okladka

Tom 37 Nr 1 (2021)

ISSN:
1427-7476

Dział: Varia

Nie tylko likwidacja prowidnyka „Stiaha”. Działania grupy operacyjnej „Lubaczów” w 1947 r.

Grzegorz Motyka

https://orcid.org/0000-0003-3694-4225

Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 37 Nr 1 (2021), strony: 523-540

Data publikacji: 2021-06-30

https://doi.org/10.48261/pis213724

Abstrakt

Artykuł przedstawia działalność Grupy Operacyjnej KBW „Lubaczów”, która w 1947 r., po zakończeniu akcji „Wisła”, prowadziła działania przeciwpartyzanckie przeciwko OUN i UPA. W wyniku intensywnych poszukiwań oddziałom KBW udało się w ciągu nieco ponad trzech miesięcy wykryć i zlikwidować ośrodek kierowniczy OUN w Polsce, na czele z krajowym prowidnykiem Jarosławem Staruchem „Stiahem”, jak również wszystkie większe grupy partyzanckie na terenie pow. lubaczowskiego. W ten sposób faktycznie położono kres istnieniu zorganizowanego podziemia ukraińskiego. W oparciu o analizę mało znanych dokumentów archiwalnych autor pokazuje, iż celem KBW nie była jedynie likwidacja podziemia ukraińskiego. Równolegle bowiem prowadzono aresztowania członków polskiego podziemia niepodległościowego, a także czystki personalne w szeregach partii politycznych i organizacji społecznych regionu. Pod egidą KBW stworzono liczne placówki ORMO i wzmocniono powiatowe struktury PPR. Podstawowym celem GO „Lubaczów” było więc umocnienie władzy komunistów w powiecie lubaczowskim.

Iwaneczko D., „Ogniwo strachu”. Urząd Bezpieczeństwa w Lubaczowie 1944–1956, Rzeszów 2012.

Jaworski M., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego 1945–1965, Warszawa 1984.

Korkuć M., Pretorianie władzy „ludowej”. Zasady organizacji oddziałów prowokacyjnych i sieci agenturalnej w świetle instrukcji Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2005, nr 2.

Kowalski L., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego a Żołnierze Wyklęci. Walka z podziemiem antykomunistycznym w latach 1944–1956, Poznań 2016.

Kozimala I., Żołnierze Wyklęci. Z dziejów partyzantki antykomunistycznej w powiecie przeworskim w latach 1944–1956, Przeworsk 2016.

Motyka G., Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943–1948, Warszawa 1999.

Nawrocki Z., Oddział Jana Totka „Mewy”, „Zeszyty Historyczne WiN” 2001, nr 15.

Neugebauer Z., Czternastu spod Werhraty, Warszawa 1965.

Piotrowski M., Starosta Andrzej Bednarz – woroh socialistycznoji dijsnosti, „Ukrajinśkyj Almanach” (Warszawa) 2012.

Pisuliński J., Akcja Specjalna „Wisła”, Rzeszów 2017.

Pisuliński J, Epilog akcji „Wisła”. Likwidacja zbrojnego podziemia ukraińskiego w Polsce, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2020, nr 2.

Surdej M., Okręg Rzeszowski Narodowej Organizacji Wojskowej – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w latach 1944–1947, Rzeszów–Warszawa 2018.

Witalec R., Sprawozdanie z akcji czoty „Czumaka” przeprowadzonej w powiecie przemyskim od 28 czerwca do 7 lipca 1947 r., „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2004, nr 1.

Zajączkowski M., Pod znakiem króla Daniela. OUN-B i UPA na Lubelszczyźnie 1944–1950, Lublin–Warszawa 2016.

Zajączkowski M., Sprawa agenturalno-śledcza kryptonim „Zabiała”. Kulisy procesu Jana Szpontaka „Zalizniaka” [w:] Służby bezpieczeństwa Polski i Czechosłowacji wobec Ukraińców (1945–1989). Z warsztatów badawczych, red. G. Motyka, Warszawa 2005.

Inne teksty tego samego autora

okladka

Tom 37 Nr 1 (2021)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2024-08-29

Dział: Varia