Emigracyjny dziennik „Narodowiec” wobec tzw. przełomu październikowego w Polsce
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 43 Nr 1 (2024), strony: 264-278
Data publikacji: 2024-08-09
Abstrakt
Jednym z najważniejszych wydarzeń w czasie rządów komunistów w Polsce po II wojnie światowej był tzw. przełom październikowy 1956 r. Wprawdzie u władzy pozostali komuniści, ale dotychczasowa ekipa rządząca, silnie związana z Józefem Stalinem, została nieco odsunięta na boczny tor i zastąpiona przez ludzi mniej skompromitowanych, takich jak Władysław Gomułka. Polacy mieszkający w różnych państwach Europy i świata z uwagą obserwowali te zmiany. We Francji ich głównym źródłem wiedzy o świecie i Polsce był dziennik „Narodowiec”, wydawany przez Michała Kwiatkowskiego. Gazeta ta z wielką uwagą śledziła i relacjonowała zmiany zachodzące w Polsce w wyniku przełomu październikowego. Jej redakcja z entuzjazmem odnosiła się do Gomułki, licząc na to, że niczym komunistyczny przywódca Jugosławii Josip Broz-Tito zwiększy zakres suwerenności Polski wobec Związku Sowieckiego.
Słowa kluczowe
komunizm • Polska • Francja • emigracja • prasa • Październik ‘56 • „Narodowiec” communism • Poland • France • emigration • press • October ‘56 • “Narodowiec”
Bibliografia
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie, Zespół 20 – Biuro Konsularne 1945–1955.
„Narodowiec” 1956–1957.
Nowak J., (Z. Jeziorański), Wojna w eterze. Wspomnienia, t. I: 1948–1956, Londyn 1985.
Adamczewski G., Radio Wolna Europa w okresach politycznych przełomów, Wrocław 2011.
Cieślak T., Westfalia jako ośrodek polskiego czasopiśmiennictwa, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1973, R. XII, z. 2.
Girzyński Z., Jerzy Giedroyc a „przełom październikowy” w Polsce, „Archiwum Emigracji. Studia –Szkice – Dokumenty”, Toruń 2002/2003, z. 5/6.
Girzyński Z., Między Londynem a Warszawą. Polacy we Francji w polityce rządu uchodźczego i władz Polski Ludowej w latach 1944–1956, Toruń 2018.
Girzyński Z., „Narodowiec” 1944–1966. Przyczynek do dziejów najdłużej ukazującego się (1909–1989) polskiego dziennika w Europie [w:] Między Drugą a Trzecią Rzeczpospolitą. Studia i materiały z najnowszej historii Polski i powszechnej dedykowane Profesorowi Ryszardowi Kozłowskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. M. Czyżniewski, M. Golon, R. Sudziński, Toruń 2010.
Girzyński Z., W oczekiwaniu na październik. XX zjazd KPZS i wydarzenia czerwcowe 1956 r. w Polsce na łamach emigracyjnego dziennika „Narodowiec”, „Studia Polonijne” 2024, t. 45 (w druku).
Jackowska A.M., Powojenne losy Adama Czekalskiego, korespondenta „Narodowca” (1945–1959).
Szkic do biografii [w:] Nie tylko niezłomni i kolaboranci. Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945–1989, red. T. Wolsza, P. Wójtowicz, Warszawa 2014.
Nowak P., Michał Franciszek Kwiatkowski [w:] Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, red. R. Łatka, Warszawa 2020.
Paczkowski A., Prasa polska we Francji (1918–1940), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, t. VIII, z. 4.
Prażmowska A., Władysław Gomułka, Warszawa 2016.
Pudłocki T., Benedykt Elmer: nauczyciel, dziennikarz i dyplomata, „Nasz Przemyśl” 2019, nr 8 (178).
Rabiński J., Michał Franciszek Kwiatkowski (1883–1966) [w:] Słownik biograficzny polskiego państwa na uchodźstwie, red. J. Rabiński, M. Dworski, Lublin 2022.
Tarka K., Jest tylko jedna Polska? Emigranci w służbie PRL, Łomianki 2014.
Tarka K., „Niepoprawny recydywista”. Krajowy korespondent „Narodowca” Adam Czekalski, „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty” 2013, z. 1 (18).
Turkowski R., Michał Kwiatkowski – dziennikarz i polityk emigracji polskiej w Niemczech i Francji (1883–1966) [w:] „E scientia et amicitia”. Studia poświęcone profesorowi Edwardowi Potkowskiemu, Warszawa–Pułtusk 1999.
Ziętara P., Emigracja wobec Października. Postawy polskich środowisk emigracyjnych wobec liberalizacji w PRL w latach 1955–1957, Warszawa 2001.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Zbigniew Girzyński, Relacje między Józefem Piłsudskim i Aleksandrem Kakowskim do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 38 Nr 2 (2021)