Zwalczanie spekulacji w województwie krakowskim w okresie stanu wojennego i związana z tym polityka represyjna (z uwzględnieniem danych statystycznych). Uwagi wstępne
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 43 Nr 1 (2024), strony: 142-166
Data publikacji: 2024-08-09
Abstrakt
Artykuł zawiera omówienie aktywności instytucji i służb komunistycznej Polski, na czele z Wojewódzką Komisją do Walki ze Spekulacją (WKDS) w zakresie tzw. przeciwdziałania zjawiskom negatywnym w obrocie towarowym i na szkodę konsumentów w woj. krakowskim (w jego ówczesnych granicach) w okresie stanu wojennego. W artykule przedstawiono genezę powstania WKDS, wspomniano o innych instytucjach mających wpływ na działania w tej dziedzinie oraz przedstawiono przepisy prawne, które stosowano w walce z osobami dopuszczającymi się wykroczeń lub przestępstw o charakterze spekulacyjnym. Artykuł został uzupełniony aneksem, w którym zamieszczono tabele z danymi statystycznymi, ilustrującymi różne aspekty działań antyspekulacyjnych w Krakowie i województwie.
Słowa kluczowe
spekulacja • województwo krakowskie • stan wojenny • represje speculation • Cracow Voivodeship • Martial Law • repressions
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, Zespół Urząd Rady Ministrów,
Archiwum Akt Nowych, 32/113; 32/114; 32/198.
Archiwum IPN w Warszawie, Zespół: Dowództwo Warszawskiego Okręgu Wojskowego w Warszawie 1447/6.
Archiwum IPN w Warszawie, Zespół: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1954–1990, 1585/25001.
Archiwum IPN w Warszawie, Zespół: Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie 1962–1990, AIPN, 2173/9.
Archiwum IPN w Warszawie, Zespół: Komitet Obrony Kraju w Warszawie, 2277/4; 2277/21.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Zespół: Inspekcja Handlowa. Wojewódzki Inspektorat w Krakowie: 29/1187/336; 29/1187/339.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Zespół: Komitet Krakowski PZPR, 29/2382/145; 29/2382/153.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Zespół: Wojewódzka Komisja do Walki ze Spekulacją w Krakowie: 29/2743/1, 29/2743/3, 29/2743/4; 29/2743/5; 29/2743/12; 29/2743/13; 29/2743/14, 29/2743/15; 29/2743/23.
Oddziałowe Archiwum IPN w Krakowie, Zespół: Urząd Miasta Krakowa 1975–1990, 210/120; 210/121; 210/123; 210/124; 210/125; 210/126; 210/127.
Oddziałowe Archiwum IPN w Krakowie, Zespół: Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Krakowie, 230/1176.
PZPR a Solidarność 1980–1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, Warszawa 2013.
Dziennik Urzędowy Rady Narodowej Miasta Krakowa nr 14, 1981.
Dziennik Ustaw PRL 1951, 1961, 1966, 1969, 1970, 1971, 1975, 1981, 1982.
„Dziennik Polski” 1983.
„Echo Krakowa” 1982.
„Gazeta Krakowska” 1983.
Górniok O., Inne spojrzenie na ustawę o zwalczaniu spekulacji, „Państwo i Prawo” 1984, z. 5.
Górniok O., Problematyka spekulacji w świetle nowych unormowań prawnych, „Państwo i Prawo” 1983, z. 13
Grala D., Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989). Próba uratowania socjalizmu, Warszawa 2005.
Janiszewska-Talago E., Ustawa o zwalczaniu spekulacji. Komentarz. Orzeczenia Sądu Najwyższego, Warszawa 1984.
Janiszewska-Talago E., Zagadnienia legislacyjne ustawy o zwalczaniu spekulacji, „Państwo i Prawo” 1984, z. 5.
Jasiński J., Obraz polityki karnej lat osiemdziesiątych i początku lat dziewięćdziesiątych (1980–1991), „Archiwum Kryminologii” 1993, t. 29.
Jaśko R., Rola Wojewódzkiego Komitetu Obrony w zarządzaniu województwem toruńskim w okresie stanu wojennego [w:] Stan wojenny. Fakty, hipotezy, interpretacje. Zbiór studiów, red. A. Czwołek, W. Polak, Toruń 2008.
Kasprzycki M., Wojskowe grupy operacyjne i komisarze wojskowi w województwie nowosądeckim przed i po 13 grudnia 1981 r., „Rocznik Sądecki” 2022, t. 50.
Kietliński M., Działalność polityczna Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Białymstoku w latach 1976–1989 [w:] Organy zarządzania kryzysowego i sztaby do walki z opozycją. Działalność wojewódzkich komitetów obrony w latach 1975–1989 i ich dokumentacja, red. D.A. Rymar, M. Kietliński, Warszawa – Białystok – Gorzów Wielkopolski 2017.
Kochanowski J., Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce 1944–1989, Warszawa 2015.
Kowalski L., Komitet Obrony Kraju (MON – PZPR – MSW), Warszawa 2011.
Krasiński Z., Polityka cen w Polsce w latach 1981–1983, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1983, z. 4.
Niewiński K., Wymiar sprawiedliwości w świetle obrad i postanowień IX Nadzwyczajnego Zjazdu PZPR (14–20 lipca 1981 r.), „Miscellanea Historico-Iuridica” 2011, t. 10.
Paczkowski A., Komitet Obrony Kraju w latach 1959–1991, „Zeszyty Historyczne” 2008, z. 166.
Tracz B., „Powstrzymać elementy spekulacyjne”. Działalność Wojewódzkiej Komisji do Walki ze Spekulacją w Katowicach (1981–1987), „Szkice Archiwalno-Historyczne” 2011, nr 7.
Zawistowski A., Bilety do sklepu. Handel reglamentowany w PRL, Warszawa 2017.
Zawistowski A., Trzy próby walki z nierównowagą w handlu detalicznym – trzy okresy reglamentacji artykułów pierwszej potrzeby w Polsce Ludowej, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 2011, nr 3.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.