Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Uniate Pastoral Conferences in Pińsk as an Initiative of Bishop Zygmunt Łoziński
Remembrance and Justice, Vol. 40 No. 2 (2022), pages: 301-321
Publication date: 2023-06-21
https://doi.org/10.48261/pis224015
PDF (Język Polski)
Abstract
The article deals with the great religious-political debate on the Neouniate movement, a new form of attraction of the Orthodox population to unify with the Catholic Church. During the pastoral conferences held in Pińsk, the Church tried to find arguments to convince Polish political factions to accept Uniate action in the Eastern Borderlands of the Second Polish Republic. It was shown that the intention of church circles was not to create a new national separatism in the Borderlands (modelled on the Ukrainian one in Eastern Lesser Poland) but to conduct a missionary campaign of a primarily religious nature. The article also shows an intra-church discussion on Byzantine influences in the Eastern rites, leading to a complete rigidity of the liturgy and a reduction of theological concerns among the Uniates exclusively to ritual issues. During the deliberations at the pastoral conferences, solutions were sought that included respecting the old Eastern Rite and teaching converts the basics of Catholic theology.
References
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Obrządki unijne. Unici we Wschodniej Małopolsce w czasie I wojny światowej. Memoriał. Dodatek „Duchowieństwo unickie w czasie wojny polsko-ruskiej”, sygn. 2858 (mf. 19072).
Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ), Ambasador Polski przy Stolicy Apostolskiej do ministra spraw zagranicznych (ściśle tajne), 3 X 1933 r., sygn. 52.
Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu, Sprawy unii, List biskupa łuckiego z 5 X 1928 r.
Центральний державний історичний архів України y Львові (ЦДІАУЛ), Андрей Шептицький (1865–1944), ф. 358, оп. 1, cп. 160.
Archiwum Diecezjalne w Tarnowie, Abp Wałęga Leon, Korespondencja, sygn. PWb I.
Дepжaвний apхiв Boлинcькoї oблacтi, Urząd Wojewódzki Wileński Wydział Społeczno-Polityczny. Monografia obrządku wschodnio-słowiańskiego na terenie Województwa Wileńskiego, Wilno 7 VI 1938, ф. 46, oп. 9, cп. 4419.
Chomyszyn G., Dwa królestwa, tłum. M. Siudak, red. I. Pełechatyj, W. Osadczy, Kraków 2017.
Chomyszyn G., Problem ukraiński. Odbitka artykułów z XXIX i XXX (marzec–kwiecień–maj 1933) tomu miesięcznika, „Nasza Przyszłość. Wolna Trybuna Myśli Zachowawczej”, Warszawa 1933.
Łubieński H.I., Droga na Wschód Rzymu, Warszawa 1932.
O pracy unijnej w Polsce. List pasterski J.E. ks. dr. Henryka Przeździeckiego, biskupa podlaskiego, Warszawa 1933.
Pamiętnik I-ej Konferencji Kapłańskiej w Sprawie Unii Kościelnej w Pińsku (23–24 IV 1930 roku), oprac. K. Kułak, Pińsk 1931.
Pamiętnik II Konferencji Kapłańskiej w Sprawie Unii Kościelnej w Pińsku (1, 2 i 3 IX 1931 roku), oprac. K. Kułak, Pińsk 1932.
Pamiętnik III-ej Konferencji Kapłańskiej w sprawie unii kościelnej w Pińsku (30, 31 sierpnia i 1 września 1932), Pińsk 1933.
Pamiętnik IV-ej Pińskiej Konferencji Kapłańskiej w sprawie Unii Kościelnej (7, 8 i 9 września 1933), Pińsk 1934.
Pamiętnik V-tej Pińskiej Konferencji Kapłańskiej w Sprawie Unii Kościelnej (5, 6 i 7 września 1935), Pińsk 1936.
Pamiętnik VI-tej Konferencji Kapłańskiej w Sprawie Unii Kościelnej (1–3 września 1937), Pińsk 1939.
Przemówienie bpa Przeździeckiego na kongresie w Welehradzie, „Wiadomości Diecezjalne Podlaskie” 1924, nr 8–10.
Przybylski P., Rola duchowieństwa greckokatolickiego w kształtowaniu się opcji narodowych wśród Łemków w latach 1918–1947, Toruń 2006.
Stan akcji unijnej w diecezji pińskiej, „Oriens” 1933, z. 4.
Wołczański J., Listy biskupa Grzegorza Chomyszyna do arcybiskupa Józefa Bilczewskiego z lat 1904–1922, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2003, nr 36 (1).
Послання пастирське Андрея Шептицкого, Григорія Хомишина, Йосафата Коциловского до Всечесного духовенства і вірних, 21 лютого 1918, Львів 1918.
Послання пастирське Андрея Шептицкого, Григорія Хомишина, Йосафата Коциловского до Всечесного духовенсьтва і вірних, 21 лютого 1918, Львів 1918.
Chodynicki K., Bałaban Gedeon (im. chrzest. Hryhory) († 1607) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Górka L., Dziedzictwo Ojców. Ekumeniczny charakter tradycji welehradzkiej, Warszawa 1995.
Górka L., Velehrad – symbol pojednania. W setną rocznicę inicjacji kongresów welehradzkich (1907–2007), „Roczniki Teologiczne” 2006–2007, t. 53–59, z. 7. https://polona.pl/item/o-rzadzie-y-iednosci-kosciola-bozego-pod-iednym-pasterzem-y-o-greckim-y-rvskim-od-tey,NzQwNTAzMjE/6/#info:metadata
Hałaburda M., Duchowieństwo diecezji pińskiej (1929–1935), Kraków 2019.
Hałaburda M., Schematyzmy diecezji pińskiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2019, nr 112.
Koneczny F., Bizantynizm niemiecki, Warszawa 2018.
Koneczny F., Polskie logos a etos. Roztrząsanie o znaczeniu i celu Polski, t. 2, Poznań 1921.
Koneczny F., Protestantyzm w życiu zbiorowym, Warszawa 2018.
Kozyrska A., Arcybiskup Edward Ropp – życie i działalność (1851–1939), Lublin 2005.
Łatocki A., Autokefalia. Zasady autokefalii, Warszawa 1932.
Mróz M., W kręgu dyplomacji watykańskiej. Rosja, Polska, Ukraina w dyplomacji watykańskiej w latach 1917–1926, Toruń 2004.
Nabywaniec S., Biskup Jozafat Kocyłowski (1876–1947), „Studia Rzeszowskie” 1998, t. 5.
Papierzyńska-Turek M., Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Warszawa 1989.
Przemówienie Jego Eminencji ks. kardynała Sylwestra Sembratowicza na pierwszym uroczystym posiedzeniu Wiecu Katolickiego we Lwowie dnia 7 lipca 1896 r. [w:] Księga Pamiątkowa Drugiego Wiecu Katolickiego odbytego we Lwowie w dniach 7, 8 i 9 lipca 1896, Lwów 1899.
Ryba M., Biskup Grzegorz Chomyszyn – zwolennik normalizacji stosunków ukraińsko-polskich w okresie międzywojennym, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2020, nr 113.
Ryba M., Kościół i państwo na Kresach południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej, Warszawa 2021.
Ryba M., Proces ukrainizacji Kościoła greckokatolickiego w Galicji Wschodniej w pierwszym etapie posługi duszpasterskiej metropolity Andrzeja Szeptyckiego (1899–1919). U źródeł konfliktu religijnego i narodowościowego na kresach południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2020, nr 35.
Ryba M., Stosunki państwo–Kościół w województwie lubelskim 1918–1939, Lublin 2016.
Rzemieniuk F., Katolicki Kościół obrządku bizantyjsko-słowiańskiego (neounia), Lublin 1999.
Skutki polityczne Unii w dawnej Rzeczypospolitej i w chwili obecnej, „Sprawy Narodowościowe” 1932, nr 6.
Skutki polityczne Unii w dawnej Rzeczypospolitej i w chwili obecnej, „Sprawy Narodowościowe” 1932, nr 6.
Sprawa „bizantynizmu” i „latynizmu” w cerkwi gr[ecko]katolickiej. Listy pasterskie ks. metropolity Szeptyckiego i ks. biskupa Chomyszyna, „Sprawy Narodowościowe” 1931, nr 4–5.
Strutyński M., Myśl społeczno-polityczna Kościoła greckokatolickiego w II RP (1918–1939), Kraków 2019.
Suławka A.R., Dookoła akcji unijnej. Dwumiesięcznik „Oriens” (1933–1939) jako pismo propagujące neounię w II Rzeczypospolitej, https://histmag.org/Dookola-akcji-unijnej.-Dwumiesiecznik-Oriens-1933-1939-jako-pismo-propagujace-neounie-w-II-Rzeczypospolitej-7294
Woźniak A., „Kitież” – czasopismo ruchu unijnego w międzywojennej Polsce [w:] Chrześcijański Wschód a kultura polska, red. R. Łużny, Lublin 1989.
Wyczawski W., Ruch neounijny w Polsce w latach 1923–1939, „Studia Theologica Varsaviensa” 1970, nr 8.
Zięba A.A., Watykan i Ukraina po pierwszej wojnie światowej, „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1994, t. 2.
Бойчук A., Грекокатолицький Духовний Семінар в Станиславові [в:] Пастир Добрий. До 150-річчя Великого Учителя Церкви і Народу, Пророка України, pед. І. Пелехатий, Івано-Франківськ–Харків 2017.
Свирид А.Н., Униатская церковь в Западной Беларуси (1921–1939 гг.), Брест 2012.
License
Copyright (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Mieczysław Ryba, The Process of Ukrainianisation of the Greek Catholic Church in Eastern Galicia in the First Stage of the Pastoral Ministry of Archbishop Andrzej Szeptycki (1899–1919). At the Source of the Religious and National Conflict in the South-Eastern Borderlands , Remembrance and Justice: Vol. 35 No. 1 (2020)
