okładka

Tom 21 Nr 1 (2013)

ISSN:
1427-7476

Dział: Studia

Dziwne przypadki (?) Dziadów Dejmka

Michał Rosenberg

IPN Warszawa

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 21 Nr 1 (2013), strony: 317-331

Data publikacji: 2013-06-30

Abstrakt

In my article I analyze the mechanism which led to the staging of “Dziady” by Kazimierz Dejmek on the stage of the National Theater in November 1967 to commemorate the 50 th anniversary of the October Revolution. I draw particular attention to certain curiosities, starting with the choice of the work by Mickiewicz, through the puzzling behavior of the Ministry of Culture and Art, finishing with the passivity of the censors, particularly visible in the light of the contemporary practices of that institution. The above mentioned peculiarities have led me to a thesis that the anniversary performance was a result of an intrigue or provocation prepared by the Minister of Culture and Art, Lucjan Motyka, the General Director of the Ministry of Culture and Art, Stanisław Witold Balicki and the President of the General Office for the Control of the Press, Publications and Performances, Józef Siemek. I also draw attention to the similarity between the meaning of the performance, which accentuated such elements as: progressiveness, patriotism, plebeianism and anti-Russian ideology and the beliefs of the Moczar group, which may, in my opinion, imply that the “guerrilla fighters” wanted to use it as a certain type of manifest determining their attitude towards culture and revealing elements close to them. Furthermore, it may have been intended to play a role in consolidating the environment and at the same time attracting a bigger group of intelligentsia, which was more and more disheartened with Gomułka. The actions of the “commandos” taken in defense of “Dziady”, may have caused among the supporters of the minister of internal affairs a feeling of appropriating a performance which was close to them, which may have affected the extent of brutality used by structures subordinate to the minister when suppressing the students’ protests in March 1968.

Mały Słownik Teatru Polskiego (1944–1964), „Pamiętnik Teatralny” 1965, nr 3–4, s. 241, 252, Czy mogę robić te buty? Zapis rozmowy z Kazimierzem Dejmkiem, „Zapis” 1979, nr 12, s. 77–87. I. Heppen, Pół jawa, pół sen. Teatr Narodowy – „Dziady” w sezonie 67/68, „Res Publica” 1988, nr 3, Z. Greń, Teatr zamknięty, Kraków 1984, Zebranie Komisji Programowej SPATiF-ZASP (25 II 1968), „Pamiętnik Teatralny” 2005, nr 3–4, s. 126 E. Krasiński, M. Raszewska, Kronika „Dziadów” w Teatrze Narodowym w inscenizacji Kazimierza Dejmka 1962–1968, „Pamiętnik Teatralny” 2005, nr 3–4, s. 22, M. Fik, Trzydzieści pięć sezonów, Warszawa 1981, Z. Raszewski, Raptularz, t. 1, Warszawa 2004, Jerzy Cimoszewicz „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera. Partytura i jej wykonanie, Warszawa 1970, B. Korzeniewski, Sława i infamia. Z Bohdanem Korzeniewskim rozmawia Małgorzata Szejnert, Kraków 1992 H. Bieniewski, Z deszczu pod rynnę, Warszawa 2001, K. Dejmek, Casus „Dziady”, „Dialog” 1981, nr 6, s. 104, E. Krasiński, Z archiwum: teatr i polityka, „Dialog” 1984, nr 8, s. 157, M. Napiontkowa, M. Raszewska, Bohdan Korzeniewski. Kalendarium życia i twórczości, „Pamiętnik Teatralny” 1994, nr 1–2, s. 52, Z. Raszewski, Raptularz, t. 1, Warszawa 2004, Dwa listy z 1968 roku, „Dziś” 1998, nr 3, s. 29 E. Krasiński, „Dziady” Kazimierza Dejmka w „chwili osobliwej”, „Pamiętnik Teatralny” 2005, nr 3–4, s. 9 M. Fik, Marcowa kultura, Warszawa 1995, J. Eisler, Polski rok 1968, Warszawa 2006, T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa 1991, E. Ciborska, Leksykon polskiego dziennikarstwa, Warszawa 2000, ; Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900–1980, t. 2, Warszawa 1994, E. Krasiński, Teatr Polski w Warszawie 1939–2002, Warszawa 2002, E. Krasiński, Z archiwum: notatka o Balickim, „Dialog” 1994, nr 10, s. 134–135, K. Lesiakowski, Mieczysław Moczar „Mietek”. Biografia polityczna, Warszawa 1998,

okładka

Tom 21 Nr 1 (2013)

ISSN:
1427-7476

Data publikacji:
2013-06-30

Dział: Studia