okładka

Bd. 28 Nr. 2 (2016)

ISSN:
1427-7476

Section: Studia

Polski rok 1956 z perspektywy Poselstwa Kanady

Pamięć i Sprawiedliwość, Bd. 28 Nr. 2 (2016), pages: 259-279

Publication date: 2016-06-30

Abstract

Artykuł opisuje reakcje poselstwa Kanady na zmieniającą się sytuację polityczną w PRL w 1956 r. Na podstawie dokumentów znajdujących się w zasobie Library and Archives Canada w Ottawie: raportów, analiz i notatek przesyłanych przez kanadyjskich dyplomatów dla kierownictwa Secretary of State for External Affairs w Ottawie oraz wewnętrznych dokumentów kanadyjskiej służby zagranicznej zrekonstruowano poglądy, opinie oraz komentarze Kanadyjczyków na temat zmian w polityce wewnętrznej PRL. Analizie poddano źródła, z jakich dyplomaci czerpali wiedzę na temat sytuacji w Polsce. Wskazano, że spora część raportów na temat problemów politycznych i ekonomicznych oparta była na tzw. białym wywiadzie, czyli kwerendzie oficjalnej prasy komunistycznej. Kanadyjscy dyplomaci obficie cytowali w swoich notatkach i memorandach m. in. artykuły ukazujące się w tygodniku „Po Prostu”. Dogłębnie analizowali nie tylko przemówienia partyjnych dygnitarzy, czy artykuły z wyraźnym politycznym podtekstem, ale również teksty o bardziej „lekkim” charakterze, jak choćby niektóre dowcipy ukazujące się w gazetach. Spora część raportów opisywała Powstanie Poznańskie z czerwca 1956. Kanadyjscy dyplomaci żywo interesowali się genezą, przebiegiem oraz okolicznościami starć. Ich uwagę przykuwały również procesy ludzi oskarżonych przez komunistyczne władze o udział w manifestacjach. Na podstawie analizy polityki kierownictwa PZPR wobec demonstrantów dyplomaci starali się zrekonstruować obowiązującą linię. Wskazywali, że proces liberalizacji wpłynął na łagodność niektórych wyroków. W artykule opisano również kanadyjskie odczucia związane z polityczną „odwilżą”. Wskazano na kilka przykładów, które zdaniem dyplomatów, zwiastowały powoli nadchodzące zmiany w polityce wewnętrznej. W artykule opisano również politykę informacyjną poselstwa w związku ze zmianami październikowymi i dojściem do władzy Władysława Gomułki oraz zaprezentowano oczekiwania, nadzieje i prognozy na przyszłość, jakie Kanadyjczycy wiązali z nowym kierownictwem PZPR.

Balawyder A., The Maple Leaf and the White Eagle: Canadian-Polish Relations, 1918-1978, New York 1980

Balawyder A., In the Clutches of the Kremlin: Canadian-East European Relations (1945-1962), New York 2000

Bothwell R., Drummond I., English J., Canada since 1945: Power, Politics, and Provincialism, Toronto-Buffalo-London 1996

Grabowski J., Historia Kanady, Warszawa 2001

Holmes J. W., The Shaping of Peace: Canada and the Search for World Order, 1943-1957, Vol. 1, Toronto 1979

Jankowiak St., Reakcja Zachodu na procesy poznańskie [w:] Przełomowy rok 1956. Poznański Czerwiec. Polski Październik. Budapeszt. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej. Poznań, 26-27 czerwca 1996 roku, red. E. Makowski, St. Jankowiak, Poznań 1998

Jarochowska-de Kosko M. A., Diaspora. Narodziny polskiej emigracji do Kanady w latach 1940-1960, White Rock 2011

Jensen K., Cautious Beginnings: Canadian Foreign Intelligence, 1939-51, UBC Press, Vancouver-Toronto 2008

Johnston W., A War of Patrols. Canadian Army Operations in Korea, Vancouver-Toronto 2003

Jurkszus-Tomaszewska J., Kronika pięćdziesięciu lat. Życie kulturalne polskiej emigracji w Kanadzie, Toronto 1995

Kujawa A., Polacy w Kanadzie. Ewolucja struktur organizacyjnych i działalność Polonii kanadyjskiej, Warszawa 2008

Kula M., Paryż, Londyn i Waszyngton patrzą na Październik 1956 r. w Polsce, Warszawa 1992

Łaptos J., Mania A., Dyplomacja polska wobec zimnowojennego podziału świata (marzec 1947-grudzień 1955) [w:] Historia polskiej dyplomacji. Tom VI. 1944/1945-1989, red. W. Materski, W. Michowicz, Warszawa 2010

Mielczarek T., Czerwony sztandar na jońskiej kolumnie. Z dziejów „Nowej Kultury” (1950-1963), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 1999, nr 2/1 (3)

Moćkun S., Bezpieczna przystań. Kanada i Polonia kanadyjska wobec Polski i Polaków w latach 1939-1945, Warszawa 2015

Pastusiak L., Kraje odległe, a jednak bliskie. Polska-Kanada 1945-1961, Toruń 2002

Pleskot P., Dyplomata, czyli szpieg? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie (1956–1989), część I: Generalia, Warszawa 2013

Polski Październik 1956 w polityce światowej, red. J. Rowiński, Warszawa 2006

Reczyńska A., Piętno wojny. Polonia kanadyjska wobec polskich problemów lat 1939-1945, Kraków 1997

Sandorski J., Proces poznańskie z 1956 roku. Wątpliwości, polemiki, klimaty [w:] Poznański Czerwiec 1956, red. J. Maciejewski, Z. Trojanowiczowa, Poznań 1990

Smith D., Diplomacy of Fear. Canada and the Cold War 1941-1948, Toronto-Buffalo-London 1988

Spaliński M., Polityka zagraniczna Kanady po II Wojnie Światowej, Wrocław 1993

Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator. Tom II. Ameryka Północna i Południowa 1918-2007, red. K. Szczepanik, A. Herman-Łukasik, B. Janicka, Warszawa 2008

Swoger G., The Strange Odyssey of Poland’s National Treasures, 1939-1961, Toronto 2004

Tebinka J., Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1956-1961, Warszawa 2010

Tyszkiewicz J., Rozbijanie monolitu. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 1945-1988, Warszawa 2015

Wróbel P., Wróbel A., Kanada, Warszawa 2000

Gasztold-Seń, P. (2016). Polski rok 1956 z perspektywy Poselstwa Kanady. Pamięć I Sprawiedliwość, 28(2), 259–279. Abgerufen von https://czasopisma.ipn.gov.pl/index.php/pis/article/view/174

Statistics

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.

Share it

Share |
okładka

Bd. 28 Nr. 2 (2016)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2016-06-30

Dział: Studia