Język Polski
English
The Acquisition, Preservation, and Provisioning of Files from the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party and Subordinate Units in the State Archive in Kielce
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, No. 16 (2023), pages: 167–180
Publication date: 2023-12-29
https://doi.org/10.48261/PAIPN231608
PDF (Język Polski)
Abstract
For many years of its existence, the Polish United Workers’ Party had a separate archival network with its own regulations, staff, and archival methodology. With the liquidation of the party, the documentation produced was incorporated into the state archival repository. Quick and effective action by the state archival service made it possible to secure extremely valuable and comprehensive sources for the history of post-war Poland. Apart from the documentation, museum artefacts were also acquired, which are an integral part of the source materials produced by the PZPR. These collections preserved in the state archives serve researchers and all those interested in the contemporary history of Poland.
The purpose of the article is to discuss the process of acquisition and preservation of the files of the Polish United Workers’ Party (PZPR) Voivodeship Committee in Kielce and its subordinate units, as well as the organisational work carried out at the State Archives in Kielce to make them accessible. The text takes into account party files taken over by APK headquarters up to 1990 and the Sandomierz branch to 1975; because of administrative reform in 1975, poviats were abolished and forty-nine voivodeships were created, including that of Tarnobrzeg, under which Sandomierz fell. The resultant voivodeship communist party committees were required to establish their own archives, and dedicate space and staff for those.
Keywords
Archiwum Państwowe w Kielcach • Polska Zjednoczona Partia Robotnicza • PZPR • Komitet Wojewódzki PZPR w Kielcach • państwowa służba archiwalna • archiwalia • przejęcie • zabezpieczenie • udostępnianie akt State Archive in Kielce • Polish United Workers’ Party • Polska Zjednoczona Partia Robotnicza • PZPR • PZPR Voivodeship Committee in Kielce • PZPR Voivodeship Committee • state archival service • archival materials • acquisition • preservation • provisioning • access
References
Archiwa byłych partii komunistycznych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, „Archeion” 1996, t. 96.
Archiwum Państwowe w Kielcach: Archiwum Państwowe w Kielcach: 10/1575; Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Wydział Propagandy: 54/VIII/157; Registratura ZNA NDAP; System Udostępniania Materiałów Archiwalnych – wewnętrzna baza archiwów państwowych; Zgłoszenia użytkowników z lat 1999–2022; Zintegrowany System Informacji Archiwalnej, Inwentarze zespołów.
Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2004.
Durko J., Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, „Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej” 1980, nr 1.
Horst W., Kancelarie i archiwa Centralnego Komitetu Wykonawczego Polskiej Partii Socjalistycznej, Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej i Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1944–1990), Warszawa 2006.
Jarosiński M., Rozwiązanie PZPR, Dzieje.pl, 9 III 2010, https://dzieje.pl/aktualnosci/rozwiazanie-pzpr (dostęp 3 IX 2021 r.).
Lewandowska M., Centralna Komisja Metodyczna w latach 1986–1993, ,,Archeion” 1995, t. 94.
Łaborewicz E., Dzieje akt i archiwum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Legnicy, s. 4, https://www.archiwa.gov.pl/images/docs/referaty/edyta_laborewicz.pdf (dostęp 19 II 2022 r.).
Nobis K., Archiwum Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Kielcach, „Archiwista Polski” 1998, nr 2.
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Jerzego Zdrady – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 1984 posła Jerzego Grzegorza Zająca w sprawie dostępu do akt PZPR, 9 VI 1999 r., http://orka2.sejm.gov.pl/IZ3.nsf/main/73252212 (dostęp 3 IX 2021 r.).
Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski, Warszawa 2005.
Przywuska A., Dokumentacja aktowa organów władzy i administracji państwowej stopnia gromadzkiego, powiatowego i wojewódzkiego z lat 1950–1975, „Archeion” 1985, t. 79.
Rozporządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 25 lipca 1984 r. w sprawie wcześniejszego udostępniania materiałów archiwalnych (DzU 1984, nr 41, poz. 217).
Sprawozdanie z działalności państwowej służby archiwalnej w roku 1990, oprac. D. Rocka, ,,Archeion” 1994, t. 93.
Śmietanka-Kruszelnicki R., Powstanie PZPR, „Kuryer Kielecki. Specjalna gazeta okolicznościowa”, 15 XII 2018, nr 5.
Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (DzU 1983, nr 38, poz. 173 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 22 I 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (DzU 1999, nr 11, poz. 95).
Ustawa z dnia 28 V 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (DzU 1975, nr 16, poz. 91).
Woszczyński B., Dokumentacja partyjna w polskich archiwach państwowych, „Archeion” 1996, t. 96.
Woszczyński B., Rada Archiwalna kadencji lat 1992–1994, ,,Archeion” 1995, t. 95.
Wytyczne w sprawie działalności archiwów KW PZPR, Warszawa 1976.
Zbiór przepisów archiwalnych wydanych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w latach 1952–2000, wybór i oprac. M. Tarakanowska, E. Rosowska, Warszawa 2001.
License
Copyright (c) 2023 Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
