Język Polski
English
Wybrane przykłady źródeł do dziejów diecezji szczecińsko-kamieńskiej w zasobie archiwalnym Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie
Zbigniew Stanuch
https://orcid.org/0000-0002-9110-4029
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, No. 13 (2020), pages: 147–162
Publication date: 2020-12-30
https://doi.org/10.48261/PAIPN201307
PDF (Język Polski)
Abstract
The article discusses in general the most important archival materials concerning the Catholic Church in the Szczecin Voivodeship. These documents are stored in the Institute of National Remembrance archives in the Szczecin Branch. Until 1972, in the territory of what is now Western Pomerania, an extensive apostolic administration functioned with its seat in Gorzow Wielkopolski; it covered one-seventh of the country and was the largest in Europe. However, as a result of all manner of political turmoil, it had a provisional character. The lack of a canonical, permanent regulation of the status of this ecclesiastical unit burdened both clergy and worshippers up to 1972, when, on the strength of the papal bull Episcoporum Poloniae coetus, the above-mentioned administration was divided into three smaller dioceses: Szczecin-Kamień, Koszalin-Kołobrzeg and Gorzow. The author’s attention was focused mainly on the Szczecin-Kamień diocese. Both the period from 1945–1972 and that from 1972–1990 are reflected in the materials stored in the archives of the INR Branch in Szczecin. Unfortunately, many documents were destroyed, although what remains adds a good deal to our knowledge of the Church’s history in the Recovered Territories.
Keywords
administracja apostolska w Gorzowie Wielkopolskim • aparat bezpieczeństwa w województwie szczecińskim • archiwum IPN w Szczecinie • diecezja szczecińsko-kamieńska • Kościół katolicki na Pomorzu Zachodnim postolic administration in Gorzów Wielkopolski • security apparatus in Szczecin voivodeship • INR archive in Szczecin • Szczecin-Kamień diocese • Catholic Church in Western Pomerania
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie: 008/125; 008/126, t. 1–2; 008/127, t. 1–2; 008/128; 008/129; 008/130; 008/131, t. 1–6; 008/132, t. 1–3; 008/140; 008/233; 008/296; 008/458, t. 1–8, 10–11, 13–16; 008/603; 008/638, t. 1–2; 008/639; 008/640; 008/641, t. 1; 0012/112; 0012/219, t. 1–6; 0012/220, t. 1–5; 0012/221, t. 1–12; 0012/222, t. 1–2; 0012/223, t. 1–3; 0012/224; 0012/225, t. 1–4; 0012/226, t. 1–5; 0012/227; 0012/270; IPN 0012/271, t. 1–3; 0012/272, t. 1–2; 0012/273; 0012/274; 0012/275, t. 1–3; 0012/276; 0012/278; 0012/279; 0012/280; 0012/281; 0012/282; 0012/283; 0012/284, t. 1–2; 0012/285; 0012/286; 0058/38; 00129/23; 00129/30; 00129/34; 00129/37; 00129/39; 00129/101; 00129/102; 00129/103; 0012/159; 0014/157; 0014/554; 44/5; 129/91; 443/62; 443/63; 290/4; 290/5; 290/8; 290/11.
Błaszak T., Wydział IV KW MO/WUSW w Koszalinie w latach 1962–1989 [w:] Kościół katolicki w realiach władzy komunistycznej na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1989, red. T. Ceynowa, P. Knap, Szczecin 2011.
Błaszak T., Wydział IV KW MO/WUSW w Szczecinie w latach 1962–1989 (struktura, kadry, działalność) [w:] Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej w latach 1945–1989, red. T. Ceynowa, P. Knap, Szczecin 2010.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944–1990 w świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.
Dyrcz R., Laska J., Raźny J., Zając E., Teczka Ewidencji Operacyjnej na Księdza. Teoria i praktyka pracy operacyjnej SB, Kraków 2009.
Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 1: 1945–1956, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin 2016.
Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 2: 1956–1972, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin 2017.
Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 3: 1972–1978, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin 2018.
Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 4: 1979–1989/90, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin 2019.
Ewidencja operacyjna i archiwum organów bezpieczeństwa PRL w latach 1944–1990. Zbiór normatywów, red. M. Komaniecka-Łyp, Kraków 2017.
Graczyk R., Tropem SB. Jak czytać teczki, Kraków 2007.
Instrukcje, wytyczne, okólniki dyrektor Departamentu V MBP dotyczące działań przeciwko Kościołowi katolickiemu w latach 1945–1953, red. A. Dziurok, J. Marecki, F. Musiał, Kraków–Katowice 2012.
Jan Paweł II w Szczecinie. Meldunki operacyjne Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych z 1987 r., wstęp Z. Stanuch, wybór i oprac. M. Semczyszyn, A. Sitkowska, Z. Stanuch, Warszawa–Szczecin 2008.
Kościół katolicki w realiach władzy komunistycznej na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1989, red. T. Ceynowa, P. Knap, Szczecin 2011.
Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.
Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych MSW PRL (1970–1989), Kraków 2007.
„Oaza wolności”. Duszpasterstwa akademickie w latach siedemdziesiątych XX w., red. M. Marcinkiewicz, Szczecin 2011.
Osobowe środki pracy operacyjnej. Zagadnienia źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2013.
Piotrowski P., Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 1.
Plany pracy Departamentu IV MSW na lata 1972–1979, red. A. Biełaszko, A.K. Piekarska, P. Tomasik, C. Wilanowski, Warszawa 2007.
Polityka władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej w latach 1945–1989, red. T. Ceynowa, P. Knap, Szczecin 2010.
Reczek R., Władze wobec Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1944–1990. Materiały do dziejów Kościoła w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej [w:] Przeszłość Kościoła w archiwach Pomorza Zachodniego, red. T. Ceynowa, Koszalin 2014.
Socha P., Określenia prawne jednostki terytorialnej Kościoła na ziemi lubuskiej [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na ziemi lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i północnym, red. P. Socha, współpr. Z. Lec, Zielona Góra–Gorzów Wlkp. 1998.
Solidarność z błoń. Wokół nauczania społecznego Jana Pawła II, red. M. Drzonek, M. Siedziako, Szczecin 2011.
Stanuch Z., Karol Wojtyła/Jan Paweł II w materiałach archiwalnych szczecińskiego Oddziału IPN [w:] Św. Jan Paweł II – pamięć i wdzięczność na Pomorzu Zachodnim, red. A. Ziejewski, G. Wejman, Szczecin 2014.
Stanuch Z., Pod ścisłym nadzorem władz. Najważniejsze wydarzenia religijne na Pomorzu Zachodnim w latach 1972–1978 [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim, t. 3: 1972–1978, red. M. Siedziako, Z. Stanuch, G. Wejman, Szczecin 2018.
Stanuch Z., Walka o religię. Katechizacja szkolna i pozaszkolna na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1961, Szczecin 2014.
Stanuch Z., Źródła do dziejów Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim w zasobie archiwalnym IPN Oddział w Szczecinie [w:] Przeszłość Kościoła w archiwach Pomorza Zachodniego, red. T. Ceynowa, Koszalin 2014.
Śmierzchalski-Wachocz D., Duchowieństwo rzymskokatolickie na Pomorzu Zachodnim, Środkowym i Ziemi Lubuskiej w świetle dokumentów państwowych z lat 1945–1989, t. 1, Zielona Góra 2014.
Św. Jan Paweł II – pamięć i wdzięczność na Pomorzu Zachodnim, red. A. Ziejewski, G. Wejman, Szczecin 2014.
Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007.
Twarze szczecińskiej bezpieki. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa województwa szczecińskiego. Informator personalny, red. P. Knap, M. Ozga, M. Stefaniak, Szczecin 2008.
Wejman G., Organizacja Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej w latach 1945–1972, Szczecin 2009.
Wokół teczek bezpieki. Zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2015.
