Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Settlements of Judicial Crimes in Post-War Poland (with Particular Emphasis on Martial Law)
Remembrance and Justice, Vol. 43 No. 1 (2024), pages: 13-30
Publication date: 2024-08-09
https://doi.org/10.48261/PIS244301
PDF (Język Polski)
Abstract
Martial law was a unique period in Polish history, characterised in part by the extensive use of the Polish justice system by the communist authorities as a tool to suppress political opposition. Extraordinary powers were granted to military courts, which – acting as an ally of the oppressive state – issued harsh sentences. Some of them have even become model examples of judicial crimes. The settlement of judicial crimes, by holding judges criminally liable, poses one of the most challenging tasks for prosecutors at the Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation – Institute of National Remembrance. This category of acts even lacks a comprehensive legal definition. So far, attempts to create such a definition have been made mainly in the literature in the field. Another serious obstacle is the need to waive the immunity of a judge suspected of committing judicial crimes. Practice has shown that it is very difficult to waive immunity. Courts must deal with many legal issues. Only recently, thanks to the prosecutors of the Institute of National Remembrance, resolutions from the Supreme Court have been passed, offering hope that judges who, while serving the communist authorities, violated or distorted the law in force at the time of their adjudication will be held accountable.
References
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., DzU 1993, nr 61, poz. 284, z późniejszymi zmianami.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Nowy Jork, 19 grudnia 1966 r., DzU 1977 nr 38 poz. 167 z dnia 2 grudnia 1977 r.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2021 r. w sprawie I DI 3/21, https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/OrzeczeniaHTML/i%20di%203-21-4.docx.html (dostęp 21 V 2024 r.).
Uchwała Sądu Najwyższego z 23 lutego 2006 r., sygn. SNO 3/06, LEX nr 470201, http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/SNO%203-06.pdf (dostęp 21 V 2024 r.).
Uchwała Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2003 r., sygn. SNO 29/03, LEX nr 470220; http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia1/sno%2029-03.pdf (dostęp 21 V 2024 r.).
Uchwała Sądu Najwyższego z 18 lipca 2016 r., sygn. SNO 28/16, LEX nr 2080102, https://sip.lex.pl/#/jurisprudence/522173798/1?directHit=true&directHitQuery=SNO%2028%2F16 (dostęp 21 V 2024 r.).
Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, tekst jednolity, DzU 2023, poz. 102.
Chrzczonowicz P., Prawo karne i wymiar sprawiedliwości karnej wobec opozycji wolnościowej w Polsce doby stanu wojennego – wybrane aspekty [w:] Stan wojenny. Fakty, hipotezy, interpretacje. Zbiór studiów, red. A. Czwołek, W. Polak, Toruń 2008.
Kochanowski J., Rozliczenie z przeszłością w Polsce, „Ius et Lex” 2023, nr II, 1.
Kulesza W., „Crimen laesae iustitiae”. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013.
Pozorski A., Wystąpienie dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Zastępcy Prokuratora Generalnego prok. Andrzeja Pozorskiego przed pełnym składem Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego w przedmiocie możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności karnej sędziów okresu stanu wojennego, https://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/komunikaty/191194,Wystapienie-dyrektora-Glownej-Komisji-Scigania-Zbrodni-przeciwko--Narodowi-Polskiemu.html (dostęp 21 V 2024 r.).
Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, red. W. Kulesza, A. Rzepliński, Warszawa 2001.
Wygoda J., „Lecz jeśli sędzia zasadę ustawy złamie...”. Odpowiedzialność sędziów za stosowanie dekretu o stanie wojennym wobec osób, które zarzucanych im czynów dopuściły się przed wejściem dekretu w życie, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2018, nr 1.
Zbrodnie przeszłości. Opracowania i materiały prokuratorów IPN, t. 1, red. P. Piątek, Warszawa 2006.
License
Copyright (c) 2024 Remembrance and Justice
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
