Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Czy diabeł Marek istniał naprawdę? O Siedmiu pigułkach Lucyfera Sergiusza Piaseckiego
Wacław Lewandowski
https://orcid.org/0000-0002-2060-232X
Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 44 Nr 2 (2024), strony: 78-90
Data publikacji: 2025-04-02
https://doi.org/10.48261/PIS244403
PDF
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest powieści o przygodach diabła Marka w powojennej Polsce. Na podstawie materiałów archiwalnych omówiono dzieje opublikowania utworu oraz konflikt autora z wydawcą. Rozpatrzono status genologiczny – od początkowego zamysłu reportażu, po hybrydę powieści reportażowej, satyry i groteski politycznej. Sporo uwagi poświęcono dokumentaryzmowi i elementom autentycznym, lub zbliżonym do takich, występującym w tekście. Rozpatrzono też status bohatera fantastycznego oraz wyrażone w powieści przekonanie autora o diabelskiej naturze komunizmu. Zaprezentowano utrwalone w literaturze przedmiotu poglądy na charakter dzieła Piaseckiego i odniesiono się do nich krytycznie. Przeprowadzono analizę utworu, umożliwiającą osądzenie, które z przedstawionych zdarzeń pisarz relacjonował z autopsji, które z materiałów źródłowych, które zaś na podstawie opowieści świadków, spotkanych przez niego przed ucieczką z kraju. Podkreślono istnienie tezy powieściowej – przekonania o niechęci narodu polskiego do komunizmu i wierności idei niepodległości i suwerenności Polski.
Słowa kluczowe
Polska powojenna • diabeł • powieść reportażowa • satyra • groteska post-war Poland • devil • reportage novel • satire
Bibliografia
Balbus T., Życie kondotiera. Sergiusz Piasecki 1899–1964, Wrocław 2023.
Biblioteka Polska w Londynie, Archiwum S. Piaseckiego, sygn. 1283/RPS.
Demel R., Sergiusz Piasecki (1901–1964). Życie i twórczość, Warszawa 2001.
[Dorosz B.], Piasecki Sergiusz [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik bibliograficzny, red. J. Czachowska, A. Szałagan, t. 6, Warszawa 1999.
„Głos Wielkopolski” 1945, nr 267.
Goetel F., „Siedem pigułek Lucyfera”, „Wiadomości” 1948, nr 34/35 (126/127).
https://www.przelomy.muzeum.szczecin.pl/materiały/2-trzymamy-stra-nad-odra.html (dostęp 15 III 2024 r.).
Kowalik J., Bibliografia czasopism polskich wydawanych poza granicami Kraju od września 1939 roku, t. 2, Lublin 1976.
Kowalik J., Czasopiśmiennictwo [w:] Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, red. T. Terlecki, t. 2, Londyn 1965.
Lewandowski W., „… strofy dla mew i mgieł…” Z dziejów literatury Drugiej Emigracji (i jej relacji komunikacyjnych), Toruń 2005.
Piasecki S., Siedem pigułek Lucyfera, wyd. 3, Warszawa 1999.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
