Zmiany w przepisach dotyczących udostępniania badaczom i publicystom akt z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2000–2017
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 11 (2018), strony: 49–64
Data publikacji: 2023-04-05
Abstrakt
Zapewnienie badaczom i publicystom dostępu do materiałów archiwalnych przechowywanych w Instytucie Pamięci Narodowej zrealizowano określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wolność słowa oraz wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników. Dostęp do materiałów archiwalnych został zagwarantowany badaczom już w pierwotnym brzmieniu Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej. Zebrane przez IPN archiwalia mogą być wykorzystywane przez organy władzy publicznej oraz inne instytucje, organizacje i osoby do prowadzenia badań naukowych w niezbędnym zakresie i z poszanowaniem praw osób inwigilowanych przez komunistyczne organy bezpieczeństwa oraz osób trzecich. Przepisy dotyczące udostępniania przez Instytut archiwaliów badaczom i publicystom stwarzały wiele problemów interpretacyjnych i stały się przedmiotem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Skutkiem wyroku Trybunału z października 2006 r. było okresowe utrudnienie dostępu do dokumentów dla publicystów. Natomiast wyrok z maja 2007 r. umożliwił dostęp do archiwaliów zarówno badaczom, jak i publicystom aż do sierpnia tego roku, kiedy weszła w życie nowelizacja ustawy. Obowiązujące obecnie przepisy, zapewniające badaczom i publicystom niemal nieograniczony dostęp do zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej, zostały określone w 2007 r. i następnie rozszerzone w 2010 r.
Słowa kluczowe
Instytut Pamięci Narodowej • ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej • zasób archiwalny • udostępnianie akt • publicyści • badacze • badania naukowe • wolność badań naukowych • wolność słowa • lustracja Institute of National Remembrance • Act on the Institute of National Remembrance • archival holdings • granting access to files • journalists • researchers • scientific research • freedom of research • freedom of speech • lustration
Inne teksty tego samego autora
- Rafał Dyrcz, Ryszard Kotarba, Spuścizna Wincentego Heina , Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej: Nr 3 (2010)
- Rafał Dyrcz, Tadeusz Krząstek, Tobruk. Pamiątki chwały Karpatczyków. The Souvenirs of the Carpathians’ Glory, Warszawa 2010, ss. 292 , Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej: Nr 4 (2011)