Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r.

Mikheil Bakhtadze

doi:10.48261/pis213813

Tom 38 Nr 2 (2021)

ISSN:

1427-7476

eISSN:

2957-1723

Dział: Studia

Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r.

Mikheil Bakhtadze

https://orcid.org/0000-0002-3623-9924

Państwowy Uniwersytet w Tbilisi

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 38 Nr 2 (2021), strony: 219-238

Data publikacji: 2021-12-30

https://doi.org/10.48261/pis213813

PDF

Abstrakt

Po zakończeniu rosyjsko/sowiecko-gruzińskiej wojny w lutym–marcu 1921 r. Gruzja utraciła niepodległość i była okupowana przez Rosję Sowiecką. Informacje na temat tej wojny były zbierane między innymi przez Referat Informacyjny Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Informacje przygotowywane przez Referat Informacyjny były opracowywane w regularnych odstępach czasu (co dwa tygodnie). Poruszano w nich m.in. kwestię rosyjsko-gruzińskiej wojny 1920 r. i ustanowienia sowieckiej władzy w Gruzji. Oddział II Sztabu Generalnego opierał się na informacjach pochodzenia oficjalnego i nieoficjalnego. W opracowaniach przygotowywanych przez Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego trudno znaleźć informacje, które byłyby nieznane gruzińskim historykom, ale opracowania te pomagają sprecyzować niektóre szczegółowe zagadnienia. Opracowania te są interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze informacje, którymi dysponował Sztab Generalny WP, wskazują na to, w jaki sposób był on informowany. Po drugie, jest ważne, w jakim stopniu informacje znajdujące się w tych opracowaniach polskich odpowiadają rzeczywistości. Sam fakt ujęcia w tych dokumentach kwestii związanych z Gruzją świadczy o znaczeniu Gruzji i szerzej – całego Kaukazu Południowego – dla władz polskich. Pierwsza informacja o wojnie rosyjsko-gruzińskiej pojawiła się w opracowaniu, które omawia sytuację na dzień 1 marca 1921 r. Ostatnia wiadomość, w której wspomniane są sprawy Gruzji, znajduje się w opracowaniu z 1 czerwca 1921 r. Kwestia wojny rosyjsko-gruzińskiej i ustanowienia władzy sowieckiej w Gruzji była omawiana w pięciu opracowaniach. Poza drobnymi i nieznaczącymi nieścisłościami cały ten proces został opisany poprawnie. Główny wniosek – zamach stanu i ustanowienie władzy sowieckiej za pomocą wojsk Rosji Sowieckiej – również jest poprawny. Chociaż po ustanowieniu władzy sowieckiej formalnie Gruzja była niezależną republiką, w rzeczywistości była ona okupowana, a Czerwona Armia stacjonowała na jej terytorium. Informacje zebrane w omawianych opracowaniach potwierdzają, że Sztab Generalny Wojska Polskiego był dobrze informowany w kwestii gruzińskiej. Informacje o wydarzeniach, które miały miejsce w Gruzji w 1921 r., potwierdzają zainteresowanie polskich władz wojskowych i zapewne również politycznych tym regionem, a zwłaszcza Gruzją.

Słowa kluczowe

Gruzja • Związek Sowiecki • Sowiecka Armenia • wojna • 1921 rok • sowietyzacja • okupacja • Sztab Generalny Wojska Polskiego • Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Georgia • Soviet Union • Soviet Armenia • war • 1921 • sovietisation • occupation • General Staff of the Polish Army • Branch II of the General Staff of the Polish Army

Bibliografia

Surguladze A., Zwycięstwo rewolucji socjalistycznej na Kaukazie 1918-1921, Tbilisi 1961.

Toidze L., Interwencja, okupacja, przymusowa sowietyzacja, faktyczna aneksja. Przyczynek do oceny wojny rosyjsko-gruzińskiej w lutym-marcu 1921 r., Tbilisi 1991.

Traskunow M., Geroiczeskij bojewoj put' 11-oj armiji na frontach Grażdanskoj wojny, Tbilisi 1958.

Zakariadze A., Demokratyczna Republika Gruzji, „Jeździec” 1994, nr 1-4.

Abaszidze Z., Waszakidze V., Mirianaszvili N., Czejszvili G., Historyczne granice państwa gruzińskiego od czasów najdawniejszych do współczesności, Tbilisi 2014.

M. Bakhtadze, Z historii działań wojennych wojny rosyjsko gruzińskiej 1921 r., Tbilisi 2013.

Demokratyczna Republika Gruzji. Słownik encyklopedyczny, Tbilisi 2018.

Dżanelidze O., Szkice z historii Demokratycznej Republiki Gruzji, Tbilisi 2018.

Haczapuridze G., Walka gruzińskich bolszewików za zwycięstwo władzy sowieckiej, Tbilisi 1948.

Haczapuridze G., Walka narodu gruzińskiego o ustanowienie władzy sowieckiej, Tbilisi 1957.

Harmadarjan S., Cennyj dokument o Loriiskom vosstanii 1921 goda, „Izwiestija akademii nauk armjanskoj SSR” 1959, nr 10.

Kadiszew A., Intervencija i grażdanskaja wojna w zakawkazii, Moskwa 1960.

Majzner R., Attachaty wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1945, Częstochowa 2014.

Oczerki po istorii Gruziji , t. VI – Tbilisi 1972; t. VII – Tbilisi 1976.

Oganezow G., Josif Gerasimovicz Laz'jan, „Izwiestija akademii nauk armjanskoj SSR” 1964, nr 9.

Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, Warszawa 2010.

Pepłoński A., Wywiad w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, Warszawa 1999.

Sowietskaja istoriczeskaja enciklopedija, Moskwa 1976.

Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Pamięć i Sprawiedliwość

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Jak cytować

Bakhtadze, M. (2021). Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r. Pamięć I Sprawiedliwość, 38(2), 219–238. https://doi.org/10.48261/pis213813

Statystyki

Liczba pobrań PDF

Download data is not yet available.

Udostępnij