okładka

Tom 27 Nr 1 (2016)

ISSN:
1427-7476

Dział: Varia

Zasady funkcjonowania Centrali Eksportu Kompletnych Obiektów Przemysłowych w latach 1954-1970

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 27 Nr 1 (2016), strony: 398-429

Data publikacji: 2016-03-30

Abstrakt

Centrala Eksportu Kompletnych Obiektów Przemysłowych, w skrócie: CEKOP, była jedną z central handlu zagranicznego mających w okresie PRL monopol na prowadzenie wymiany handlowej z zagranicą. Przedsiębiorstwo to powstało w 1954 r. i zajmowało się eksportem m.in. fabryk płyt pilśniowych, wiórowych i paździerzowych, cukrowni buraczanych i trzcinowych, cementowni, wytwórni betonów komórkowych, zakładów przemysłu metalowego i elektrotechnicznego, kotłowni i elektrowni, kopalni, płuczek węgla, a także obiektów inżynieryjnych i budowlanych, takich jak mosty, silosy, spichlerze, czy stacje uzdatniania wody. Niniejszy artykuł ukazuje genezę jego powstania oraz rozwój do 1970 r., kiedy zostało połączone z inną centralą handlu zagranicznego – Polimex. Zawiera także analizę kwestii związanych z funkcjonowaniem tego przedsiębiorstwa zarówno w aspekcie gospodarczo-handlowym, jak i administracyjno-politycznym. Przedstawia najważniejsze kierunki eksportu, metody prowadzenia działalności na zagranicznych rynkach, niektóre problemy związane z realizacją inwestycji, a także nadzór ze strony Ministerstwa Handlu Zagranicznego oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Artykuł został oparty przede wszystkim na kwerendzie archiwalnej, ale sięgnięto również do wspomnień i relacji oraz przeprowadzono analizę prasy.

Bakalarz A., Polaków odkrywanie Arabii Saudyjskiej, Kraków 2005

Balcerowicz L., Maciejewicz J., Międzynarodowy przepływ wiedzy technicznej, [w:] Międzynarodowe przepływy gospodarcze: nowe tendencje i próby regulacji, red. Balcerowicz L., Warszawa 1987, s. 177-206

Bamber B., Fonfara K., Czynniki strukturalne i koniunkturalne determinujące eksport dóbr inwestycyjnych przez Polimex-Cekop na rynek iracki, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Seria I” (Zagadnienia koniunktury gospodarczej) nr 180 (1990), s. 99-112

Bank Handlowy w Warszawie SA, [w:] Leksykon bankowo-giełdowy, opr. Z. Krzyżkiewicz, W.L. Jaworski, M. Puławski, Warszawa 1998, s. 51

Bartyś J., Produkcja artykułów spożywczych [w:] Historia kultury materialnej Polski w zarysie, op. cit., s. 237-272

Bartyś J., Produkcja maszyn, urządzeń i narzędzi pracy, [w:] Historia kultury materialnej Polski w zarysie, red. Baranowski B., Bartyś J., Sobczak T., t. 6 (od 1870 do 1918 roku), Wrocław 1979, s. 147-189

Bartzokas A., Technological Change and Corporate Strategies in the Fertiliser Industry, [UNU/INTECH Discussion Papers] Maastricht 2001, http://www.intech.unu.edu/publications/discussion-papers/2001-7.pdf

Białecki K., Organizacja polskiego handlu zagranicznego w okresie powojennym, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Planowania i Statystyki”, t. 73 (1969) (Problemy handlu międzynarodowego), s. 119-142

Białecki K., Kamiński Z., Wojciechowski H., Organizacja i technika handlu zagranicznego, Warszawa 1986

Boddewyn L., Boddewyn J., Poland Favors Co-Production with the East and the West to Harmonize Utilization of Its Natural Resources and Diversification of Its Industrial Production, „Soviet and Eastern European Foreign Trade”, t. 3 (1967), nr 3, s. 19-36

Borodziej W., Wydział Zagraniczny KC PZPR, [w:] Centrum władzy w Polsce: 1948-1970, red. A. Paczkowski, Warszawa 2003, s. 51-80

Borowski J., Podstawy organizacji handlu zagranicznego, Warszawa 1988

Bożyk P., Wojciechowski B., Handel zagraniczny Polski 1945-1969, Warszawa 1971

Brzozowska I., Derkowska-Kostkowska B., Fabryka Carla i Wilhelma Blumwe na bydgoskim Wilczaku, „Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu”, z. 2 (1997), s. 71-82

Brzozowski Cz., Szkic działalności sektora prywatnego i Zrzeszenia Eksporterów i Importerów R.P. w handlu zagranicznym w latach 1945-1951, [b.m.w.] 1951

Całus A., Status prawny polskiego przedsiębiorstwa handlu zagranicznego. Przyczynek do prac nad kodeksem handlu międzynarodowego, „Problemy Handlu Zagranicznego”, nr 14/1982, s. 198-236

Cenckiewicz S., Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943-1991 (wprowadzenie do syntezy), Toruń 2011

Chrzanowska Z., Zasady działalności gospodarczej Centrali Handlu Zagranicznego „Ciech”, [w:] Klub jednostek inicjujących wdrażanie kompleksowych zmian w systemie planowania i zarządzania. Referaty wygłaszane na konferencjach klubu, Warszawa [PTE] 1973, s. 1-15

Chumiński J., Polityka kadrowa władz w przemyśle w latach 1945-1948 ze szczególnym uwzględnieniem roli kierowników personalnych, [w:] Władze komunistyczne wobec Ziem Odzyskanych po II wojnie światowej, red. Łach S., Słupsk 1997, s. 61-84

Coppolaro L., East-West Trade, the General Agreement on Tariffs and Trade (GATT) and the Cold War: Poland’s Accession to GATT, 1957-1967, [w:] East-West Trade and the Cold War, red. Eloranta J., Ojala J., Jyväskylä 2005 (Seria: Jyväskylä Studies In Humanities, nr 36), s. 77-93

Danielewski J., Polski węgiel na rynkach zagranicznych, „Sprawy międzynarodowe”, t. 27 (1974), nr 10, s. 44-56

Datar A.L., India's Economic Relations with the USSR and Eastern Europe 1953 to 1969, Cambridge 1972

Deszczyński M.P., Mazur W., Na krawędzi ryzyka. Eksport polskiego sprzętu wojskowego w okresie międzywojennym, Warszawa 2004

Doberski W., Ząbkiewicz L., Eksperymenty ekonomiczne, ich wyniki i przyszłość, Warszawa 1958

Dromex i polscy specjaliści na drogach świata, opr. Barszczak S., Baś W., Szyller J., Warszawa 1989

Dudek A., Ślady PeeReLu: ludzie, wydarzenia, mechanizmy, Kraków 2005

Gall S., Krynicki J., Ekonomika handlu zagranicznego Polski: dla wydziału handlu zagranicznego, Łódź-Warszawa 1955

Ganszyn G.A., Socyalisticzeskaja industrializacyja Kitaja i puti likwidacyi nierawnomiernosti razmieszczenija, [w:] Gieografija Kitajskoj Narodnoj Riespubliki: sbornik statiej, red. W.G. Zajczikow, Moskwa 1956, s. 11-29

Grabski K., Handel zagraniczny Polski, Warszawa 1963

Grala D.T., Reformy gospodarcze w PRL (1982-1989). Próba uratowania socjalizmu, Warszawa 2005

Gruszecki S., Senft S., Zakłady Urządzeń Przemysłowych w Nysie: dzieje przedsiębiorstwa i załogi, Opole 1981

Grzywnowicz S., Zatrudnienie polskich specjalistów za granicą, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 5/1974, s. 91-99

Guzicki L. et al., Ekonomia polityczna, t. 1, Kapitalizm, Warszawa 1966

Hübner P., Polityka naukowa w Polsce w latach 1944-1953: geneza systemu, t. 1, Wrocław 1992

Inner- und Aussenhandel, Deutscher (DIA), [w:] SBZ von A bis Z: ein Taschen-und Nachschlagebuch über die Sowjetische Besatzungszone Deutschlands, wst. E. Mende, Bonn 1965, s. 177

Jarosz D., Pasztor M., Stosunki polsko-francuskie 1944-1980, Warszawa 2008

Jasiński L.J., Bliżej centrum czy na peryferiach? Polskie kontakty gospodarcze z zagranicą w XX wieku, Warszawa 2011

Jeżowski K., Zarządzanie przemysłem, Warszawa 1970

Jung A., Eksport kompletnych obiektów, Warszawa 1964

Kaliński J., Nierównowaga zewnętrzna gospodarki Polski Ludowej, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace”, nr 3/2011, s. 41-58

Kaliński J., Rubel transferowy, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace”, nr 3/2013, s. 147-167

Kaliński J., Stulecie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (1906-2006), „Wiadomości Statystyczne”, nr 12/2006, s. 86-91

Kaliński J., Wardomskij L.B., Pomoc czy wyzysk? Stosunki gospodarcze między Polską a ZSRR, [w:] Białe plamy - Czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918-2008), red. Rotfeld A.D., Torkunow, A.W., Warszawa 2010, s. 831-861

Kamecki Z., Podstawy polityki handlu zagranicznego krajów socjalistycznych, [w:] Międzynarodowe stosunki ekonomiczne: zarys teorii i polityki, red. Kamecki Z., Sołdaczuk J., Sierpiński S., Warszawa 1964, s. 496-559

Kamosińki S., Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950-1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Poznań 2007

Kieżun W., Patologia transformacji, Warszawa 2012

Kloc M., Między Wschodem a Zachodem: gospodarcze miejsce Polski w Europie dziś i jutro, Warszawa 1991 (seria: „Polityka ekonomiczna i społeczna”, z. 8)

Kochański A., Polska: 1944-1991: informator historyczny, t. 2, Ważniejsze akty prawne, decyzje i enuncjacje państwowe (1957-1970), Warszawa 2000

Kostowski M.I., Drogi rozwoju bankowego systemu finansowania i kontroli przedsiębiorstw, „Wiadomości NBP”, nr 5/1950, s. 319-325

Kraus M., Centromor. 50 lat, Gdańsk 2000

Krynicki J., Handel zagraniczny Polski, cz. III: Planowanie, Warszawa 1952

Krynicki J., Problemy handlu zagranicznego Polski 1918-1939 i 1945-1955, Warszawa 1958

Krynicki J., Zawada Z., Ekonomika handlu zagranicznego. Część pierwsza i druga, Warszawa 1969

Krzyżanowska E., Prestiż zawodu w opinii korespondentów miejskich GUS, „Wiadomości statystyczne”, nr 6/1988, s. 16-17

Kucharski M., Kształtowanie obiegu pieniężnego, [w:] Finanse Polski Ludowej w latach 1944-1960, red. J. Lubowicki et al., Warszawa 1964, s. 22-66

Kudła W., Działalność przedstawicielska i gospodarcza Towarzystwa Handlu Zagranicznego „Polimar” S.A. w latach 1972-1984, Warszawa 1986

Kudła W., Polsko-polonijna współpraca gospodarcza: Stany Zjednoczone, Warszawa 1985

Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1963

Kurowski S., Polityka gospodarcza PRL: ujęcie modelowe: cele, zasady, metody: analiza krytyczna, Warszawa 1990

Leczyk M., Polska i sąsiedzi. Stosunki wojskowe 1921-1939, Warszawa 2004

Łobos R., Eksport fabryki obrabiarek „Rafamet” w Kuźni Raciborskiej w latach 1947-1970, „Studia Śląskie”, t. 28 (1975), s. 301-329

Machowski J., Dyplomacja polska (III): od roku 1944, „Sprawy Międzynarodowe”, r. 19 (1966), z. 6, s. 71-87

Magier D., System nomenklaturowy partii komunistycznej, [w:] Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, t. 3, red. Górak A., Latawiec K., Magier D., Lublin – Siedlce 2010, s. 671-712

Makomaski Z., Polskie cukrownie za granicą, Toruń 2007

„Mały Rocznik Statystyczny”, r. 10 (1939)

Marks B.P., Prawno-organizacyjne aspekty polsko-czechosłowackiej współpracy naukowo-technicznej w latach 1947–1971, „Historica. A Revue pro historii a příbuzné vědy”, t. 3 (2012), nr 1, s. 74-88

Marszałek A., Integracja ekonomiczna krajów RWPG a stosunki międzynarodowe. Geneza niepowodzenia, Łódź 1991

Mazurek A., Wykonywanie planów w polskim handlu zagranicznym, Warszawa 1950

Mazurek M., Socjalistyczny zakład pracy: porównanie fabrycznej codzienności w PRL i NRD u progu lat sześćdziesiątych, Warszawa 2005

Mołdawa T., Ludzie Władzy 1944-1991, Warszawa 1991

Nehrt L.Ch., International marketing of nuclear power plants, Bloomington-Londyn 1966

Niewadzi Cz., Polityka rozwoju rzemiosła w Polsce, Warszawa 1968

Neumann U., The Wellman Lord Process, [w:] Sulphur Dioxide and Nitrogen Oxides in Industrial Waste Gases. Emission, Legislation and Abatement, ed. Velzen, F. van, Dordrecht 1991, s. 111-138

Nowakowski Z.K., Sprzedaż w handlu zagranicznym, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, t. 26 (1964), nr 2, s. 21-43

Otta W.J., Zachowanie się przedsiębiorstw handlu zagranicznego: przyczynek do teorii przedsiębiorstwa w gospodarce socjalistycznej, Poznań 1986

Pastusiak L., Kraje odległe a jednak bliskie: Polska-Kanada 1945-1961, Toruń 1994

Piękno użyteczne, ćwierćwiecze Cepelii, red. J. Orynżyna, Warszawa 1975

Płowiec U., Ewolucja metod kierowania handlem zagranicznym Polski w latach 1944-1979, „Handel Zagraniczny”, nr 7/1979, s. 15-18

Polski handel zagraniczny w 1970 roku, [IKiCHZ], Warszawa, [kwiecień] 1971

Pustuła Z., Z dziejów warszawskiego przemysłu budowy maszyn (1818-1939), „Kalendarz Warszawski” (1989), s. 87-107

„Rocznik statystyczny”, r. 11 (1947)

„Rocznik statystyczny”, r. 13 (1949)

„Rocznik statystyczny”, r. 21 (1961)

„Rocznik statystyczny”, r. 29 (1969)

„Rocznik statystyczny”, r. 35 (1975)

„Rocznik statystyczny handlu zagranicznego”, r. 5 (1970)

„Rocznik statystyczny handlu zagranicznego”, r. 6 (1971)

„Rocznik statystyczny handlu zagranicznego”, t. 21 (1985)

„Rocznik statystyczny handlu zagranicznego”, r. 23 (1988)

Rossheim D.B., Smith R.B., Some problems in the mechanical design of process plants, [w:] Proceedings of Fifth World Petroleum Congress, t. 7, Engineering, equipment and materials, Nowy Jork 1959, s. 193-206

Rutkowski T.P., Adam Bromberg i „encyklopedyści” . Kartka z dziejów inteligencji w PRL, Warszawa 2010

Rydygier W., Kierunki zmian metod planowania i zarządzania w handlu zagranicznym, [w:] Z aktualnych problemów ekonomicznych: materiały z V zjazdu absolwentów [SGH-SGPiS], 18-19 XI 1966, opr. Sudyka J., Warszawa 1969, s. 94-117

Sawicki J.K., Odrodzenie żeglugi morskiej w Polsce w latach 1945-1947, Gdańsk 1988

Schroeder J., Funkcjonowanie przedsiębiorstwa handlu zagranicznego: ujęcie modelowe, Poznań 1989

Secomski K., Analiza wykonania planu trzyletniego, Warszawa 1950

Siemiński W., Z działalności organizacji PPR w obozie polskich jeńców wojennych – Oflag II C Woldenberg, „Z Pola Walki”, r. 8 (1965), nr 2, s. 203-207

Sikora M., „ATOM” Nukleonika polska z perspektywy SB w 1964 r., „Biuletyn IPN”, nr 4/2008, s. 80-89

Skrzypek A., Mechanizmy klientelizmu: stosunki polsko-radzieckie 1965-1989, Pułtusk-Warszawa 2008.

Słoniński J., Prawne problemy eksportu budownictwa, Poznań 1977

Smith G.A., Soviet foreign trade organization and operations, Stanford 1959

Sołdaczuk J., Przyczynek do historii Wydziału Handlu Zagranicznego w latach 1949-1980, [w:] Od Wydziału Handlu Zagranicznego do Kolegium Gospodarki Światowej, red. Szostak M., Warszawa 2010, s. 47-78

Sośniak M., Zachariasiewicz F., Import kompletnych obiektów przemysłowych, Warszawa 1977

Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949-1989, Warszawa

Szczypiorski S., Organizacja handlu zagranicznego. Instytucje i przedsiębiorstwa, Warszawa 1951

Szczypiorski S., Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego w Polsce. Funkcje gospodarcze i formy prawno-organizacyjne, Warszawa 1961

Szczypiorski S., Zieleniewski J., Zasady organizacji i techniki handlu zagranicznego, Warszawa 1963

Sztwiertnia W., Instytuty naukowo-badawcze i biura projektowe, [w:] Gliwice, zarys rozwoju miasta i okolic, red. Szefer A., Warszawa-Kraków 1976, s. 531-568

Szymkowiak K., I Polska Wystawa Przemysłowa, Konstantynopol 12.IX-7.X 1924, http://exspace.pl/articles/show/303

Tebinka J., Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1956-1961, Warszawa 2010

Teichert-Skrzypkowska M., Organizacja, kompetencje i zawartość akt Pionu Ekonomicznego KC PZPR 1948-1990, „Teki Archiwalne”, t. 6 (2001), s. 121-130

Tymiński M. Dyrektorzy przedsiębiorstw i aparat partyjny. Przypadek Warszawy w latach 1949-1955, „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 2/2008, s. 141-156

Waligórski A., W pogoni za dolarem. Wyjazdy polskich specjalistów za granicę w latach PRL (praca konkursowa w ramach projektu: „Ludzie w ruchu — migracja, awans, degradacja społeczna 1914–89” nadesłana do Ośrodka KARTA w roku 2002, (http://w.karta.org.pl/pl/pobierz/249)

Warkałło W., Marek W., Mogilski W., Prawo ubezpieczeniowe, Warszawa 1983, s. 53

Waschko S., Handel zagraniczny Polski (od czasów najdawniejszych do najnowszych), Sopot 1963

Waszewski J., Enklawy kapitalizmu w gospodarce socjalistycznej na przykładzie działalności central handlu zagranicznego, [w:] Kapitalizm środkowoeuropejski? Szkice z socjologii gospodarczej, red. R. Geisler, Dobrzeń Wielki 2012, s. 117–133.

Węglokoks 1951-2011. Monografia, Katowice 2011

Wojdyga P., Mosty firmy „K. Rudzki i S-ka”, „Rocznik Mińsko-Mazowiecki”, r. 17 (2009), s. 63-74

Woźniczko M., Polska administracja celna w latach 1939-1989, część I, „Monitor Prawa Celnego”, nr 6/1998, s. 220-222

Wójtowicz A., Wójtowicz G., Historia monetarna Polski, Warszawa 2003

Zamiti K., Entreprise capitaliste et société dépendante. La Tunisie après l'abandon de la planification en 1969, [w:] Spécificité et théorie sociale: colloque de l'A.I.S.L.F., Hammamet, [27 septembre-2 octobre] 1971, red. A. Abdel-Malek, Paryż 1976, s. 225-242

Zawistowski A., Struktura organizacyjna SGH/SGPiS po 1945 roku, [w:] Tradycje szkolnictwa ekonomicznego w Polsce po 1945 roku, red. Morawski W., Warszawa 2007, s. 143-157

Zbiegień F., Mr Cekop po dziewięciu latach pracy, „Handel Zagraniczny”, nr 6/1963, s. 219-221

[Zhang J., Zhang M.], Zhou H., Foreign Aid in China, Pekin-Heideleberg 2015

Zubala H., Mikrofilmowanie zbiorów archiwalnych i bibliotecznych w Polsce 1950-1970: zarys rozwoju, stan, perspektywy, Wrocław 1978

okładka

Tom 27 Nr 1 (2016)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2016-06-30

Dział: Varia