Język Polski
English
Deutsch
Français (France)
Italiano
Русский
Nieznany wywiad Józefa Piłsudskiego dla madryckiego dziennika „ABC” z pierwszej połowy 1920 r
Cristina González Caizán
https://orcid.org/0000-0002-4452-5891
Wydział „Artes Liberales”, Uniwersytet Warszawski
BiogramCRISTINA GONZÁLEZ CAIZÁN – doktor habilitowany nauk humanistycznych, historyk, adiunkt na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. W 2018 r. zajęła pierwsze miejsce w kategorii najlepszej publikacji obcojęzycznej promującej historię Polski w Konkursie Historycznym Ministra Spraw Zagranicznych RP za monografię Por Napoleón en España. Los soldados polacos en los Sitios de Zaragoza (1808–1809) [Dla Napoleona w Hiszpanii. Udział żołnierzy polskich w oblężeniach Saragossy (1808–1809)], wydaną w Madrycie w 2017 r. Specjalizuje się w historii Hiszpanii XVIII w. oraz relacjach polsko-hiszpańskich XIX–XX w.
Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 38 Nr 2 (2021), strony: 704-725
Data publikacji: 2021-12-30
https://doi.org/10.48261/pis213835
PDF
Abstrakt
Tematem niniejszego opracowania jest nieznany dotąd w polskiej literaturze przedmiotu artykuł na temat naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego, w którym omówiono także wywiad z nim przeprowadzony. Tekst ten został opublikowany w drugiej połowie czerwca 1920 r. w madryckim konserwatywnym dzienniku „ABC”. Jego autorką była Sofía Casanova, żona filozofa Wincentego Lutosławskiego, wybitna hiszpańska poetka, powieściopisarka i dziennikarka, wymieniana jako kandydatka do Nagrody
Nobla w dziedzinie literatury. Od 1915 r. przesyłała ona dla „ABC” stałe korespondencje, pisane najpierw z Rosji, a od jesieni 1918 r. z Polski. W niniejszym artykule przeprowadzono analizę okoliczności, które doprowadziły do przeprowadzenia wywiadu z polskim przywódcą między 11 lutego a 18 kwietnia 1920 r., oraz do ukazania się drukiem tekstu na jego temat. Casanova przedstawiła w nim najważniejsze aspekty życiorysu marszałka, zwracając uwagę przede wszystkim na jego niezachwianą wiarę w odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz koncentrując się na jego poglądach dotyczących konfliktu z Rosją. Pomimo swoich silnych związków z narodową demokracją Hiszpanka przedstawiła naczelnika państwa w bardzo korzystnym świetle. W aneksie pomieszczono oryginalny zapis rozmowy w języku hiszpańskim oraz jego tłumaczenie na język polski.
Słowa kluczowe
Józef Piłsudski • Sofía Casanova • „ABC” • Hiszpania • Rosja Józef Piłsudski • Sofía Casanova • “ABC” • Spain • Russia
Bibliografia
Archivo Histórico Nacional, Madryt, Hiszpania
Zbiory Marii Krystyny Haertlé, Nantes, Francja
Relacja dr Haliny Witkowskiej-Komierowskiej z 20 V 2020 r., w posiadaniu autorki.
Impresiones de Varsovia. Una carta de Sofía Casanova, „ABC. Diario ilustrado” (dalej: „ABC”), Madryt 15 XI 1914 r.
„Kurjer Warszawski”, nr 41–42, 11 II 1920 r.
Liste du Corps Diplomatique à Varsovie d’aprés l’ordre de la remise des lettres de créance, Nr. 3, Varsovie, Juin 1920.
Casanova S., ABC en Polonia. Algo de las Causas, „ABC”, 13 VII 1926.
Casanova S., ABC en Polonia. El Dictador Entre Bastidores, „ABC”, 28 VII 1926.
Casanova S., ABC en Polonia. La Batalla, „ABC”, 2 VI 1926.
Casanova S., ABC en Polonia. La Política y la Dictadura, „ABC”, 26 V 1926.
Casanova S., ABC en Polonia. La renuncia de Pilsudski, „ABC”, 19 XII 1922.
Casanova S., ABC en Polonia. Los Motivos y la Situación, „ABC”, 10 VI 1926.
Casanova S., ABC en Polonia. Que Dios Perdone, „ABC”, 16 VI 1926.
Casanova S., ABC en Rusia. La revolución en Polonia, „ABC”, 11 I 1919.
Casanova S., ABC en Rusia. Pilzuzki, dictador, „ABC”, 14 I 1919.
Casanova S., ABC en Varsovia. El hombre, „ABC”, 13 VI 1935.
Casanova S., ABC en Varsovia. El mariscal Pilsudski ha muerto, „ABC”, 6 VI 1935.
Casanova S., ABC en Varsovia. La espera trágica, „ABC”, 25 VIII 1939.
Casanova S., ABC en Varsovia. La guerra en Rusia, „ABC”, 8 IV 1915.
Casanova S., ABC en Varsovia. Mi cuarta guerra, „ABC”, 16 XII 1939.
Casanova S., De la guerra. Crónicas de Polonia y Rusia, Madrid 1916.
Casanova S., De la revolución rusa en 1917, Madrid 1917.
Casanova S., El feminismo triunfante, „ABC”, 13 IV 1921 (cz. I), 16 IV 1921 (cz. II), 5 V 1921 (cz. IV – sic), 8 V 1921 (cz. III – sic), 15 V 1921 (cz. V).
Casanova S., En guerra, „ABC”, 14 II 1940.
Casanova S., En la corte de los Zares (Del principio y del fin de un Imperio), Madrid 1924.
Casanova S., La Revolución Bolchevista (Diario de un testigo), Madrid 1920.
Casanova S., Las catacumbas de la Rusia Roja, Madrid 1933.
Casanova S., Lejos y cerca, „ABC”, 6 VI 1944.
Casanova S., Los imperialistas vencidos. Koltchak, cz. I, „ABC”, 5 V 1920.
Casanova S., Los nuevos hombres. El atamán ucraniano Petliura, „ABC”, 17 VII 1920 (cz. I), 18 VII 1920 (cz. II), 20 VII 1920 (cz. III).
Casanova S., Los nuevos hombres. El jefe del Estado polaco, „ABC”, 15 VI 1920 (cz. I), 18 VI 1920 (cz. II), 21 VI 1920 (cz. III), 23 VI 1920 (cz. IV).
Casanova S., Poesías, Madrid 1885.
Casanova Z., Więcej niż miłość. Powieść współczesna, Kraków–Warszawa 1908.
Casanowa (Lutosławska) Z., Doktór Wolski (Kartki z życia Polaków i Rosyan), cz. I–II, tłum. H.J. [Pajzderska], Warszawa 1907. Kowalewska Z., Una nihilista. Novela rusa, trad. S.Casanova, Madrid 1909.
Sienkiewicz H., Bartek el vencedor, trad. S. Casanova, Madrid 1902.
Sienkiewicz E., Quo vadis…?, vol. 1–2, Madrid [1908].
Hen J., Powrót do bezsennych nocy. Dzienniki, Katowice 2016.
Lignowska W. (Pani Oczka), Pamiętniki 1897–1918, Drozdowo 2008.
Lutosławski W., Jeden łatwy żywot, Warszawa 1933.
Wolikowska I. z Lutosławskich, Roman Dmowski. Człowiek, Polak, przyjaciel, wyd. II popr. i rozszerz., Wrocław–Drozdowo 2007.
Niklewiczowa M., Pan Roman. Wspomnienia o Romanie Dmowskim, oprac. T. Wituch, Warszawa 2001.
Sapieżyna M. ze Zdziechowskich, Moje życie, mój czas. Wspomnienia, Kraków 2008. [Wspomnienie o Stanisławie Radziwille], „Słowo”, Wilno, 27 X 1926, nr 251 (1261).
[Carretero Novillo J.M.], Galería. Más de cien vidas extraordinarias contadas por sus protagonistasy comentadas por El Caballero Audaz, t. 2, Madrid 1944.
Ceglarek M., Gulak S., Kapelani Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza Wojska Polskiego oraz Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej w okresie międzywojennym, Nowy Targ 2018.
Ciechanowski J.S., El reconocimiento por España del Gobierno de la República de Polonia en el exilio durante los años 1945-1968. Historia de un mito [w:] Spain – India – Russia. Centres, Borderlands, and Peripheries of Civilisations. Anniversary Book Dedicated to Professor Jan Kieniewicz on His 80th Birthday, eds. J.S. Ciechanowski, C. González Caizán, Warsaw 2018, s. 171–195.
Ciechanowski J.S., Gutiérrez de Agüera y Bayo, Francisco [w:] Diccionario Biográfico Español, t. XXV, Madrid 2009, s. 270–271.
Ciechanowski J.S., Podwójna gra. Rzeczpospolita Polska wobec hiszpańskiej wojny domowej 1936– 1939, Warszawa 2014.
Jędrzejewicz W., Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867–1935, t. II: 1916–1920, Kraków–Łomianki 2006.
Kubiatowski J., Lutosławski Marian [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, Wrocław 1973, s. 152–153.
Kwiatkowski M., Stanisław August. Król-Architekt, Wrocław 1983.
Makowiecka G., Un sorprendente amigo polaco de don Francisco Giner de los Ríos, „Boletín de la Institución Libre de Enseñanza” 1987, Núm. 3, s. 103–114.
Martínez Martínez R., Sofía Casanova. Mito y literatura, [Santiago de Compostela] 1999.
Meissner K., O.S.B., Las tres muertes de Sofía Casanova, „Razón Española. Revista bimestral de pensamiento” 1997, núm. 84, s. 19–35.
Niklewiczówna K., Lutosławska Zofia [w:] PSB, t. XVIII, Wrocław 1973, s. 148–149.
Odziemkowski J., Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920, Warszawa 2004.
Osorio O., Los orígenes del trabajo periodístico de Sofía Casanova al inicio de la I Guerra Mundial, „Historia y Comunicación Social” 2014, Vol. 19, s. 47–60.
Pietrzak J., Plewczyński (Plewka-Plewczyński) Władysław [w:] PSB, t. XXVI/4, z. 111, Wrocław 1981, s. 727–729.
Pospiszil A., Krótka monografia rodziny Zdziechowskich h. Rawicz, „Rocznik Polskiego Towarzystwa
Heraldycznego”, nowa seria, 2015, t. XIV (XXV), s. 71–124.
Pozzi G., Carmen de Burgos and the War in Morocco, „MLN”, III 2000, Vol. 115, No. 2, Hispanic Issue, s. 188–204.
Roszkowski W., Radziwiłł Stanisław Wilhelm [w:] PSB, t. XXX/2, z. 123, Wrocław 1987, s. 371– 372.
Sofía Casanova Lutosławska – hiszpańska pisarka, Polka z wyboru, red. nauk. M. Filipowicz-Rudek, P. Sawicki, Drozdowo 2012.
Wielka encyklopedia PWN, t. 3, Warszawa 2001.
Witkowska K., Lutosławscy linii łomżyńskiej [w:] Lutosławscy w kulturze polskiej, red. B.Klukowski, Drozdowo 1998, s. 9–40.
Wroniszewscy D. i A., Koniec świata Lutosławskich, Drozdowo 2019.
Wroniszewscy D. i A., Lutosławscy podczas I wojny światowej [w:] Lutosławscy w kulturze polskiej, red. B.Klukowski, Drozdowo 1998, s. 149–167.
Zieliński J., Lutosławski Józef [w:] PSB, t. XVIII, Wrocław 1973, s. 150.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
