okladka

Vol. 39 No. 1 (2022)

ISSN:
1427-7476

Section: Varia

Ignacy Matuszewski. Who is a Piłsudskiite?

Krzysztof Kloc

https://orcid.org/0000-0003-0330-2728

Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie

Remembrance and Justice, Vol. 39 No. 1 (2022), pages: 432-451

Publication date: 2022-12-30

https://doi.org/10.48261/pis223920

Abstract

This article attempts to answer the question of what it meant to be a Piłsudskiite in the thought and political philosophy of Ignacy Matuszewski. The author omitted the
biography and political activity of the article’s protagonist as they are already relatively well known, and instead focused on his comments on the topic stated in the title of this article that can be found in Matuszewski’s enormous body of works, produced both in the inter-war period and in exile after 1945. The paper presents the attitude of Piłsudskiites towards Józef Piłsudski, the state, independence, and the phenomenon of dogmatism
in political thought towards which the Piłsudskiites, including Matuszewski himself, showed great reluctance. The author indicated that during the period in question, the
understanding of the term “Piłsudskiite” in Polish political thought evolved from the name of soldiers serving under Piłsudski’s command to a label denoting all Poles who shared the ideas guiding the First Marshal of Poland.


Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Akta Adama Ciołkosza

Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Akta ambasadora Michała Sokolnickiego

Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie, Archiwum Michała Sokolnickiego

Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie, Archiwum Tadeusza Schaeztla

Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Kolekcja Jakuba Hoffmana

Ciołkosz A., List do Redakcji, „Zeszyty Historyczne” 1966, z. 10.

Dlaczego czcimy dzień szósty sierpnia, Warszawa 1919.

Dokumenty do historii stosunków polsko-sowieckich 1918–1945, t. 1: 1918–1926, red. J.J. Bruski, M. Wołos, cz. 1: Polska między Rosją „białą” a „czerwoną” (listopad 1918–marzec 1921), Warszawa 2021.

Łaptos J., Dyplomaci II RP w świetle raportów Quai d’Orsay, Warszawa 1993.

Matuszewski I., 11 XI 1918 [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., 6 VIII 1914 [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Dno sprawy [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Filozofia lęku i bezsiły [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Maskarada [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Muzyka i polityka [w:] idem, Pisma wybrane, t. 2: O Polskę całą, wielką i wolną 1943–1946, wybór i oprac. S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Obecność Piłsudskiego [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Pakt [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Piłsudski [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Prawdy polskie [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Śmierć Sławka [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Terror czy dyscyplina [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Ucieczka od prawdy [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., W dniu 19 marca [w:] idem, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Matuszewski I., Wola Polski, „Wiadomości Polskie” 1941, nr 40.

Matuszewski I., Żniwo śmierci [w:] idem, Pisma wybrane, t. 2: O Polskę całą, wielką i wolną 1943–1946, wybór i oprac. S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Studnicki W., Józef Piłsudski. Czy był największy? [w:] idem, Pisma wybrane, t. 3: Ludzie, idee i czyny, do druku przygotował, wstępem i przypisami opatrzył J. Gzella, Toruń 2001.

Wrzos K., O Piłsudskim i piłsudczykach. Piłsudski i piłsudczycy. Marszałek Edward Śmigły-Rydz.

Pułkownik Józef Beck, przedmowa i oprac. P. Cichoracki, Łomianki b.d.

Broniewski W., Pamiętnik 1918–1922, Warszawa 1987.

Dąbski J., Wojna i ludzie. Wspomnienia z lat 1914–1915. Fragmenty, do druku przygotował, wstępem i przypisami opatrzył S. Giza, Warszawa 1969.

Dziennik Juliusza Zdanowskiego, t. 1: 22 VI 1915–29 IV 1917, t. 2: 15 X 1918–23 VI 1919, wstęp i opracowanie J. Faryś, T. Sikorski, H. Walczak, A. Wątor, Szczecin 2013.

Gorczyńska R., Jędrzejewicz W., Kronikarz epoki Piłsudskiego. Rozmowa z Wacławem Jędrzejewiczem, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1985, z. 77.

Grzędziński J., Maj 1926, wyd. 2, Paryż 1965.

Nowaczyński A., Kiedy byłem piłsudczykiem. W pierwszym pułku pierwszej brygady, „Wiadomości Literackie” 1933, nr 55.

Pawlikowski M.K, Epizod miński 1918 roku [w:] Niepodległa na łamach „Kultury” 1947–1962, wybór i wstęp M. Żebrowski, Paryż–Kraków 2018.

Rataj M., Pamiętniki 1918–1927, do druku podał J. Dębski, Warszawa 1965.

Wańkowicz M., Spory o monopole – przykład z roku 1917/1918 [w:] Niepodległa na łamach „Kultury” 1947–1962, wybór i wstęp M. Żebrowski, Paryż–Kraków 2018.

Zdziechowski M., Ze wspomnień o Piłsudskim i jego epoce [w:] idem, Wybór pism, wstęp, wybór i redakcja M. Zaczyński, Kraków 1993.

Cat, Kto to są „pułkownicy”, „Słowo”, 5 V 1936 (nr 123).

Piłsudczycy, „Rząd i Wojsko”, 26 I 1919 (nr 4).

Cenckiewicz S., „Hiram” w poetyckiej klamrze. O literacko-politycznych żywiołach płk. Ignacego Matuszewskiego (1891–1946) [w:] I. Matuszewski, Pisma wybrane, t. 1: Nie ma wolności bez wielkości 1912–1942, wprowadzenie, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.

Cenckiewicz S., „Ten Studnicki to kompletny wariat”, czyli kilka uwag na marginesie Polski za linią Curzona [w:] W. Studnicki, Polska za linią Curzona, oprac. i wstęp S. Cenckiewicz, Warszawa 2021.

Cichoracki P., Legenda i polityka. Kształtowanie się wizerunku marszałka Józefa Piłsudskiego w świadomości zbiorowej społeczeństwa polskiego w latach 1918–1939, Kraków 2005.

Demel F., Lipiński W., Pułkownik Leopold Lis-Kula, przedmowa A. Piłsudska, Warszawa 1932.

Drymmer W.T., Zespoły dyskusyjne i organizacje tajne, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1972, z. 22.

Faryś J., Piłsudski i piłsudczycy. Z dziejów koncepcji polityczno-ustrojowej (1918–1939), Szczecin 1991.

Fedorowicz S., Pułkownik Barta. Patriotyczna i niepodległościowa działalność pułkownika Przemysława Berthel de Weydenthal (1893–1919), Kraków 2014.

Iranek-Osmecki K., Ostatnie bitwy płk. Lisa-Kuli, „Tydzień Polski” 1959, nr 7.

Jędrzejewicz W., Wypadki majowe w Polsce w 1926 roku, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1967, z. 12.

Kaden-Bandrowski J., Piłsudczycy, wydanie nowe, Warszawa 1936.

Katelbach T., Przeobrażenia Adama Pragiera, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1967, z. 11.

Katelbach T., „Szlachetny” (Wspomnienia o Adamie Kocu), „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1969, z. 16.

Kloc K., Michał Sokolnicki (1880–1967). Piłsudczyk – historyk – dyplomata, Kraków 2018.

Kloc K., Piłsudski. Studium fenomenu Komendanta, Kraków 2021.

Kowalewski J., „Ja was przepraszam, panowie!”, „Tydzień Polski” 1963, nr 26.

Londyńczyk [J. Mieroszewski], Kronika angielska. Spowiedź ideowego piłsudczyka, „Kultura” 1965, nr 12.

Micewski A., W cieniu marszałka Piłsudskiego. Szkice z dziejów myśli politycznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 1968.

Miedziński B., Sprostowania spoza grobu (ze wstępem Tadeusza Święcickiego), „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1972, z. 22.

Miedziński B., Wojna i pokój (I), „Kultura” 1966, nr 5.

Olstowski P., Wołos M., Rola militarna i polityczna Polskiej Organizacji Wojskowej w odzyskaniu niepodległości. Próba bilansu, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2018, nr 1–2.

Osiński T., Marszałek Piłsudski w oświetleniu Akademii Historii Międzynarodowej, Warszawa 1930.

Paruch W., Podstawy i uzasadnienie tożsamości politycznej obozu piłsudczykowskiego (1926–1939), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 1997, Sectio K, vol. 4.

Pepłoński A., Wywiad w wojnie polsko-bolszewickiej, Warszawa 1999.

Romin S., Józef Piłsudski, Paryż–New York 1926.

Sioma M., Spór o konsolidację narodową w okresie zagrożenia wojennego (1938–1939), „Res Historica” 2011, 31.

Sokolnicki M., Odpowiedzialność, „Tydzień Polski” 1959, nr 39.

Sołowij T., Życie ekonomiczne w Polsce, „Kultura” 1949, nr 9.

Sosnkowski K., Aleksandra Piłsudska, „Tydzień Polski” 1963, nr 45.

Swianiewicz S., Witold Staniewicz, „Kultura” 1967, nr 6.

Zbyszewski W.A., Ignacy Matuszewski, „Wiadomości” (Londyn) 1946, nr 28.

Zbyszewski W.A., „Lwów i Wilno”, „Kultura” 1950, nr 12.

Cenckiewicz S., Na zakończenie widowiska, https://twitter.com/cenckiewicz/status/1337090420057255940, dostęp 23 II 2022 r.

Kornat M., O prawdę o Ignacym Matuszewskim (fragmenty recenzji pracy p. Cenckiewicza), https://www.facebook.com/photo?fbid=3985932254773792&set=pcb.3985936348106716, dostęp 23 II 2022 r.

License

Copyright (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

okladka

Vol. 39 No. 1 (2022)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2022-12-07

Dział: Varia