Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
German Labour camp for Polish Children on Przemysłowa Street in Łódź and the Reckoning with its Post-War History
Remembrance and Justice, Vol. 39 No. 1 (2022), pages: 523-538
Publication date: 2022-06-30
https://doi.org/10.48261/pis223924
PDF (Język Polski)
Abstract
Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt commonly referred to as the camp on Przemysłowa Street in Łódź, in operation between December 1942 and 19 January 1945 was a very special place. This is because it was the only place where exclusively children were held under conditions comparable to concentration camps. The article takes a closer look at the reality that minor prisoners had to face and the history of this cruel place. The most important theme, however, is the post-war reckoning with the history of the camp, mainly in the form of trials of child abusers. We also learn how the history of the camp was manipulated in the post-war era to achieve the desired propaganda effect and how its history and victims were being exploited. The author is highly critical of the content of the only monograph on the camp by Józef Witkowski and describes in detail the notorious court case of Eugenia Pol from 1970–1976. She was then sentenced to 25 years in prison. To this day, it is difficult to determine whether the camp supervisor was in fact a ruthless torturer or a victim of a judicial crime. Without settling the issue definitively, the author presents how the unreliable conduct of Eugenia Pol’s trial today hinders the search for the truth and is a pretext for further misrepresentations and manipulations.
Keywords
obóz przy ul. Przemysłowej • Jugendverwahrlager • okupacja • Łódź • Specjalne Sądy Karne • „sierpniówki” • Eugenia Pol vel Genowefa Pohl • Eugenia Pol • Genowefa Pohl camp on Przemysłowa Street • Jugendverwahrlager • occupation • German occupation • Łódź • Special Criminal Courts • ”August decree” • Eugenia Pol vel Genowefa Pohl • Eugenia Pol • Genowefa Pohl
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, 209/1165–1166, Specjalny Sąd Karny na Okręg Apelacyjny Warszawski z siedzibą w Łodzi, Akta
w sprawie: Sydonia Bajer; 209/1167–1168, Specjalny Sąd Karny na Okręg Apelacyjny Warszawski z siedzibą w Łodzi, Akta
w sprawie: Edward August.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Łódź, 225/52, Korespondencja Biura Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi w sprawie wydawania zaświadczeń o pobycie w obozie dla dzieci i młodzieży przy ul. Przemysłowej w Łodzi w okresie okupacji niemieckiej za lata 1967–1971, t. 1–2; 540/1, Akta śledztwa przeciwko: Pol Eugenia, t. 1–23; 91/206, Sąd Wojewódzki w Łodzi; 503/106, t. 1‒28, Akt prokuratora w sprawie przeciwko: Pol/Pohl Eugenia.
Birt M., Dekret sierpniowy PKWN z 1944 roku jako instrument legalizacji władzy komunistycznej w Polsce, „Acta Universitatis Wratislaviensis – Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, t. 41, nr 4.
Czyżewski A, Czerwono-biało-czerwona Łódź. Lokalne wymiary polityki pamięci historycznej w PRL, Warszawa 2021.
Czyżewski A., Eugenia Po(h)l i „Mały Oświęcim” w Łodzi, „Sensus Historiae”, vol. 43 (2021/22).
Czyżewski A., Obóz dziecięcy w Łodzi jako element polityki pamięci historycznej PRL [w:] Łódź pod okupacją 1939–1945, red. T. Toborek, M. Trębacz, Łódź–Warszawa 2018.
Galiński A., Zbrodnicza likwidacja więzienia w Radogoszczu 17–18 I 1946 r., „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi-IPN”, 1989, t. 1.
Hrabar R., Tokarz Z., Wilczur J.E., Czas niewoli, czas śmierci. Martyrologia dzieci polskich w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1979.
Hrabar R., Obóz dla dzieci i młodzieży w Łodzi przy ul. Przemysłowej (Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt) [w:] Zbrodnie hitlerowskie wobec dzieci i młodzieży Łodzi oraz okręgu łódzkiego, Łódź 1979, s. 113–134.
Kozłowicz T., Karny obóz pracy dla dzieci i młodzieży w Łodzi [w:] Zbrodnie hitlerowskie na dzieciach i młodzieży polskiej 1939–1945, red. Z. Tokarz, Warszawa 1969.
Łódź przywraca pamięć. Obóz koncentracyjny „na Przemysłowej” był hitlerowskim tworem, do którego zwożono polskie dzieci z całego kraju, wywiad z J. Sowińską-Gogacz w tygodniku „W Polityce”, https://wpolityce.pl/polityka/170349-lodz-przywraca-pamiec-oboz-koncentracyjny-na-przemyslowej-byl-hitlerowskim-tworem-do-ktorego-zwozono-polskie-dzieci-z-calego-kraju, dostęp 17 VI 2019 r.
Ossowski A., Proces Eugenii Pol a historia Polen-Jugendverwahrlager [w:] Łódź pod okupacją 1939–1945, red. T. Toborek, M. Trębacz, Łódź–Warszawa 2018.
Romanowska E., Przekształcenia w powszechnym wymiarze sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1956, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. 68, z. 2.
Sawicki J., O prawie sądów specjalnych [w:] Wymiar sprawiedliwości w odrodzonej Polsce, Warszawa 1945.
Torański B., Sowińska-Gogacz J., „Mały Oświęcim”. Dziecięcy obóz w Łodzi, Poznań 2020.
Witkowski J., Hitlerowski obóz koncentracyjny dla małoletnich w Łodzi, Wrocław 1975.
License
Copyright (c) 2022 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Tomasz Toborek, Likwidacja Konspiracyjnego Wojska Polskiego w Łódzkiem w latach 1945–1951 , Remembrance and Justice: Vol. 5 No. 1 (2004)
