okładka

Bd. 21 Nr. 1 (2013)

ISSN:
1427-7476

Section: Studia

Wybrane problemy życia codziennego Polaków na podstawie listów opublikowanych na łamach „Przyjaciółki” w latach 1956–1970

Konrad Słowiński

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Pamięć i Sprawiedliwość, Bd. 21 Nr. 1 (2013), pages: 51-82

Publication date: 2013-06-30

Abstract

The article presents selected problems of everyday life of Poles in the years 1956–1970 of the Gomułka era on the basis of letters sent to the weekly magazine „Przyjaciółka”. The main idea lying behind the article was the desire to present the everyday life of average Poles. The obvious conclusions are that citizens of the People’s Republic of Poland at that time did not have an easy life. The reality of everyday life presented in the letters sent to „Przyjaciółka” was fundamentally different from the official propaganda version presented by the Gomułka team. When Gomułka was elected the First Secretary of the Communist Party in 1956, Poles were hoping for changes in the country. However, everyday life of average citizens remained the same. The reality under Communism was still sad and gray. This was reflected in the letters sent to „Przyjaciółka”, where people constantly complained about the lack of flats or terrible living conditions, the ailing healthcare, empty shops and defective goods. Generally, in the eyes of average citizens, inhabitants, patients and consumers of that time, the Gomułka era was not much different from the times of Bolesław Bierut. Everyday life in Communist Poland of the Gomułka era, in the time of the small stabilization, was still full of an- xiety and torment. However, we need to remember that despite the hopelessness of certain situations and the growing number of problems which Poles had to face every day, it was still possible “to get through” in Communist Poland. For us, the times of Communist Poland may even present a certain amount of charm. When looking back at the past from our perspective, many people smile remembering Polish cars, in which, despite their small capacity, people managed to cram tons of different objects, „Frania” – the Polish washing machine or crimplene trousers. And the letters sent to „Przyjaciółka” are just a small, sometimes humorous or even incredible, part of the difficult reality of that time.

zmienić nawet w archiwach, referat wygłoszony na 17 Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie, 15–18 września 2004. http://jazon.hist.uj.edu.pl/zjazd/materialy/kula2.pdf S. Dziki, Uwarunkowania instytucjonalno-organizacyjne funkcjonowania prasy, „Zeszyty Prasoznawcze” 1991, nr 1–2 D. Jarosz, Listy do centralnych instytucji państwa stalinowskiego jako źródło do badań życia codziennego w Polsce, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1996, nr 3, s. 297–302 A. Leszczyński, Sprawy do załatwienia. Listy do „Po Prostu” 1955–1957, Warszawa 2000; Księga listów PRL-u, część 1: 1951–1956, red. G. Sołtysiak, Warszawa 2004, Księga listów PRL-u, część 2: 1956–1970, red. G. Sołtysiak, Warszawa 2005, Księga listów PRL-u, część 3: 1971–1990, red. G. Sołtysiak, Warszawa 2005, E. Le Royladurie, Montaillou – wioska heretyków, Warszawa 1988, C. Ginzburg, Ser i robaki: wizja świata pewnego młynarza z XVI w., Warszawa 1989, R. Darnton, Wielka rzeź kotów, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2002, nr 3–4, s. 83–97 N. Zemon Davis, Powrót Martina Guerre’a, Poznań 2011, T. Szarota, Okupowanej Warszawy dzień powszedni, Warszawa 1973, C. Bakunowicz, Ogłoszenia drobne „Nowego Kuriera Warszawskiego” „Dzieje Najnowsze” 1980, R. XII, nr 3, s. 47–78 C. Bakunowicz, „7 Dni” jako przejaw życia codziennego okupowanej Warszawy (1 V I I 1943 – 31 VII 1944), „Dzieje Najnowsze” 1980, R. XII, nr 3, s. 47–78 M. Ordyłowski, Życie codzienne we Wrocławiu 1945–1948, Wrocław 1990, E. Szpak, Między osiedlem a zagrodą. Życie codzienne mieszkańców PGR-ów, Warszawa 1990, K. Kosiński, O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945–1956, Warszawa 2000, R. Tomkiewicz, Życie codzienne mieszkańców powojennego Olsztyna 1945–1956 r., Olsztyn 2003, B. Klich-Kluczewska, Przez dziurkę od klucza. Życie prywatne w Krakowie (1945–1989), Warszawa 2005, B. Brzostek, Za progiem: codzienność w przestrzeni publicznej Warszawy lat 1955–1970, Warszawa 2007, I. Jarosińska, Było i tak: życie codzienne w Polsce w latach 1945–1989, Warszawa 2009, Umowa o kartki, red. J. Kurczewski, Warszawa 2004, L. Dzięgiel, Swoboda na smyczy: wspomnienia, 1945–1956, Kraków 1996, A. Wieczorkowski, Mój PRL, Warszawa 2005, W. Duda-Dudkiewicz, Kultowy PeeRel: z życia wzięte, Warszawa 2004, Kobieta i kultura życia codziennego: wiek XIX i XX. Zbiór studiów, t. 5, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1997, Kobieta i kultura czasu wolnego. Zbiór studiów, t. 7, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2001, M. Jastrząb, Puste półki. Problem zaopatrzenia ludności w artykuły powszechnego użytku w Polsce w latach 1949–1956, Warszawa 2004, D. Jarosz, M. Pasztor, Afera mięsna. Fakty i konteksty, Toruń 2004, D. Jarosz, Peerelowskie drogi do mieszkania w latach siedemdziesiątych XX wieku (zarys problemu) [w:] Życie codzienne w PRL (1956–1989), red. G. Miernik, S. Piątkowski, Radom–Starachowice 2006, s. 169–198, K. Kosiński, Historia pijaństwa w czasach PRL. „Peerelowskie” wzory picia alkoholu, „Polska 1944/45–1989. Studia i materiały” 2006, t. 7, s. 267–305, K. Kosiński, Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa 2006, Socjalizm w życiu powszednim: dyktatura a społeczeństwo w NRD i PRL, red. S. Kott, M. Kula, T. Lindenberger, Warszawa 2006, M. Wierzbicki, Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie, Warszawa 2006, M. Wierzbicki, Młodzież w PRL, Warszawa 2009, K. Madej, Spółdzielczość mieszkaniowa. Władze PRL wobec niezależnej inicjatywy 2003, społecznej (1961–1965), Warszawa K. Madej, Mieszkać w PRL, „Mówią Wieki” 2005, nr 1, s. 34 J. Kowalik Pracownicy państwowych gospodarstw rolnych w świetle badań ankietowych, , Warszawa 1967, s. 32 Ewelina Szpak, Między osiedlem a zagrodą. Życie codzienne mieszkańców PGR-ów, Warszawa, Wyd. Trio, 2005, H. Słabek, Warunki bytowania chłopskiej ludności w latach 1945–1965. Przegląd problematyki, „Dzieje Najnowsze” 1984, R. XVI, s. 90 Dariusz Jarosz, Mieszkanie się należy… Studium z peerelowskich praktyk społecznych, Warszawa 2010, Wyd. ASPRA-JR W. Kot, PRL – Czas nonsensu, Poznań 2007, Barbara Klich-Kluczewska, Przez dziurkę od klucza. Życie prywatne w Krakowie (1945-1989), Warszawa, Wyd. Trio, 2005, J. Kulpińska, A. Gniazdowski, W. Jaśkiewicz, P. Tobera, Postawy robotników wobec pracy [w:] Współczesna polska klasa robotnicza, red. Z. Bokszański, J. Kulpińska, J. Woskowski, Warszawa 1975, s. 157, M. Mazurek, Socjalistyczny zakład pracy. Porównanie fabrycznej codzienności w PRL i NRD u progu lat sześćdziesiątych, Warszawa 2005, Leowski, Higiena osobista pracownika, „Biblioteczka Przyjaciela przy Pracy” 1959, nr 15 R. Wąsek, Jak posługiwać się urządzeniami elektrycznymi w przemyśle, „Biblioteczka Przyjaciela przy Pracy” 1959, nr 11 K. Pazdro, Czy znasz niebezpieczeństwo elektryczności statycznej, „Biblioteczka Przyjaciela przy Pracy” 1960, nr 3 E.Z. Rosłanowski, Praktyczne sposoby ewidencji i statystyki wypadków w zakładzie pracy i jednostkach nadrzędnych, „Biblioteczka Przyjaciela przy Pracy” 1957, nr 1 Kłopoty z seksem w PRL. Rodzenie nie całkiem po ludzku, aborcja, choroby odmienności, red. M. Kula, Warszawa 2012, Słownik wyrazów obcych PWN, red. J. Tokarski, Warszawa 1980, Naukowe PWN M. Rychlewski, Absurdy PRL-u – antologia, Warszawa 2008, P. Wieczorkiewicz, J. Błażejowska, Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór, Poznań 2011, „Przyjaciółka” 1958–1970

okładka

Bd. 21 Nr. 1 (2013)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2013-06-30

Dział: Studia