Sprawiedliwy wśród Narodów Świata- profesor Helena Brodowska-Kubicz (1914-2003)

Krzysztof Lesiakowski

doi:10.48261/pis213827

Tom 38 Nr 2 (2021)

ISSN:

1427-7476

eISSN:

2957-1723

Dział: Varia

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata- profesor Helena Brodowska-Kubicz (1914-2003)

Krzysztof Lesiakowski

https://orcid.org/0000-0002-6176-6064

Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Łódzkiego

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 38 Nr 2 (2021), strony: 518-539

Data publikacji: 2021-12-30

https://doi.org/10.48261/pis213827

PDF

Abstrakt

Celem artykułu jest przybliżenie postaci Heleny Brodowskiej, działaczki ludowej, kapitana Batalionów Chłopskich, profesora historii na Uniwersytecie Łódzkim, a przede wszystkim osoby odważnej i wrażliwej na niedolę innych. W okresie II wojny światowej z dużym zaangażowaniem organizowała pomoc dla ludności żydowskiej, prześladowanej przez niemieckiego nazistowskiego okupanta. Swoją ofiarną postawą zasłużyła sobie na uhonorowanie jej w 1991 r. tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Zawarte w artykule zeznania Brodowskiej, a także świadectwa osób, do których uratowania się przyczyniła – Narcyza Łubnickiego i Mariana Małowista – pokazują, że skuteczne udzielanie pomocy ludności żydowskiej wymagało nie tylko odwagi pojedynczych osób, ale przede wszystkim sprawnego działania zespołowego. Ta część konspiracyjnego ruchu ludowego, z którym była związana Brodowska, tego rodzaju postawę wykazała. Stąd w tekście pojawiają się różne postaci, które współtworzyły siatkę organizacyjną, umożliwiającą ratowanie ludności żydowskiej przed Zagładą. Ich nazwiska także zasługują na przypomnienie i odnotowanie w pamięci zbiorowej.

Słowa kluczowe

pomoc Polaków dla ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej • Sprawiedliwi wśród • Narodów Świata • Uniwersytet Łódzki • historycy polscy • Helena Brodowska-Kubicz Poles saving Jews during II World War • Righteous among the Nations • University of Łódź • Polish historians • Helena Brodowska-Kubicz

Bibliografia

Baranowski B., Jaworska-Kopczyńska B., Socha J., Stankiewicz Z., Profesor dr Helena BrodowskaKubicz w czterdziestolecie pracy naukowej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1981, t. 7.

Dunin-Wąsowicz K., Polski ruch socjalistyczny 1939-1945, Warszawa 1993.

Działacze, pracownicy i współpracownicy Okręgowej Komisji w Łodzi [w:] Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi (1945-1949, 1965-1980 r.). Materiały z posiedzenia plenarnego w dniu 27 XI 1980 r., Łódź 1981.

Dzieje nauczania medycyny i farmacji w Warszawie (1789-1950), red. M. Łyskanowski, A. Stapiński, A. Śródka, Warszawa 1990.

Gmitruk J., Stefan Skoczylas 1918-1945 (biograafi dowódcy BCh na Podlasiu), Warszawa 2008.

Grądzka-Rejak M., Namysło A., Indeks Polaków zamordowanych i represjonowanych za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej [w:] Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, t. 1, red. M. Grądzka-Rejak, Warszawa 2019.

Grądzka-Rejak M., Olaszek J., Holokaust, pamięć, powielacz. Zagłada Żydów i okupacyjne stosunki polsko-żydowskie w publikacjach drugiego obiegu w PRL, Warszawa 2020.

Kita J., Pytlas S., W służbie nauki. Profesorowie Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1945-2004. Pro memoria, Łódź 2005.

Kobylarz R., Walka o pamięć. Polityczne aspekty obchodów rocznicy powstania w getcie warszawskim 1944-1989, Warszawa 2009.

Kostrzewska M., Profesor Helena Brodowska-Kubicz (1914-2003), „Przegląd Nauk Historycznych” R. II: 2003, nr 2 (4).

Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009.

Lepalczyk I., Helena Radlińska. Życie i twórczość, Toruń 2002.

Libionka D., Polskie piśmiennictwo na temat zorganizowanej i indywidualnej pomocy Żydom (1945-2008), „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2008, nr 4.

Libionka D., Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, Lublin 2017.

Nurowski M., Szymon Askenazy. Wielki Polak wyznania mojżeszowego, Warszawa 2005.

Puś W., Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945-2015, Łódź 2015.

Rozmowy. Marian Małowist o historii i historykach, „Res Publica” 1988, nr 7.

Siewierski T., Marian Małowist i krąg jego uczniów. Z dziejów historiograifi gospodarczej w Polsce, Warszawa 2016.

Sylwetki łódzkich uczonych, z. 14: Profesor Helena Brodowska-Kubicz, Łódź 1994.

Szczerba A., Dom uczonych. Kamienica przy ul. Uniwersyteckiej 3 w Łodzi w latach 1945-2017, Łódź 2019.

ehTiss W., Helena Radlińska: powrót do źródeł i tradycji w ponowoczesnym świecie, „Pedagogika Społeczna” R. XVII: 2018, nr 4 (70).

Zachować pamięć, Warszawa 1984.

https://sprawiedliwi.org.pl/pl/o-sprawiedliwych/instytut-yad-vashem/lista-yad-vashem, dostęp 4 VIII 2021 r

Inne teksty tego samego autora

Krzysztof Lesiakowski, Strajk robotników łódzkich w lutym 1971 roku , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 1 Nr 1 (2002)
Krzysztof Lesiakowski, Marcin Zaremba, Dariusz Stola, [Recenzja] PRL. Trwanie i zmiana, red. Dariusz Stola i Marcin Zaremba, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 2003, ss. 424 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 4 Nr 2 (2003)
Krzysztof Lesiakowski, Wytyczne do pracy oficerów Głównego Zarządu Informacji WP w brygadach i komendach Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” 1948–1949 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 12 Nr 1 (2008)
Krzysztof Lesiakowski, Łódź wielokulturowa i przemysłowa. Perspektywa historyka niemieckiego. Hans-Jürgen Bömelburg, Lodz: Geschichte einer multikulturellen Industriestadt im 20. Jahrhundert, Brill Schöningh, Padeborn 2022, 502 s. , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 41 Nr 1 (2023)
Krzysztof Lesiakowski, Z dziejów Zagłady w Kraju Warty. Losy ludności żydowskiej w Sieradzu 1939–1942 , Pamięć i Sprawiedliwość: Tom 23 Nr 1 (2014)

Jak cytować

Lesiakowski, K. (2021). Sprawiedliwy wśród Narodów Świata- profesor Helena Brodowska-Kubicz (1914-2003). Pamięć I Sprawiedliwość, 38(2), 518–539. https://doi.org/10.48261/pis213827

Statystyki

Liczba pobrań PDF

Download data is not yet available.

Udostępnij