okładka

Tom 21 Nr 1 (2013)

ISSN:
1427-7476

eISSN:
2957-1723
Dział: Varia

„Bojownicy ludu” z Nowego Portu

Dariusz Burczyk

IPN Gdańsk

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 21 Nr 1 (2013), strony: 127-140

Data publikacji: 2013-06-30

Abstrakt

In connection with the 10 th anniversary of creating PPR (Polish Workers’ Party), falling in 1952, various celebrations were organized throughout Poland. One of the standing items of the anniversary program was the unveiling of memorial plaques, dedicated to the members of PPR who died during “the consolidation of the people’s power”. Similar celebrations also took place in Gdańsk, where on 23 February 1952 on Freedom Square in Nowy Port a memorial plaque was set, dedicated to three members of PPR: Jan Łodo, Kazimierz Łowczyński and Karol Gronkiewicz, who – according to communist propaganda – died “fighting with fascist gangs from NSZ”. Moreover, the National Council of Gdańsk adopted a resolution on naming three streets in Nowy Port with their names. Due to the fact that there remains very little information concerning the above persons and part of the information is inaccurate, the author of this article decided to determine the true identity of the communist party members honored in such a specific way and find out whether they really died at the hands of soldiers of the underground movement, which was implied in the inscription on the plaque unveiled in Nowy Port. As a result of tedious research, the author managed to determine detailed personal data of the above-mentioned members of PPR, follow the paths of their professional careers and type of political activity, as well as discover the cause and circumstances of their deaths. This revealed the dissonance between the popular propaganda version and the reality, which in turn exposed the heroes from Gdańsk fighting for “the consolidation of the people’s power” and revealed the mechanisms of creating a new communist pantheon.

I. Hałagida, 10 sierpnia 1946 r. w Nowym Porcie Gdańskim, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2002, nr 2, s. 21–22, Portowców gdańskich drogi do wolności, red. J. Jakubowski, Gdańsk 2000, Skazani na karę śmierci przez Wojskowe Sądy Rejonowe w Bydgoszczy, Gdańsku i Koszalinie, red. D. Burczyk, I. Hałagida, A. Paczoska-Hauke, Gdańsk 2009, G. Fortuna, D. Tusk, Wydarzyło się w Gdańsku 1901–2000, Gdańsk 2000, J. Chumiński, Strajki robotnicze w Polsce w latach 1945–1948 [w:] Studia i materiały z dziejów opozycji i oporu społecznego, red. Ł. Kamiński, Wrocław 1998, s. 30–32, Ł. Kamiński, Strajki robotnicze w Polsce 1945–1948. Próba bilansu, „Dzieje Najnowsze” 1997, nr 4, s. 49, A. Tarnawa, Proces trwa, Warszawa 1986, Pomorscy patroni ulic Trójmiasta, red. S. Gierszewski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977, S. Mikołajczyk, Zniewolenie Polski, Warszawa 1984, W. Górecki, Strajki robotnicze w Łodzi w latach 1945–1947 [w:] Polska 1944/1945–1989. Studia i materiały, t. 2, Warszawa 1997, s. 94, W. Nocny, Nowy Port: pierwsza brama Gdańska, Gdańsk 2005, D. Burczyk, Wojskowy Sąd Rejonowy (1946–1955), Gdańsk 2012, Polegli w walce o władzę ludową: materiały i zestawienia statystyczne, oprac. B. Brzeziński, L. Chrzanowski, R. Halaba, Warszawa 1970, M. Widernik, Gronkiewicz Karol [w:] Pomorscy patroni ulic Trójmiasta, red. S. Gierszewski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977, s. 114 A. Gąsiorowska, Materiały archiwalne obrazujące pomoc jednostek ludowego Wojska Polskiego mieszkańcom prawobrzeżnej Warszawy (15 IX 1944 – 17 I 1945), „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej” 1972, nr 4, s. 3, Komunistyczni bohaterowie, t. 1: Tradycja, kult, rytuał, red. M. Bogusławska, Z. Grębecka, E. Wróblewska-Trochimiuk, Warszawa–Kraków 2011, s. 9, J. Siekierzyński, Tworzenie administracji państwowej w województwie gdańskim (1945–1950), Gdańsk 1978, „Dziennik Bałtycki” 1946, 1952, „Tygodnik Gdański” 1990

okładka

Tom 21 Nr 1 (2013)

ISSN:
1427-7476
eISSN:
2957-1723

Data publikacji:
2013-06-30

Dział: Varia