Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Organizacja i działania jugosłowiańskiej propagandy komunistycznej w latach 1945–1950
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 36 Nr 2 (2020), strony: 104-117
Data publikacji: 2020-12-31
https://doi.org/10.48261/PIS203607
PDF (English)
Abstrakt
Artykuł przedstawia organizację i działania aparatu propagandowego Komunistycznej Partii Jugosławii, tzw. Agitpropu, w pierwszych pięciu latach po zakończeniu II wojny światowej. Aparat propagandowy stanowił niezwykle ważną część struktur partii komunistycznej, odpowiadającą za kluczowe zadania związane z utrwalaniem jej władzy. Agitprop podejmował szereg działań dla budowania pożądanego wizerunku publicznego partii komunistycznej, jej polityki i ideologii. Propaganda funkcjonowała w zwykłych, codziennych okolicznościach w fabrykach, szkołach, instytucjach, organach państwowych, na spotkaniach partyjnych oraz w powiązanych z partią zrzeszeniach i organizacjach młodzieżowych, kobiecych itp. Oprócz tego przy różnych okazjach organizowane były specjalne wiece, obchody świąt, spotkania i pochody. Wielkie znaczenie przywiązywano do wpływu propagandy w szkolnictwie i kulturze. Główną formą wpływu propagandy komunistycznej była prasa, pozostająca pod całkowitą kontrolą Agitpropu. Propagandowe treści w badanym okresie zmieniały się w zależności od krajowej i międzynarodowej sytuacji politycznej oraz głównych celów i potrzeb Komunistycznej Partii Jugosławii.
Słowa kluczowe
Jugosławia • partia komunistyczna • aparat propagandowy • Agitprop • propaganda • ideologia • władza Yugoslavia • Communist Party • Agitprop apparatus • propaganda • ideology • power
Bibliografia
Arhiv Jugoslavije (Archives of Yugoslavia)
Arhiv Srbije (Archives of Serbia)
Bilandžić D., Hrvatska moderna povijest (Zagreb: Golden marketing, 1999).
Bondžić D., Bondžić M., “Prvomajske proslave u Beogradu 1945–1950”, Godišnjak grada Beograda 54 (2007).
Bondžić D., “The Communist Party and Celebrations of the Victory Day (9 May) in Yugoslavia 1945–1955”, Pamięć i Sprawiedliwość 2019, vol. 1, no. 33.
Cvetković S., “Represija komunističkog režima u Srbiji i Jugoslaviji 1944–1953. Sa osvrtom na iskustvo Istočne Evrope i Poljske” [in:] Polska i Jugoslavia w stosunkach międzynarodowych po II wojnie światowej. Relacje wielostronne i wielopoziomowe, ed. M. Pavlović, A. Zaćminski (Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, 2014).
Dimić L., Agitprop kultura 1945–1952. Agitpropovska faza kulturne politike u Srbiji 1945–1952 (Beograd: Rad, 1988).
Dimić L., “Ideology and Culture in Yugoslavia (1945–1955)” [in:] Great Powers and Small Countries in Cold War 1945–1955, Issue of Ex-Yugoslavia (Belgrade: Faculty of Philosophy, Belgrade, Archives of Serbia and Montenegro, Belgrade, Institute of Recent History of Serbia, Belgrade, Cold War Study Centre, London, 2005).
Dimitrijević B., Dragan B., Tršćanska kriza 1945–1954, Vojno-politički aspekti (Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2009).
Đilas M., Izvještaj o agitaciono-propagandnom radu CK KPJ. Referat održan na V kongresu KPJ (Beograd: Borba, 1948).
Gabrič A., ”Preokret kulturno-političke linije KPJ posle rezolucije Informbiroa”, Istorija 20. Veka 2000, no. 1.
Gabrič A., Slovenska agitpropovska kulturna politika 1945–1952 (Ljubljana: Mladika, 1991).
Gaddis J.L., We Now Know. Rethinking Cold War History (Oxford University Press, 1997).
Goldštajn I., Hrvatska 1918–2008 (Zagreb: Liber, 2008).
Jandrić B., Hrvatska pod crvenom zvijezdom 1945–1952 (Zagreb: Srednja Europa, 2005).
Kašić B., “Politika kulture, ideologijsko mapiranje, zasjeci” [in:] 1945. – razdjelnica hrvatske povijesti, ed. N. Kisić-Kolanović, M. Jareb, K. Spehnjak (Zagreb: Hrvatski institut za povijest, 2006).
Knezović Z., ”Obilježja boljševizacije hrvatske kulture 1945–1947”, Časopis za suvremenu povijest 1992, no. 1
Koštunica V., Čavoški K., Stranački pluralizam ili monizam – zatiranje opozicije (Beograd: Privredno-pravni priručnik, 1991).
Kulturna politika Jugoslavije 1945–1952, vol. 1: Zbornik dokumenata, ed. B. Doknić, M. Petrović, I. Hofman (Beograd: Arhiv Jugoslavije, 2009).
Laqueur W., Europe in Our Time. A History 1945–1992 (Penguin Books, 1992).
Lees L.M., Keeping Tito Afloat. The United States, Yugoslavia and the Cold War (The Pennsylvania State University Press, 1997).
Mihajlović Mihiz B., Autobiografija o drugima, I (Beograd: BIGZ, 1991).
Miletić A.V., Politička delatnost Milovana Đilasa 1944–1954, doktorska disertacija (Beograd: Filozofski fakultet, 2017).
Mitrović M., ”Proslave i slavlja u Srbiji 1945. godine”, Tokovi istorije 2006, no. 3.
Najbar Agičić M., Kultura, znanost, ideologija, Prilozi istraživanju politike komunističkih vlasti u Hrvatskoj od 1945. do 1960. na polju kulture i znanosti (Zagreb: Matica Hrvatska, 2013).
Obradović M., Narodna demokratija u Jugoslaviji 1945–1952 (Beograd: Inis, 1995).
Petranović B., Istorija Jugoslavije 1918–1988, vol. 2 (Beograd: Nolit, 1988).
Radelić Z., Hrvatska u Jugoslaviji 1945–1991. od zajedništva do razlaza (Zagreb: Hrvatski institut za povijest-Školska knjiga, 2006).
Spehnjak K., Javnost i propaganda: Narodna fronta u politici i kulturi Hrvatske 1945–1952 (Zagreb: Hrvatski institut za povijest, 2002).
Šarić T., ”Djelovanje Agitpropa prema književnom radu i izdavaštvu u NR Hrvatskoj 1945–1952”, Radovi Zavoda za hrvatsku povijest Filozofskog fakulteta 2010, vol. 42.
Vodoušek Starič J., Prevzem oblasti 1944–1946 (Ljubljana: Cankarjeva založba, 1992).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Dragomir Bondžić, The Communist Party and Celebrations of the Victory Day (9 May) in Yugoslavia 1945–1955 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 33 Nr 1 (2019)
