Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Wyreżyserowana przez Moskwę? Polityka komunistycznej Polski w Afryce okresu dekolonizacji, 1918/1945–1964
Piotr Puchalski
https://orcid.org/0000-0003-4530-959X
Pedagogical University of Krakow (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie)
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 41 Nr 1 (2023), strony: 93-112
Data publikacji: 2023-10-10
https://doi.org/10.48261/pis234104
PDF
Abstrakt
W artykule dokonano analizy historycznych przerw i ciągłości w polityce państwa polskiego wobec Afryki, podkreślając utrzymywanie się w niej czynników ekonomicznych i kulturowych. Twierdzi się, że w okresie po II wojnie światowej Warszawa zdołała wypracować znaczną autonomię w podejściu do niepodległych państw i zbuntowanych kolonii na kontynencie, pomimo nacisków ideologicznych i politycznych ze strony Moskwy. W artykule rozważa się zatem rolę RP/PRL w międzynarodowym projekcie socjalistycznym na Globalnym Południu i zaleca dalsze badania, zarówno w odniesieniu do okresu 1945–1964, jak i do lat późniejszych.
Słowa kluczowe
Polska • Afryka • dekolonizacja • dyplomacja • komunizm • Globalne Południe Poland • Africa • decolonisation • diplomacy • communism • Global South
Bibliografia
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Biuro Prac Kongresowych z lat 1945–1956.
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Departament II za lata 1949–1960 (Europa Zachodnia – bez RFN).
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Departament V z lat 1956–1960.
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Departament V (po 1960 r.).
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Departament Polityczny 1945–1948.
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Protokół Dyplomatyczny, akta za lata 1945–1963.
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Warsaw, Poland), Samodzielny Wydział Wschodni w latach 1949–1954.
The National Archives (London, United Kingdom), Foreign Office
The National Archives (College Park, United States), Record Group 59.
The National Archives (College Park, United States), Central Decimal Files.
The National Archives (College Park, United States), General Records of the Department of State, Executive Secretariat, Conference Files 1949–1963
United Nations Archives (New York, United States), Secretary-General U-Thant (1961–1971).
United Nations Archives (New York, United States), United Nations Office for Special Political Affairs (1955–1991)
“East African Standard”
“The Economist”
Balogun B., “Cold War Internationalism: The Myth of Race-Blind Eastern Europe” [in:] M. Lipska, M. Talarczyk, Hope Is of a Different Color: From the Global South to the Lodz Film School, hicago/Warsaw 2021.
Białas T., Liga Morska i Kolonialna 1930–1939, Gdańsk 1983.
Bohajedyn T., “Sen o kolonii, czyli polsko-niemiecka rywalizacja w Kamerunie 1884–1885”, Elewator 2016, 18/4.
Brechtken M., “Madagaskar für die Juden”: antisemitische Idee und politische Praxis 1885 – 1945, Munich 1998.
Bujkiewicz Z., Aspiracje kolonialne w polityce zagranicznej Polski, Zielona Góra 1998.
Cieslak M., “Between State and Empire, Or How Western European Imperialism in Africa Redefined the Polish Nation”, European History Quarterly 2022, 52/3.
Daheur J., “‘They Handle Negroes Just Like Us’: German Colonialism in Cameroon in the Eyes of Poles (1885–1914)”, European Review 2018, 26/3.
De Witte L., The Assassination of Lumumba, London/New York 2001.
Domosławski A., Kapuściński non-fiction, Warsaw 2017.
Gasztold P., Lost Illusions: The Limits of Communist Poland’s Involvement in Cold War Africa [in:] N. Telepneva, P.E. Muehlenbeck, Warsaw Pact Intervention in the Third World: Aid and Influence in the Cold War, London/New York 2018.
Gemechu D.K., “Stosunki polsko-etiopskie. Zarys problematyki”, Forum Politologiczne 2006, 3, Kontakty polsko-afrykańskie. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość.
Gillabert, M. “Varsovie 1955 et la Guerre froide globale: L’internationalisation de l’Europe centrale au prisme du 5e Festival mondial de la jeunesse et des étudiants”, Monde(s), 2020, 18/2.
Grzechnik M., “The Missing Second World: On Poland and Postcolonial Studies”, Interventions 2019.
Hunczak T., “Polish Colonial Ambitions in the Inter-War Period”, Slavic Review, 1967, 26/4.
Jarnecki M., “Madagaskar w polskich koncepcjach i planach kolonialnych”, Sprawy Narodowościowe 2006, 28.
Kałczewiak M., Kozłowska M., eds., The World beyond the West: Perspectives from Eastern Europe, New York/Oxford 2022.
Knopek J., “Stosunki polsko-kameruńskie: geneza, struktury, funkcjonowanie”, Wrocławskie Studia Politologiczne 2013, 14.
Knopek J., Stosunki polsko-zachodnioafrykańskie, Toruń 2013.
Kola A.F., Socjalistyczny postkolonializm: rekonsolidacja pamięci, Toruń 2018.
Kowalski M.A., Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej, Warsaw 2010.
Kratiuk B., “Polskie zaangażowanie w Afryce. Ambasador Lewandowski w ONZ a sprawa Konga”, Stosunki Międzynarodowe – International Relations 2016, 52/2.
Lebow K., “The Polish Peasant on the Sugar Plantation: Bronisław Malinowski, Feliks Gross and Józef Obrębski in the New World”, Contemporary European History 2019, 28/2.
Lebow K., Unfinished Utopia: Nowa Huta, Stalinism, and Polish Society, 1949–56, Ithaca 2013.
Lingelbach J., On the Edges of Whiteness: Polish Refugees in British Colonial Africa during and after the Second World War, New York 2020.
Lizak W., “Polsko-liberyjskie kontakty w okresie międzywojennym” [in:] Bilad as-Sudan: varia, ed. by W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek, Pelpin 2017.
Mark J., Betts P., editors, Socialism Goes Global: The Soviet Union and Eastern Europe in the Age of Decolonisation, New York 2022.
Mazurek M., “Polish Economists in Nehru’s India: Making Science for the Third World in an Era of De-Stalinization and Decolonization”, Slavic Review 2018, 77/3.
Mazurek M., “Measuring Development: An Intellectual and Political History of Ludwik Landau’s Scale of World Inequality”, Contemporary European History 2019, 28/2.
Pasztor M., “Polsko-belgijska „wojna” o Kongo (1960–1963)”, Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały 2019, 17.
Puchalski P., Poland in a Colonial World Order: Adjustments and Aspirations, 1918–1939, London/ New York 2022.
Rhode M., “Zivilisierungsmissionen und Wissenschaft. Polen kolonial?”, Geschichte und Gesellschaft 2013, 39/1.
Skulimowska M., “Poland’s Colonial Aspirations and the Question of a Mandate over Liberia, 1933–1939”, The Historical Journal 2022, 65/3.
Szczechowska-Frączyk D., “Polscy osadnicy w Angoli w okresie międzywojennym”, Afryka 2002, 15.
Tebinka J., Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1956–1961, Warsaw 2010.
Tomaszewski J., Landau Z., Polska w Europie i świecie 1918–1939, Warsaw 2005.
Valerio L.A.U., Colonial Fantasies, Imperial Realities: Race Science and the Making of Polishness on the Fringes of the German Empire, 1840–1920, Athens 2019.
Żukowski A., Polsko-południowoafrykańskie stosunki polityczne, Olsztyn 1998.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
