Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Sergiusz Piasecki and Józef Mackiewicz – Sketch for Parallel Lives
Adam Fitas
https://orcid.org/0000-0002-2523-0924
Katedra Teorii i Antropologii Literatury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Remembrance and Justice, Vol. 44 No. 2 (2024), pages: 135-154
Publication date: 2025-04-02
https://doi.org/10.48261/PIS244406
PDF (Język Polski)
Abstract
The article is an introduction to the comparison of biographies of two outstanding Polish prose writers and witnesses of the 20th century: Sergiusz Piasecki (1901–1964) and Józef Mackiewicz (1902–1985). The parallels concern aspects of their extraordinary biographies, expressive worldviews and the specificity of their literary works. Within these comparative perspectives, the author of the article characterizes both the similarities and the differences between the writers. On the one hand, they are alike: their biographies symbolically reflect the fate of Poles from the eastern borderlands of the former Polish-Lithuanian Commonwealth born at the turn of the 20th century, whose main historical experience involved face-to-face encounters with Soviet and German totalitarianism and, as a consequence, political emigration to Western countries. Moreover, the prose of both authors closely corresponds to autobiographical experience and authentic historical realities. Their works have a tendency to be strongly persuasive, and are characterised by a suggestive and polysensory evocation of the presented world. On the other hand, the writers clearly differ in their involvement in social and political life, their journalistic temperament and the poetics of their writings (Mackiewicz’s historical and historical-political novels; Piasecki’s thriller and adventure novels).
Keywords
Sergiusz Piasecki • Józef Mackiewicz • literatura • powieść • prawda Sergiusz Piasecki • Józef Mackiewicz • literature • novel • truth
References
Biblioteka Polska POSK w Londynie, Archiwum Sergiusza Piaseckiego.
Muzeum Polskie w Rapperswilu, Spuścizna Józefa Mackiewicza.
Balbus T., „Fakir”. Sergiusz Kościałkowski. Biografia egzekutora Kedywu, dowódcy szwadronu brygady „Juranda”, komendanta oddziału partyzanckiego Armii Krajowej (na tle historii Okręgu Wileńskiego), t. 1–3, Warszawa 2018–2020.
Balbus T., Życie kondotiera. Sergiusz Piasecki 1899–1964, Wrocław 2023.
Bączkowska I., Kilka doskonałych pozycji [w rubryce:] Listy do redakcji, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1963, nr 272.
Bolecki W., Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu. (Zarys monograficzny), wyd. 2, Kraków 2007.
Demel R., Sergiusz Piasecki 1901–1964. Życie i twórczość, Łomianki 2012.
Glass A., Józef Mackiewicz jako reporter. Przyczynek do tematu [w:] Zmagania z historią. Życie i twórczość Józefa Mackiewicza i Barbary Toporskiej. Materiały z konferencji w Muzeum Polskim w Rapperswilu z cyklu „Duchowe źródła nowej Europy”, Zamek Rapperswil, 26–28 września 2006, red. N. Kozłowska, M. Ptasińska, Warszawa 2011.
Klecel M., Dwaj „kultowi” pisarze wileńscy, „Biuletyn IPN” 2004, nr 12.
Mackiewicz J., Fakty, przyroda i ludzie, przedmowa B. Toporska, wyd. 3, Londyn 2019.
Mackiewicz J., Nie trzeba głośno mówić, wyd. 4, Londyn 1993.
Mackiewicz J., Nudis verbis, wyd. 2, Londyn 2017.
Mackiewicz, J. [Odpowiedź w ankiecie:] Pisarze emigracyjni a literatura krajowa, „Wiadomości” 1958, nr 26.
Mackiewicz J., Okna zatkane szmatami, wyd. 3, Londyn 2012.
Mackiewicz J., Szabla i pałka gumowa, Londyn 2015.
Mackiewicz J., Wielka niewiadoma. Listy do i od różnych osób, Londyn 2022.
Mackiewicz J., Wielkie tabu i drobne fałszerstwa, Londyn 2015.
Mackiewicz J., Zwycięstwo prowokacji, Londyn 1988.
Miłosz Cz., Proszę uszanować Wilnianina [w:] Józef Mackiewicz i krytycy. Antologia tekstów, red. M. Zybura, Łomianki 2009.
Piasecki S., Autodenuncjacja. Teksty autobiograficzne, wywiady, wspomnienia, publicystyka, wybór, oprac. i przedmowa K. Polechoński, Warszawa 2002.
Piasecki S., Piąty etap, Łomianki 2007.
Piasecki S., Upadek wieży Babel, Warszawa 2000.
Platt D., Listy niewykorzystane. Archiwum Sergiusza Piaseckiego w Bibliotece Polskiej POSK w Londynie [w:] Archiwalne źródła badań filologicznych. Studia, Lublin 2022 [właśc. 2023].
Polechoński K., Józef Mackiewicz i Sergiusz Piasecki – wzajemne relacje, zbieżności i rozbieżności [w:] Sam jeden i inni. Wrocławskie odczytania twórczości Józefa Mackiewicza, red. M. Misiak, Warszawa 2024.
Polechoński K., Żywot człowieka uzbrojonego. Biografia, twórczość i legenda literacka Sergiusza Piaseckiego, Warszawa–Wrocław 2000.
Pruszyński K., Książka o człowieku głębinowym, „Wiadomości Literackie” 1938, nr 9.
Siemaszko Z.S., Józef Mackiewicz. Listy, opracowania, wspomnienia, Lublin 2009.
W krainie Wielkiej Niedźwiedzicy: śladami Sergiusza Piaseckiego: materiały z sesji, red. Z.J. Winnicki, Wrocław 2001.
License
Copyright (c) 2024 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Adam Fitas, Józef Mackiewicz’s Katyń – a Story Witnessed, Experienced, Researched and Guarded , Remembrance and Justice: Vol. 41 No. 1 (2023)
