–1989, „Zapiski Historyczne” 1999, t. 64, z. 1.
Krasucki E., Prowincjonalny Marzec. Specyfika szczecińskich wydarzeń z 1968 r. [w:] Z dala od centrum. Rok 1968 na Pomorzu Zachodnim. Materiały pokonferencyjne, red. R. Kościelny, Szczecin 2009.
Kuta C., Środowiska katolików świeckich wobec wydarzeń marca 1968 r. [w:] Marzec 1968. Fakty, wydarzenia, interpretacje, red. A. Czwołek, S. Galij-Skarbińska, W. Polak, Toruń 2018.
Kwiek J., Marzec 1968 w Krakowie, Kraków 2008.
Lesiakowski K., Łodź [w:] Oblicza Marca 1968, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2004.
Małecki J., Wydarzenia marcowe w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie [w:] Marzec 1968 w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2010.
Maniewska K., Mieszkańcy Bydgoszczy wobec wydarzeń 1968 r. Postawy. Przejawy oporu społecznego. Skala represji, „Dzieje Najnowsze” 2008, nr 1.
Marecki J., Listy Konferencji Episkopatu Polski o wydarzeniach marcowych 1968 r. [w:] Marzec 1968. Fakty, wydarzenia, interpretacje, red. A. Czwołek, S. Galij-Skarbińska, W. Polak, Toruń 2018.
Mielcarek D., Wydarzenia na Śląsku Opolskim w okresie studenckich wystąpień w marcu 1968 r. w świetle materiałów archiwalnych i prasowych, „Studia Śląskie” 2005, t. 64.
Miłosz J., Przebieg Marca ’68 w Poznaniu [w:] Marzec 1968 w Wielkopolsce, red. K. Białecki, S. Jankowiak, F. Leśniak, J. Miłosz, A. Skupień, Poznań 2005.
Miroszewski K., Geneza i przebieg protestów studenckich w ośrodkach akademickich w kraju [w:] Marzec 1968 roku w województwie katowickim, red. S. Fertacz, K. Miroszewski, Katowice 2009.
Neja J., Katowice i województwo katowickie [w:] Oblicza Marca 1968, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2004.
Neja J., Marzec 1968 r. na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, „Studia Śląskie” 2005, t. 64.
Polak W., Wydarzenia Marca 1968 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika [w:] 60-lecie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, red. C. Łapicz, W. Wróblewski, Toruń 2006.
Polak W., Wydarzenia marca 1968 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w donosach tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa o pseudonimie „Prus” [w:] Marzec 1968. Fakty, wydarzenia, interpretacje, red. A. Czwołek, S. Galij-Skarbińska, W. Polak, Toruń 2018.
Rokicki K., Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970, Warszawa 2011.
Rutkowski T.P., Historyk z resortu. Wokół działalności publicystycznej i naukowej Tadeusza Walichnowskiego w 1968 r. [w:] Twórczość na zamówienie, red. S. Ligarski, R. Łatka, Warszawa 2019.
Rutkowski T.P., Wpływ Marca ’68 na polskie nauki historyczne [w:] idem, Historiografia i historycy w PRL. Szkice, Warszawa 2019.
Sadowska J., Marzec 1968 r. w Białymstoku, „Studia Podlaskie” 2003, t. 13.
Serczyk J., Punkty zwrotne w dziejach Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 50 rocznicę erygowania, „Zapiski Historyczne” 1995, t. 60, z. 4.
Sudziński R., Przekształcenia strukturalne miasta Torunia w latach 1920–1975, Toruń 1993.
Suleja W., Dolnośląski Marzec ’68. Anatomia protestu, Warszawa 2006.
Supruniuk A., Supruniuk M.A., Tajemnicze początki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2017.
Tarka R., Strajk opolskich studentów w marcu 1968 r. [w:] Marzec ’68 z czterdziestoletniej perspektywy, red. D. Kisielewicz, M. Świder, Opole 2009.
Zwienik P., Represje wobec uczestników wydarzeń marcowych 1968 roku w Wielkopolsce [w:] Marzec 1968 w Wielkopolsce, red. K. Białecki, S. Jankowiak, F. Leśniak, J. Miłosz, A. Skupień, Poznań 2005.
Żak M., Marzec 1968 roku w Legnicy [w:] Marzec ’68. Przyczyny i następstwa, red. M. Kubasik, M. Żak, Legnica 2018.
Licence
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International.