Język Polski
English
Русский
Italiano
Français (France)
Deutsch
Українська
Čeština
Images of the Beginning, Development and Collapse of Communism in Polish Dystopia of the 1980s and 1990s
Komunizm: system-ludzie-dokumentacja, No. 13 (2024), pages: 268-290
Publication date: 2024-12-23
https://doi.org/10.48261/2299.890X.13.2024.09
PDF (Język Polski)
Abstract
The paper analyses literature as a research tool of perceptions of Poland and its reality in the 1970s and 1980s, using the example of the trend known as political fiction or social fiction (soc-fiction). One of the interpretative codes of this literature is its use of allusion towards the reality of the time. In addition to a description of the mechanisms of the system at the political, social and economic level, one can also find reflections on its amenability to reform, subversion, or the consequences of its impact on individual identity.
Keywords
fantastyka socjologiczna • metafora • aluzja • komunizm sociological fantasy • metaphor • allusion • communism
References
Będkowski L., Ponure raje Janusza A. Zajdla. Wizje społeczeństw totalitarnych, czyli o prozie fantastycznonaukowej Janusza A. Zajdla, Gdańsk 2000.
Bourdieu P., Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, Kraków 2001.
Czarnocka M., Mazurek M., Metafory w nauce, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2012, nr 1.
Dobrzyńska T., Metafora w dyskursie politycznym, „Stylistyka” 2009, nr 18.
Eco U., Sześć przechadzek po lesie fikcji, Kraków 1996.
Geremek B., Fabuła, konwencja i źródło [w:] Dzieło literackie jako źródło historyczne, Warszawa 1978.
Gołębiowska M., Koncepcje metafory i metaforyzacji a pojęcie – komentarz do stanu badań, „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych” (Białystok) 2017, t. 29, nr 2.
Górski K., Aluzja literacka (istota zjawiska i jego typologia) [w:] Problemy teorii litera- tury, wybór H. Markiewicz, Wrocław 1987.
Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2010.
Kaniewska B., Doświadczenie historyczne w zapisie literackim, „Kultura Współczesna. Teoria, interpretacje, praktyka” 2007.
Klementowski R., Modelowe boksowanie ze światem. Polska literatura fantastyczna na przełomie lat 70. i 80., Toruń 2003.
Kosiński K., Tekst literacki jako źródło historyczne na przykładzie opowiadania Marka Nowakowskiego „Benek Kwiaciarz”, „Polska 1944/45–1989. Studia i materiały” 2011, nr 10.
Kożuchowski A., „Zmyślenia i prawda”, czyli dzieło literackie jako źródło historyczne, „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 2005, nr 1.
Lem S., Filozofia przypadku. Literatura w świetle empirii, Kraków 1968.
Leś M.M., Fantastyka socjologiczna. Poetyka i myślenie utopijne, Białystok 2008.
Mazurkiewicz A., Między fantastyką i aluzją: social fiction jako kryptopolityczny nurt polskiej literatury lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2011, t. 14, nr 2.
Miklaszewska J., Antyutopia w literaturze Młodej Polski, Wrocław 1988.
Niewiadowski A., Smuszkiewicz A., Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Poznań 1990.
Oramus M., Wyposażenie osobiste, Warszawa 1987.
Parowski M., Kilkunastu Hamletów [w:] M. Parowski, Czas fantastyki, Szczecin 1990.
Polak A., Grając przeszłością i przyszłością. Rosyjska fantastyka alternatywna i socjologiczna, Katowice 2015.
Stoff A., Dialog interpretacyjny na temat „Powrotu z gwiazd”, „Postscriptum” 2006, nr 1.
Stoff A., „Rok 1984” – „Nowy wspaniały świat”. Pułapki czytelnicze (i nie tylko) [w:] 1984. Literatura i kultura schyłkowego PRL-u, red. K. Budrowska, W. Gardecki, E. Jurkowa, Warszawa 2015.
Szczerbakiewicz R., Metonimie PRL-u w fantastyce lat 80. Przypadek „Paradyzji” (1984) Janusza A. Zajdla [w:] 1984. Literatura i kultura schyłkowego PRL-u, red. K. Budrowska, W. Gardecki, E. Jurkowa, Warszawa 2015.
Wróbel A., Totalitaryzm a funkcjonalistyczna utopia. Wątki systemowe w twórczości Janusza A. Zajdla, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2018, t. 40, nr 4.
License
Copyright (c) 2024 Komunizm: system-ludzie-dokumentacja
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
