Wstęp do weryfikacji danych z książki "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim w latach 1939-1947"
Pamięć i Sprawiedliwość, Bd. 27 Nr. 1 (2016), pages: 368-397
Publication date: 2016-03-30
Abstract
Prezentowany artykuł poddaje analizie dane statystyczne dotyczące liczby osób zabitych w wyniku działań różnych formacji ukraińskich w okresie II wojny światowej i tuż po niej na obszarze pięciu przedwojennych powiatów województwa lwowskiego, przedstawione w książce Sz. Siekierka, H. Komański, K. Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim w latach 1939–1947, wydanej w 2006 r. Potrzeba weryfikacji tych danych wyniknęła m.in. z ich społecznego rezonansu, a jednocze-śnie dość obojętnego przyjęcia pracy w środowisku zawodowych historyków.
Zastosowana procedura weryfikacyjna (zestawienia pomocnicze, analiza sąsiadujących miej-scowości, sporadyczne odwoływanie się do źródeł i literatury przedmiotu) ma charakter pro-wizoryczny. Już jednak na tej podstawie można było określić (w odniesieniu do poddanych badaniu 5 powiatów) zakres błędu popełnionego przez Autorów analizowanej publikacji, jak też określić ich niektóre przyczyny. W zakresie ilościowym jako obarczone błędami uznano ok 12–15 proc. danych. Błędy te polegały m.in. na przypisywaniu tych samych ofiar do kilku miejscowości, najczęściej sąsiadujących ze sobą, przypisywaniu tych samych ofiar do kilku miejscowości, w różnych powiatach; w co najmniej dwóch przypadkach obejmujących ogółem ok. 70 osób – przypisaniu ofiar do dwóch miejscowości w różnych województwach (lwowskim i wołyńskim), prostych błędach arytmetycznych, dublowaniu danych w ramach jednej miejscowości (np. Średnia Wieś), wielokrotnym, chaotycznym wymienianiu tych sa-mych ofiar wśród żołnierzy, niewłaściwej identyfikacji miejscowości (Walawa i Malawa).
Z drugiej strony całościowy bilans ofiar wśród obywateli polskich różnych narodowości na terenie przeanalizowanych powiatów z pewnością był znacznie wyższy od liczby przedsta-wionej przez Siekierkę et al. co jest konsekwencją przyjętej przez nich błędnej metody, którą można określić, jako „liczenie swoich ofiar”. Pomijając najbardziej oczywiste względy ludzkie, należałoby wskazać na niezrozumiałą i trudną do zaakceptowania praktykę bezwzględnego etnizowania ofiar wywodzących się z terenów etnicznie mieszanych, będących przy tym obywatelami tego samego kraju. Podobnie nie można przyjąć esencjalistycznej koncepcji ge-nezy i przebiegu wydarzeń.
Jako wniosek z analizy sformułowano pogląd, że istnieje konieczność prowadzenia dalszych badań całokształtu dziejów polsko-ukraińskich z okresu 1939–1948, w tym stworzenia Pań-stwowego Rejestru Ofiar. W przekonaniu autora analizy tego zadania powinien podjąć się zespół badaczy powołany w ramach istniejących instytucji państwowych. Najbardziej predy-stynowany do tego wydaje się Instytut Pamięci Narodowej.
Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in
- Jarosław Syrnyk, [Recenzje] Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943–1947, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011, ss. 521 , Pamięć i Sprawiedliwość: Bd. 19 Nr. 1 (2012)
- Jarosław Syrnyk, Kim byli „Wołod´ko” i „Biłyj”? O rzekomym istnieniu UPA na terenie województwa wrocławskiego w latach 1947–1951 , Pamięć i Sprawiedliwość: Bd. 11 Nr. 1 (2007)
- Jarosław Syrnyk, [Recenzje] Andrija Portnowa Historie do użytku domowego (A. Portnow, Istoriji dla domasznioho wżytku. Eseji pro polśko-rosijśko-ukrainśkyj trykutnyk pamjati , Kyjiw, wyd. Krytyka, 2013 , Pamięć i Sprawiedliwość: Bd. 23 Nr. 1 (2014)
- Jarosław Syrnyk, Ukraiński ruch młodzieżowy w Polsce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku , Pamięć i Sprawiedliwość: Bd. 17 Nr. 1 (2011)