Rape, Theft, and Murder. The Attitude of the Red Army Towards Poles in Western Pomerania in 1945–1947
Komunizm: system-ludzie-dokumentacja, No. 13 (2024), pages: 388-413
Publication date: 2024-12-23
https://doi.org/10.48261/2299.890X.13.2024.14
Abstract
This article focuses on the crimes committed by Red Army soldiers against Poles in Western Pomerania between 1945 and 1947, with particular reference to Szczecin. The choice of such a timeframe is related to the occurrence that, in the period indicated, Soviet rapes, thefts and murders were particularly frequent – the greatest number of crimes were committed in Western Pomerania in 1945, and their significant decrease became noticeable only from mid-1947. For research purposes the communist security apparatus records stored in the Archives of the Institute of National Remembrance Branch in Szczecin were analysed as a valuable addition to the existing literature on the subject. In this respect they contain a significant volume of detailed information, as well as allowing for a complete analysis of Soviet crimes during the period of interest to the author. Published material from the Polish civilian administration was also consulted.
Keywords
Western Pomerania • Szczecin • Soviet crimes • Red Army • 1945–1947 Pomorze Zachodnie • Szczecin • zbrodnie sowieckie • Armia Czerwona • 1945–1947
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Szczecinie 1983–1990, 008/33; 008/34, t. 2–3; 008/347, t. 1; 008/353, t. 1; 008/357, t. 1; 008/45, 008/505; 008/506; 008/57; 008/584; 008/80, t. 1; 008/95; 008/98.
Bezpieczeństwo i porządek publiczny w latach 1945–1950, red. T. Białecki, J. Macholak, Szczecin 1995.
Administracja polska a Armia Czerwona na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1948. Materiały interwencyjne Biura Łącznika Wojewody Szczecińskiego do Władz Wojskowych Polskich i Radzieckich w zbiorach Archiwum Państwowego w Szczecinie, red. A. Wojtaszak, Szczecin 2001.
„Głos Ludu” 1947.
Benken P., Zabójstwo szefa PUBP Drawsko Bolesława Owczarka przez żołnierzy Armii Czerwonej 30 maja 1946 r., „Myśl.pl” 2013, nr 28.
Benken P., Rosjanie mordują w Szczecinie, „Rakowiecka 37” 2024, nr 1 (25).
Gasztold T., Przestępstwa pospolite i dezercje żołnierzy rosyjskich w Polsce w latach 1945–1992 [w:] Ziemie Odzyskane pod wojskową administracją radziecką po II wojnie światowej. Materiały z konferencji, red. S. Łach, Słupsk 2000.
Jankowiak S., Wysiedlenia Niemców z Polski po II wojnie światowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2004, nr 2 (6).
Kachnicz Z., Sowieckie „porządki” na Pomorzu Zachodnim w roku 1945 [w:] IV Ogólnopolskie Forum Historyków Wojskowych. Koszalin, 16 XII 1998 r., red. B. Polak, Koszalin 1999.
Kachnicz Z., Rok 1945 na Pomorzu Zachodnim – pierwszy powojenny rok kształtowania się totalitarnego systemu władzy [w:] Przemiany społeczno-polityczne na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1956, red. Z. Kachnicz, Koszalin 2001.
Kalbarczyk S., W krzywym (niezupełnie) zwierciadle. Polska z perspektywy władz i ludności ZSRS w przededniu i podczas sowieckiej agresji we wrześniu 1939 roku, „Biuletyn IPN” 2019, nr 9.
Kołakowski P., Komendantury wojenne Armii Czerwonej na ziemiach polskich 1944–1945 [w:] Przemiany społeczno-polityczne na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1956, red. Z. Kachnicz, Koszalin 2001.
Kosiński L., Procesy ludnościowe na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1960, Warszawa 1963.
Ludność Szczecina w latach 1946–1966, Szczecin 1967.
Kozłowski K., Nastroje społeczne na Pomorzu Zachodnim na tle procesów osiedleńczych, „Dzieje Najnowsze” 2005, R. 37, nr 4.
Łach S., Armia Czerwona na Ziemiach Odzyskanych i jej destabilizacyjny wpływ na osadnictwo polskie [w:] Ziemie Odzyskane pod wojskową administracją radziecką po II wojnie światowej. Materiały z konferencji, red. idem, Słupsk 2000.
Macholak J., Wokół problemu obecności żołnierzy Armii Czerwonej na Pomorzu Zachodnim w świetle dokumentów z archiwów Federacji Rosyjskiej [w:] Osadnictwo polskie na Pomorzu Zachodnim. Mity i rzeczywistość. Część II. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Zamek Książąt Pomorskich i Archiwum Państwowe w Szczecinie 5 grudnia 2002 roku, red. K. Kozłowski, Szczecin 2003.
Makowski A., Ziemie Zachodnie i Północne w polityce gospodarczej Polski w latach 1945–1960 [w:] Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachodnie i Północne 1945–2005, red. A. Sakson, Poznań 2005.
Materski W., Od cara do „cara”. Studium rosyjskiej polityki historycznej, Warszawa 2017.
Partacz C., Armia Czerwona na Pomorzu Zachodnim, „Przegląd Zachodni” 2005, nr 2 (315).
Rembacka K., Komunista na peryferiach władzy. Historia Leonarda Borkowicza (1912–1989), Szczecin–Warszawa 2020.
Rutkowski T.P., Pańska, szlachecka, faszystowska. Polska w sowieckiej propagandzie, kulturze i historiografii 1917–1945, Warszawa 2020.
Sommer T., Operacja antypolska NKWD 1937–1938. Geneza i przebieg ludobójstwa popełnionego na Polakach w Związku Sowieckim, Gdańsk 2020.
Śniadecki J., Z badań nad stosunkiem żołnierzy Armii Czerwonej do ludności Pomorza Środkowego w latach 1945–1946 [w:] Przemiany społeczno-polityczne na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1956, red. Z. Kachnicz, Koszalin 2001.
Techman R., Armia radziecka w gospodarce morskiej Pomorza Zachodniego w latach 1945–1956, Poznań 2003.
Techman R., Z powojennych dziejów stoczni „Wulkan” w Szczecinie. Radziecki demontaż i eksploatacja, czechosłowackie zainteresowanie złomowaniem statków, polskie nadzieje na odbudowę i rozwój produkcji okrętowej, „Szczecińskie Studia Archiwalno-Historyczne” 2021, t. 5.
Tomczak M., Obraz osadników w prasie i publicystyce polskiej [w:] Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachodnie i Północne 1945–2005, red. A. Sakson, Poznań 2005.
Zaremba M., „Jak nie urok, to…” Strach przed czerwonoarmistami 1944–1947 [w:] W objęciach wielkiego brata. Sowieci w Polsce 1944–1993, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2009.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
License
Copyright (c) 2024 Komunizm: system-ludzie-dokumentacja

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl
Most read articles by the same author(s)
- Przemysław Benken, The Juche ideology in selected Polish diplomatic documents from the 1980s, from the resources of the Archive of New Records and the Archive of the Institute of National Remembrance , Komunizm: system-ludzie-dokumentacja: No. 6 (2017)
Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
PDF (Język Polski)
