Kobiety w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Londynie 1940–1945 – przyczynek do badań

Waldemar Grabowski

Tom 30 Nr 2 (2017)

ISSN:

1427-7476

eISSN:

2957-1723

Dział: Varia

Kobiety w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Londynie 1940–1945 – przyczynek do badań

Waldemar Grabowski

Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 30 Nr 2 (2017), strony: 268-295

Data publikacji: 2017-12-30

PDF

Abstrakt

The issue of women’s work in Polish government institutions in London during World War II has not been a subject of historical research. Additionally, we have not seen the publication of the memoirs written by these women. Current research allows us to state that among about a thousand employees of Polish ministries in London there were about 300 women. Most of them worked in the Ministry of Information and Documentation (116), the Ministry of Internal Affairs (63) and the Ministry of Foreign Affairs (60). On the other hand, the percentage of women was the highest in the Presidium of the Council of Ministers (41.38%), the Ministry of Information and Documentation (38.54%) and the Ministry of Foreign Affairs (28.98%). In the Ministry of Internal Affairs, women were employed in all organisational units, including the ones that carried out secret activities: Department of Social (National) Affairs or the Department of Continental Action. Apart from being secretaries and typists, women performed the very important tasks of radiotelegraph operators, cryptographers, couriers and emissaries during the war. It would be no exaggeration to state that they played a very important role in the tedious everyday functioning of Polish government institutions in London in that difficult time. Another important fact is that a significant portion of these women remain unknown. Their names and surnames are written down in documents, but we know virtually nothing more about their lives during the war. Let us hope that further research will allow us to fill these important gaps in our knowledge.

Słowa kluczowe

rząd RP w Londynie • Ministerstwo Spraw Wewnętrznych • kobiety w latach II wojny światowej Polish government in London • Ministry of Internal Affairs • women during World War II

Bibliografia

M. Łuszczyna, Igły. Polskie agentki, które zmieniły historię, Warszawa 2013

M. Siedentopf, Agentki wywiadu w czasie II wojny światowej, Warszawa 2007

J. Kryszczukajtis-Szopa, Szyfrowane drogi. Losy alianckich agentów na frontach II wojny światowej, Katowice 2009.

K. Zamorski, Dwa tajne biura 2 Korpusu, Londyn 1990

M. Masson, Krystyna: ulubiona agentka Churchilla, Warszawa 2007

J. Larecki, Krystyna Skarbek. Agentka o wielu twarzach, Warszawa 2008

C. Mulley, Kobieta szpieg. Polka w służbie Jego Królewskiej Mości, Warszawa 2013

R. Nowicki, The Elusive Madame G. A life of Christine Granville, Charleston 2014

M. Berkowicz, Stefania Wojtulanis-Karpińska „Aviomama”. O kobiecie która kochała latać, Warszawa 2009

J. Gmitruk, Maria Hulewiczowa: sekretarka Stanisława Mikołajczyka, Warszawa 2010.

K. Mańkowska, Moja misja wojenna. Bez trwogi i nienawiści, Warszawa 2003

A. Janta-Połczyński, Duch niespokojny, Poznań 1998

T. Kochanowicz, Na wojennej emigracji. Wspomnienia z lat 1942–1944, Warszawa 1975

S. Kopański, Wspomnienia wojenne 1939–1946, Londyn 1972

J. Kwapiński, 1939–1945 (Kartki z pamiętnika), Londyn 1947

K. Morawski, Wspólna droga z Rogerem Raczyńskim. Wspomnienia, Poznań 1998

M.K. Pawlikowski, Wojna i sezon, Łomianki 2011

A. Pragier, Czas przeszły dokonany, Londyn 1966

W. Wasiutyński, Prawą stroną labiryntu. Fragmenty wspomnień, Gdańsk 1996

J. Winiewicz, Co pamiętam z długiej drogi życia, Poznań 1985

G. Whittell, Kobiety w kokpicie. Zapomniane bohaterki drugiej wojny światowej, Gdańsk 2014.

Z. Żółtowska, Polonia kujbyszewska, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1980, nr 54

T. Wolsza, Rząd bez władzy? Uwagi na temat działalności rządu RP na obczyźnie w latach1939–1989. Przegląd i postulaty badawcze, „Dzieje Najnowsze” 2010, nr 4

W. Grabowski, Polska Agencja Telegraficzna 1918–1991, Warszawa 2005

M. Feldhuzen, Dziennikarstwo – nieuleczalna choroba [w:] Dopóki jest „Dziennik” – jestem, red. K. Bzowska, Londyn 2000

Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 1, red. K. Dopierała, Toruń 2003

J. Rabiński, Stronnictwo Pracy we władzach naczelnych Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939–1945, Lublin 2012

Polska służba zagraniczna po 1 września 1939 r., Londyn 1954

Naczelne władze wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1939–1945). Dokumenty, oprac. J. Smoliński, Warszawa 2004

W. Grabowski, Spadochroniarze kobiety, „Biuletyn Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej” 2011, nr 1–2

W. Grabowski, Dział Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w latach 1940–1945 [w:] Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), t. 3, red. Z. Nawrocki, Warszawa 2015

F. Moskal, Z pasją naprzód, Warszawa 2002

Z.S. Siemaszko, Działalność generała Tatara (1943–1949), Londyn 1999

Stanisław Mikołajczyk w dokumentach aparatu bezpieczeństwa, t. 1, Działalność w latach 1945–1947, Warszawa 2010

J. Beluch-Beloński, W londyńskiej grupie PPS [w:] Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939–1945. Księga wspomnień, t. 1, Warszawa 1994

Wanda Modlibowska 1909–2001, oprac. J. Łukaszewicz, L. Misiek, T. Sielicki, R. Górzeński, Poznań 2003

J. Kurcyusz, Na przedpolu Jałty. Wspomnienia z tajnej służby w dyplomacji, Katowice 1995

J.S. Ciechanowski, Misja ppłk. dypl. Jana Kowalewskiego w Portugalii [w:] Polsko-brytyjska współpraca wywiadowcza podczas II wojny światowej, t. 1, Ustalenia Polsko-Brytyjskiej Komisji Historycznej, red. T. Dubicki, D. Nałęcz, T. Stirling, Warszawa 2004

W. Grabowski, Aspekty wywiadowcze działalności Sekcji EU/P SOE. Współpraca polsko-brytyjska [w:] Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP. Z działalności

Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 2, red. K. Dopierała, Toruń 2003

D. Kisielewicz, Zasługi Arki Bożka i jego rodziny dla polskości Górnego Śląska [w:] Rodzina na Śląsku 1939–1945. Dezintegracja, migracje, codzienność, red. A. Dawid, A. Maziarz, Opole–Warszawa 2012

W. Grabowski, Dział Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w latach 1940–1945 [w:] Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), t. 3, red. Z. Nawrocki, Warszawa 2015

L. Frassati-Gawrońska, Przeznaczenie nie omija Warszawy, Warszawa 2003

Protokoły posiedzeń Komitetu dla Spraw Kraju, cz. 1, 1939–1941, oprac. W. Grabowski, Warszawa 2008

W. Grabowski, Delegatura Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj, Warszawa 1995

Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno przyrodniczych i techniki, t. 1, red. B. Orłowski, Warszawa 2015

T. Sulimirski, Fundusz Kultury Narodowej 1939–1946 [w:] Nauka polska na Obczyźnie 1939–1960, Londyn 1955–1961, z. 2

K. Szlachciński, Brytyjska gospodarka wojenna 1939–1945, Warszawa 2002

K. Knight, Rationing in the Second World War. Spuds, spam and eating for Victory, Stroud 2011

„Ojczyzna” 1939–1945. Dokumenty, wspomnienia, publicystyka, red. Z. Mazur, A. Pietrowicz, Poznań 2004

Inne teksty tego samego autora

Waldemar Grabowski, Rada Jedności Narodowej – parlament Polskiego Państwa Podziemnego , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 2 Nr 2 (2002)
Waldemar Grabowski, Nieznana relacja o Polskim Państwie Podziemnym. Zeznania Leopolda Rutkowskiego , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 2 Nr 2 (2002)

Jak cytować

Grabowski, W. (2017). Kobiety w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Londynie 1940–1945 – przyczynek do badań. Pamięć I Sprawiedliwość, 30(2), 268–295. Pobrano z https://czasopisma.ipn.gov.pl/index.php/pis/article/view/123

Statystyki

Liczba pobrań PDF

Download data is not yet available.