Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Prymas August Hlond w obliczu śmierci. Nieznane źródło narracyjne o ostatnich dniach jego życia i śmierci (18/19–22 października 1948 r.)
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 35 Nr 1 (2020), strony: 543-554
Data publikacji: 2020-06-30
https://doi.org/10.48261/pis203524
PDF
Abstrakt
W październiku 1948 r. prymas Polski August Hlond poważnie zachorował. Jego stan oceniono jako wymagający hospitalizacji i przewieziono go do warszawskiego Szpitala Sióstr Elżbietanek. Tam też przeszedł dwie operacje, które nie przyniosły pozytywnego rezultatu. W wyniku postępującej choroby kard. Hlond zmarł 22 października 1948 r. Jego zgon wzbudził liczne spekulacje, które nadal stanowią dla wielu badaczy istotę prowadzonych badań. Zaistniały stan należy zatem korygować. Można to uczynić jedynie za pomocą wiarygodnych źródeł, które przybliżą prawdziwy przebieg wydarzeń. Takimi bez wątpienia są: „Słowa śp. Ks. Kardynała Prymasa Augusta Hlonda (wypowiedziane przed zgonem)”, spisane przez ks. Antoniego Baraniaka SDB, wieloletniego sekretarza zmarłego prymasa, jak i „Diagnoza lekarska”, wystawiona po śmierci kardynała przez prof. dr. Tadeusza Butkiewicza, opisująca przebieg choroby i zastosowane metody medyczne. Oba te dokumenty, niedawno odnalezione w aktach Archiwum Prymasowskiego z lat 1945–1948, przechowywanego w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie, rzucają nowe światło na omawiane zagadnienia. Wskazują jednoznacznie na naturalny przebieg choroby i śmierć bez udziału osób trzecich. Zadają w ten sposób kłam sensacyjnym dywagacjom pojawiającym się w polskiej i obcej historiografii.
Bibliografia
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Acta Hlondiana, t. 6, cz. 2, 4, 20
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Archiwum Prymasa Polski [1945–1948]
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Akta związane ze śmiercią i pogrzebem kard. A[ugusta] Hlonda
Jechalik M., Kardynał August Hlond w moich oczach, b.m.w., b.d.w.
Monologi w obliczu śmierci [w:] Na straży sumienia narodu. Wybór pism i przemówień z przedmową prof. dr. o. Haleckiego, red. A. Słomka, Don Bosco-Ramsey, N.J. USA 1951.
Teczki na Baraniaka, t. 1–2, oprac. M. Jędraszewski, Poznań 2009.
Banaszak M., Kardynał August Hlond jako arcybiskup gnieźnieński i poznański w latach 1926–1939 [w:] W służbie Kościoła poznańskiego. Księga pamiątkowa na 70-lecie urodzin arcybiskupa metropolity dr. Antoniego Baraniaka, red. L. Bielerzewski, Poznań–Warszawa–Lublin 1974.
Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1965/1966, t. 12.
Il cardinale August J. Hlond, Primate di Polonia (1881–1948). Note sul suo operato apostolico, red. S. Zimniak, Roma 1999.
Il primate di Polonia card. August Hlond di fronte ai grandi conflitti dell’epoka: la Seconda guerra mondiale e la guerra fredda / Prymas Polski August Hlond wobec wielkich konfliktów epoki: drugiej wojny światowej i zimnej wojny, red. L. Kuk, S. Zimniak, Roma 2012.
Kardynał August Hlond 1881–1948. Pasterz – nauczyciel – świadek, red. M. Grygiel, Poznań 2010.
Kobiela Ł., August Hlond 1881–1948, Katowice–Warszawa 2018.
Kosiński S., August Hlond 1926–1948 [w:] Na stolicy prymasowskiej w Gnieźnie i Poznaniu. Szkice o prymasach Polski w okresie niewoli narodowej i w II Rzeczypospolitej, red. F. Lenort, Poznań 1982.
Krucki Ł., Mizerka J., Zespół Archiwum Prymasa Polski w zasobie Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2018, nr 110.
Malej W., Kardynał August Hlond, prymas Polski, Rzym 1965.
Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945–1948, t. 1–2, Poznań 2009.
Serwatka T., Koncepcje społeczno-polityczne Prymasa Polski Augusta Hlonda (1926–1948), Poznań 2006.
Wilk S., Archidiecezja gnieźnieńska w II Rzeczypospolitej. Administracja archidiecezji pod rządami prymasów kard. Edmunda Dalbora i kard. Augusta Hlonda, Lublin 1987.
Wojcieszyk E., Białecki K., Łatka R., Reczek R., Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977, Poznań–Warszawa 2017.
Z więzienia na stolicę arcybiskupią. Arcybiskup Antoni Baraniak 1904–1977, red. Z. Zieliński, Poznań 2010.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
