Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
The Policies of Soviet Authorities Towards the Roman Catholic Church During the Period of the Anti-Religious Campaign in 1958–1964
Remembrance and Justice, Vol. 37 No. 1 (2021), pages: 209-226
Publication date: 2021-06-30
https://doi.org/10.48261/pis213710
PDF (Język Polski)
Abstract
The period of Khrushchev’s rule was exceptionally difficult for the Catholic Church in the USSR. In 1958, an exceptionally aggressive atheistic offensive encompassing all spheres of life was launched in the USSR in 1958. A characteristic trait of this campaign was a focus on administrative methods of fighting against the Church combined with an intensified indoctrination of society. A series of normative acts that legalized persecutions was adopted. The regime’s primary efforts became concentrated on regaining complete control over institutional and collective religious life, the limitation of pastoral activity, and the intensification of atheistic propaganda. The main aims of the USSR’s religious policy in 1958–1964 included above all a radical reduction in the number of priests, the liquidation of places of worship, the closure of religious sites, and the dissolution of religious communities. During the communists’ anti-religious offensive, some of the intended results were achieved. However, the campaign began to break down before Khrushchev’s departure from the political arena. Despite the reduction in the number of priests and the slimming down of parish structures, society’s level of religiosity did not change significantly. Ultimately, the campaign ended along with Khrushchev’s stepping down.
Keywords
kampania antyreligijna • Kościół katolicki • ZSRS • Chruszczow anti-religious campaign • Catholic Church • USSR • Khrushchev
References
Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej
Archiwum Państwowe Obwodu Chmielnickiego
Archiwum Państwowe Służby Bezpieczeństwa Ukrainy
Centralne Archiwum Państwowe Społecznych Organizacji Ukrainy
Centralne Archiwum Państwowe Wyższych Organów Władzy Ukrainy
Rosyjskie Archiwum Państwowe Historii Najnowszej
Darzycki M.W., Świadectwo kapłana. Egzamin z życia, „Studia Catholica Podoliae” 2002, nr 1, s. 255–299.
Iljiczew L., Formirowanije naucznogo mirowozrienija i atieisticzieskoje wospitanije, „Kommunist” 1964, nr 1, s. 23–46
Kommunisticzieskaja Partija Sowietskogo Sojuza w riezolucyjach u rieszenijach sjezdow, konfieriencyj u plenumow CK 1946–1955, oprac. S. Rieszetowa, L. Stiepanycz, t. 8–10, wyd. 9, Moskwa 1985–1986.
Otwiet N. S. Chruszczowa na wopros korriespondientow „Prawdy” i „Izwiestij”, „Prawda” 1961, nr 265, s. 1.
O Wsiesojuznom obszcziestwie po rasprostranieniju politiczieskich i naucznych znanij, „Nasza włast’: dieła i lica” [wydanie specjalne poświęcone 60. rocznicy powołania Towarzystwa „Wiedza”] 2008, s. 32.
Radzynia J., Karas M., Wspomnienia z życia rodziny Stankiewiczów na Łotwie sowieckiej, „Krakowskie Pismo Kresowe” 2017, nr 9, s. 115–177.
Zakonodatielstwo o rieligioznych kultach, oprac. A. Pszenicznyj, S. Borszcziewicz, Moskwa 1969.
Zapiska w CK KPSS priedsiedatiela KGB SSSR A.N. Szelepina i priedsiedatiela Sowieta po diełam Russkoj prawosławnoj cerkwi W.A. Kurojedowa, „Istoriczieskij archiw” 2008, nr 1, s. 51–52.
Aleksiejew W., „Szturm niebios” otmieniajetca? Kriticzieskije oczierki po istorii bor’by s rieligijej w SSSR, Moskwa 1992.
Aliulis V., Šventosios Romos Bažnyčios durų vyris, „Naujasis Židinys-Aidai” 2000, nr 6, s. 289–292.
Atieistyczieskij słowar, red. M. Nowikow, Moskwa 1984.
Dzwonkowski R., Kościół katolicki w ZSSR. Zarys historii, Lublin 1997.
Dzwonkowski R., Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939–1988, Lublin 2003.
Dzwonkowski R., Religia i Kościół katolicki w ZSRS oraz w krajach i na ziemiach okupowanych 1917–1991. Kronika, Lublin 2010.
Dzwonkowski R., Z historii Kościoła katolickiego w ZSRS 1917–1991. Pogadanki w Radiu Watykańskim, Ząbki 2005.
Hlebowicz A., Kościół odrodzony. Katolicyzm w państwie sowieckim 1944–1992, Gdańsk 1993.
Konowałow B., Razrabotka tieorii atieistyczieskogo wospitanija w sowietskoj litieraturie, „Woprosy naucznogo atieizma” 1978, nr 22, s. 254–266.
Koprowski M., W łotewskiej Częstochowie, https://kresy.pl/kresopedia/w-lotewskiej-czestochowie/, dostęp 9 V 2020 r.
Kucharski W., Komuniści a Watykan. Polityka komunistycznej Polski wobec Stolicy Apostolskiej 1945–1974, Warszawa 2019.
Mikłaszewicz I., Polityka sowiecka wobec Kościoła katolickiego na Litwie 1944–1965, Warszawa 2001.
Mojsyk W., Amnistija ta pomyłuwannia w Ukrajini. Stanowłennia i rozwytok, „Wisnyk Werchownogo Sudu Ukrajiny” 2012, nr 145, s. 35–47.
Pichoja R.G., Historia władzy w Związku Radzieckim 1945–1991, tłum. M. Głuszkowski, P. Zemszał, Warszawa 2011.
Rimkus V., Kryžių kalnas, Vilnius 2014.
Solchanyk R., Hvat I., The Catholic Church in the Soviet Union [w:] Catholicism and Politics in Communist Societies, red. P. Ramet, t. 2, Durham–London 1990, s. 47–98.
Spengla V., Esu savo pareigą atlikęs. Vyskupas Pranciškus Ramanauskas KGB dokumentuose, „XXI amžius” 2009, nr 71, http://www.xxiamzius.lt/numeriai/2009/10/09/atmi_01.html, dostęp 9 V 2020 r.
Stehle H., Tajna dyplomacja Watykanu. Papiestwo wobec komunizmu (1917–1991), tłum. M. Struczyński, R. Drecki, Warszawa 1993.
Streikus A., Antykościelna polityka władzy sowieckiej na Litwie (1944–1990), tłum. K. Korzeniewska, Kraków 2010.
Szymański J., Kościół katolicki na Podolu. Obwód winnicki 1941–1964, Lublin 2003.
Tininis V., Komunistinio režimo įtvirtinimas Lietuvoje ir jo nusikaltimai, Vilnius 2009.
Tołczyk D., Gułag w oczach Zachodu, Warszawa 2009.
Voverienė O., 27. Monsinjoro Alfonso Svarinsko atminimui skirtas kryžius, https://ukmergesmuziejus.lt/kovu-uz-laisve-keliu-i-amzinybe/27-monsinjoro-alfonso-svarinsko-atminimui-skirtas-kryzius/, dostęp 8 V 2020 r.
Ziemskich S., Nabludatieli ot moskowskoj patriarchii na pierwoj siessii Wtorogo Watykankogo Sobora, „Uczionnyje zapiski OGU” 2011, nr 4, s. 53–57.
License
Copyright (c) 2024 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
