Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Organizacja Młodzieży Demokratyczno-Katolickiej. Konspiracja młodzieży szkolnej na Powiślu 1945–1950. Wybrane aspekty i postulaty badawcze
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 42 Nr 2 (2023), strony: 113-129
Data publikacji: 2024-04-03
https://doi.org/10.48261/pis234207
PDF
Abstrakt
W 1949 r. w Kwidzynie grupa młodzieży szkolnej utworzyła organizację konspiracyjną. Zaczęto od prostej działalności propagandowej, a zakończono na akcjach ekspropriacyjnych. Nawiązano także kontakt z grupą partyzancką, działającą w rejonie Grudziądza. Organizacja, funkcjonująca przez pół roku, była częścią szerokiego zjawiska tworzenia młodzieżowych struktur podziemia niepodległościowego. Jej charakterystyka otwiera pytanie badawcze, co jeszcze należy zrobić, aby określić skalę i rodzaj tego zjawiska.
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, AIPN, 0176/36, Charakterystyka nr 19/B, Walka o Niezawisłość, Niepodległość, Wiarę i Ojczyznę;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, AIPN, 0175/50, Charakterystyka nr 29 organizacji Konfederacja Obrony Wiary i Ojczyzny z 4 X 1973 r.;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, AIPN, 0182/184, Kronika Komendy Wojewódzkiej MO w Olsztynie.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, AIPN Gd, 146/61, Akta sprawy karnej, dotyczącej przynależności do nielegalnej organizacji Walka o Niezawisłość, Niepodległość, Wiarę i Ojczyznę;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, AIPN Gd, 0061/69/J, Teczka personalna rezydenta pseudonim „Wyrzykowski”, dotycząca Czesława Balmasa;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, AIPN Gd, 066/14, Akta osobowe funkcjonariusza UB Czesława Balmasa;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, AIPN Gd, 146/67, Akta w sprawie karnej przeciwko Zygmuntowi Wachnickiemu i innym;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, AIPN Gd, 0120/45, Akta śledztwa w sprawie nielegalnej organizacji „Walka o Niepodległość, Niezawisłość Wiary i Ojczyzny;
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku, AIPN Gd, 04/2, Charakterystyka organizacji Konfederacja Obrony Wiary i Ojczyzny, działającej na terenie powiatów elbląskiego i kwidzyńskiego w latach 1948–1952.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Bydgoszczy, AIPN By, 010/19, Charakterystyka nr 19 nielegalnych organizacji.
Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005.
Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, red. S. Poleszak, Warszawa–Lublin 2020.
A. Bukowski, Bolesław Osiński [w:] Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.
Chłosta J., Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2002.
Kalinowska A.J., Jerzy Kawka (Barycki) i jego nielegalna organizacja „Konfederacja Obrony Wiary i Ojczyzny” w powiatach elbląskim i kwidzyńskim w czasach PRL, „Studia Elbląskie” 2011, nr 12.
Kaszlej D., Kaszlej Z., Recenzja książki Krystyna Pasiuk, „Ostatni »leśni« Suwalszczyzny. Oddział »Bladego« – Burdyna”, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2003.
Koziełło-Poklewski B., Wrzesiński W., Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu, Olsztyn 1980.
Krajewski K., Łabuszewski T., Białostocki okręg AK-AKO. VII 1944 – VIII 1945, Warszawa 1997.
Kwidzyn. Dzieje miasta, red. K. Mikulski, J. Liguz, Kwidzyn 2004.
Pasiuk K., Ostatni „leśni” Suwalszczyzny. Oddział „Bladego” – Burdyna, Sejny 2002.
Puliński A.J., Konspiracja i opór. Z dziejów oświaty na Warmii i Mazurach w latach 1945–1956, Białystok 2007.
Rychlewski B., Piotr Burdyn, „Edward”, „Kabel”, „Mroźny”, „Poręba” [w:] Ostatni komendanci ostatni żołnierze, oprac. zbiorowe, Warszawa 2016.
Rychlewski B., Po dolinach i po wzgórzach. Monografia oddziału Jana Burdyna 1949–1952, Warszawa 2010.
Rzeczkowska E., Bogu, Polsce i bliźnim. Tajne organizacje harcerskie w Polsce w latach 1944–1956, Lublin 2014.
Wołoszyn J.W., Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944/45–1956, Lublin–Warszawa 2019.
https://katyn.ipn.gov.pl/kat/form/r7156876472778,Hussakowski-Wladyslaw.html (dostęp 8 IX 2023 r.).
https://kwidzyn.naszemiasto.pl/narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych-w-marezie/ar/c1-2182466 (dostęp 11 I 2023 r.).
https://muzeum.olsztyn.pl/5706,wladyslaw-gebik.html (dostęp 12 XII 2022 r.)
https://www.sw.gov.pl/aktualnosc/zaklad-karny-w-kwidzynie-narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych-2022 (dostęp 11 I 2023 r.).
https://zbc.ksiaznica.szczecin.pl/dlibra/publication/25858/edition/27721?language=pl (dostęp 12 XII 2022 r.).
https://zs1kwidzyn.edupage.org/about/?subpage=1 (dostęp 12 I 2023 r.).
https://zsokwidzyn.pl/ (dostęp 1 XII 2022 r.).
https://zsokwidzyn.pl/index.php/kontakt/ (dostęp 1 I 2023 r.).
https://www.filmweb.pl/film/M%C5%82oda+gwardia-1948-101391 (dostęp 20 XII 2022 r.).
http://www.muzeumkatynskie.pl/pl/46807/11387/fotografia_hussakowski_wladyslaw_mk_1027_ic.html (dostęp 12 XII 2022 r.).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Niwiński, Tomasz Łabuszewski, „Sprawa” Józefa Franczaka – czyli historia alternatywna (w związku z pracą Sławomira Poleszaka, Czy okupacyjna przeszłość sierż. Józefa Franczaka „Lalusia” miała wpływ na powojenne losy „ostatniego zbrojnego”?, „Zagłada Żydów. Studia i materiały” 2020, nr 16, s. 233–277) , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 37 Nr 1 (2021)
- Piotr Niwiński, Okręg Wileński SZP-ZWZ w latach 1939–1941. Próba syntezy , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 1 Nr 1 (2002)
- Bogdan Chrzanowski, Piotr Niwiński, Okupacja niemiecka i sowiecka – próba analizy porównawczej (wybrane zagadnienia) , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 12 Nr 1 (2008)
- Paweł Rokicki, Piotr Niwiński, [Recenzja] Paweł Rokicki, Armia Krajowa na Wileńszczyźnie 1943–1945, Wydawnictwo „Lampart”, Warszawa 2003 („Barwa i broń”), ss. 178 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 5 Nr 1 (2004)
