„Trzeba przeprowadzić faktyczną czystkę”. Raport z inspekcji przeprowadzonej w Komendzie Wojewódzkiej MO w Kielcach z siedzibą w Sandomierzu w styczniu 1945 r.
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 13 (2020), strony: 297–318
Data publikacji: 2023-04-05
![](https://czasopisma.ipn.gov.pl/plugins/themes/modern/images/DOI_small.png)
Abstrakt
W artykule omówiono okoliczności ustanowienia przyczółka sandomierskiego w lipcu i sierpniu 1944 r. Zwrócono uwagę także na najważniejsze aspekty związane z późniejszym, niespełna półrocznym funkcjonowaniem wojskowej i cywilnej administracji zarządzającej fragmentem przedwojennego województwa kieleckiego. Jedną z ważniejszych kwestii związanych z instalowaniem władzy komunistycznej na przyczółku było ustanowienie struktur aparatu bezpieczeństwa państwa, w tym Milicji Obywatelskiej. W oparciu o dotychczasowe ustalenia, a także w efekcie przeprowadzonych kwerend archiwalnych w artykule zarysowano początki MO na przyczółku sandomierskim. Działania milicji przedstawia dokument przygotowany przez mjr. Józefa Kratkę ‒ funkcjonariusza Komendy Głównej MO w Lublinie. W pierwszych dniach stycznia 1945 r. wraz ze Stanisławem Glinką i Grzegorzem Rajewiczem dokonał on całościowej inspekcji komendy wojewódzkiej. W efekcie został przygotowany obszerny raport omawiający aktualny stan funkcjonowania MO na przyczółku. Dokument ukazuje strukturę wewnętrzną komendy oraz stopień zorganizowania podległych jej komend terenowych i posterunków. Zawiera także cenne informacje dotyczące obsady personalnej, miejsca funkcjonariuszy w ówczesnym systemie władzy oraz rzuca nieco światła na problem tzw. codzienności pierwszych milicjantów.