Youth in Party Scenarios of Public Holidays: 1 May and 22 July in 1956–1970 (on the Example of the Katowice Voivodeship)
Komunizm: system-ludzie-dokumentacja, No. 13 (2024), pages: 104-133
Publication date: 2024-12-23

Abstract
During the “people’s” Poland period, the celebration of official state holidays, especially the most important ones, was an essential instrument of the communist authorities’ policy to indoctrinate society, especially the youth. Schools and youth organisations played a key role in this process. Young people participated in national celebrations – marching in 1st May parades, taking part in rallies and parades to
mark 22 July – as well as engaging in activities accompanying the festivities in the form of “community deeds”, and school academies. Participation was often not voluntary. From the early post-war years, the communist authorities used the potential of public holidays to shape the attitudes of young people in line with socialist ideology; after 1956, a nationalist element was added to the ideological core. Despite attempts to impose a uniform historical and ideological narrative, young people did not become passive recipients of propaganda. They manifested their critical attitude towards imposed narratives and resisted the authorities, such as during the 1968 countrywide academic protests.
Keywords
PZPR • PRL • województwo katowickie • młodzież • święta komunistyczne • 22 Lipca • 1 Maja Polish United Workers’ Party • PZPR • Polish People’s Republic • PRL • Katowice Voivodeship • youth • communist holidays • 22 July • 1 May
References
Archiwum Akt Nowych, Komitet Centralny Polskiej Partii Robotniczej, 295/XVII/47.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Katowicach, Egzekutywa, 301/IV/402, 301/IV/413, 301/IV/419, 301/IV/420, 301/IV/435, 301/IV/443, 301/IV/459, 301/IV/465, 301/IV/487, 301/IV/491, 301/IV/513, 301/IV/526, 301/IV/543, 301/IV/545; Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Katowicach, Wydział Propagandy, Oświaty i Kultury 88, 93, 147; Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodu w Katowicach, 176, 177, 286.
„Trybuna Robotnicza” 1957, 1959, 1960, 1962–1968.
Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945–1970, Kraków 1995.
Dytman-Stasieńko A., Święto zawłaszczonych znaczeń. 1 Maja w PRL. Ideologia, rytuał, język, Wrocław 2006.
Dziuba A., Czas przełomu. Destalinizacja, rok 1956 i koniec odwilży w województwie katowickim/stalinogrodzkim (1953–1961), t. 3: „Nowa linia” na czasy po odwilży (1957–1961), Katowice–Warszawa 2023.
Dziuba A., „Zapach węgla droższy jest mi od wszelkiego aromatu”. Nikita Chruszczow na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w 1959 roku, „CzasyPismo. O historii Górnego Śląska” 2018, nr 2 (14).
Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna 1944–1989, Warszawa 2018.
Fazan M., Z dziejów społecznego budownictwa szkolnego, „Studia i Materiały z Dziejów Polski Ludowej” (Katowice) 1976, t. 10.
Fertacz S., Miroszewski K., Marzec 1968 roku w województwie katowickim, Katowice 2009.
Friszke A., Związek Harcerstwa Polskiego 1956–1963. Społeczna organizacja wychowawcza w systemie politycznym PRL, Warszawa 2016.
Hausner W., Związek Harcerstwa Polskiego w latach 1944–1964. Między komunistycznym przechwyceniem symboli a buntem wychowawców [w:] „Jesteście naszą wielką szansą”. Młodzież na rozstajach komunizmu 1944–1989, Warszawa 2006.
Holzer J., Europa zimnej wojny, Kraków 2012.
Kasprzykowski A., Pałowanie pod pomnikiem. Bielski Marzec ’68: co widział wieszcz?, „Kronika Beskidzka” 2003, nr 12.
Kolář P., Poststalinizm. Ideologia i utopia epoki, tłum. J. Górny, Warszawa 2022.
Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945–1956, Warszawa 2000.
Łatka R., Koniec odwilży w relacjach państwo–Kościół (1957–1958) z perspektywy Prymasa Stefana Wyszyńskiego [w:] Christus vincit. Księga dedykowana Biskupowi Edwardowi Frankowskiemu w 80. rocznicę urodzin, red. M. Krzysztofiński, J. Wołczański, Rzeszów 2017.
Marek Ł., „Kler to nasz wróg”. Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na terenie województwa katowickiego w latach 1956–1970, Katowice 2009.
Noszczak B., Przygotowania do Milenium Chrztu Polski i Tysiąclecia Państwa Polskiego (1956–1966) [w:] Milenium czy Tysiąclecie, red. B. Noszczak, Warszawa 2006.
Osęka P., Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.
Sadowska J., Sercem i myślą związani z Partią. Związek Młodzieży Socjalistycznej (1957–1976). Polityczne aspekty działalności, Warszawa 2010.
Spałek R., Gomułka. Inny od reszty (reformator, „narodowiec”, antysemita) [w:] Sprzeczne narracje… Z historii powojennej Polski 1944–1989, red. R. Spałek, Warszawa 2020
Sowiński P., Komunistyczne święto. Obchody 1 maja w latach 1948–1954, Warszawa 2000.
Stola D., Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968, Warszawa 2000.
Szumiło M., Gierek. Droga do władzy, Łódź 2023.
Świda-Ziemba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji – analiza psychologiczna, Warszawa 1997.
Świda-Ziemba H., Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii, Kraków 2010.
Tradycja wynaleziona, red. E. Hobsbawm, T. Ranger, tłum. M. Godyń, F. Godyń, Kraków 2008.
Tyszka K., Nacjonalizm w komunizmie. Ideologia narodowa w Związku Radzieckim i Polsce Ludowej, Warszawa 2004.
Wierzbicki M., PZPR a środowisko młodzieżowe (1948–1990) [w:] PZPR jako machina władzy, red. D. Stola, K. Persak, Warszawa 2012.
Wierzbicki M., Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie. Studium z dziejów funkcjonowania stalinowskiej organizacji młodzieżowej, Warszawa 2006.
Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2005.
Żaryn J., Kościół w PRL, Warszawa 2004.
License
Copyright (c) 2024 Komunizm: system-ludzie-dokumentacja

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.